Armandir Sahib
Armandir Sahib kɛna ɛsɔ sɛtʊ kpaaŋ nakʊyʊ nɛ kɩwɛ Ɛndɩ tɛtʊ taa. Payaɣ-kʊ ɖɔɖɔ se Ñɩɣlɩm Ɛsɔsɛtʊ Kpaaŋ nɛ pʊtɔbʊ se Ɛsɔsɛtʊ Kpaaŋ ŋgʊ kɩ-hɩɖɛ kpa ɛsɔtaa yɔ. Ɛsɔsɛtʊ kpaaŋ kʊnɛ, ŋgʊ kɛŋna Ɛndɩ tɛtʊ taa ɛgeetiye nɖɩ paya-ɖɩ se Siksi yɔ ɖɩ-taa Ɛsɔsɛtʊ kpaaŋ sɔsɔʊ nɛ kɩwɛ tɛtʊ sɔsɔtʊ ndʊ payaɣ-tʊ se Amricaarɩ yɔ tɩ-taa. Hɩɖɛ ɖɩnɛ ɖɩlɩna ɖenɖe ɛzɩ pata ɛsɔsɛtʊ kpaaŋ kʊnɛ pata kɩ-tɩŋga sika ñɩɣlɩm tɔlɩm.
Kʊdʊyʊ sɔsɔʊ kʊnɛ layʊ sɔsɔ weyi ɛkɛ Siksi tɛ layʊ kagbaanzɩ ñɩnʊ, Gurû Arjan yɔ, ɛnʊ hana nɔɔ ɖooo pɩnaɣ 1601 se pama kʊdʊyʊ kʊnɛ. Ɛma-kʊ lone nɖɩ ɖɩ-taa kacalaɣ layʊ sɔsɔ, Gurû Nanak wokaɣ nɛ ɛsɛʊ ɛsʊ yɔ. Alɩwaatʊ ndʊ Afgani mba wona nɛ potudi-wɛ se pamʊ pɛ-tɛtʊ kɛ pɩnaɣ 1757 yɔ, pɩtɛ pɩnaɣ ŋga pɔyɔka ɛsɔsɛtʊ kpaaŋ kʊnɛ. pɩtakɩlɩ leɖu ɖɔɖɔ lɛ paɖzɣna-kʊ maʊ pɩnzɩ litoozo wayɩ.
Ɛsɔsɛtʊ kpaaŋ kʊnɛ kɩwɛ fɛɛʊ sɔsɔʊ nakʊyʊ taa nɛ pɩwɛ ɛzɩ pɔyɔɔdʊ se kɩmʊ akɔma kpeekp yɔ. Ɛlɛ pama-kʊ "fɛɛʊ kiɖeɖeu" nakʊyʊ taa nɛ kɩ-tɛ ɖaalakɩŋ taa hɔɔlʊ kʊɖʊmʊ kɛ hɔɔlɩŋ naanza taa makʊna ɛzɩ mɛtanaa 150 yɔ. Pɔcɔna ɖenɖe hɔɔlɩŋ tɩŋga lɩm katʊ ɖama yɔ. Pɩwɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ kpaaŋ ŋgʊ kɩmʊ lɩm ɖʊya tɩŋga yɔ.