Bob Marley (palʊla-ɩ Robert Nesta Marley cejewiye taa), palʊla-ɩ lɛlaɣ fenaɣ kɩyakʊ 6 pɩnaɣ 1945 Nine Miles (Jamayiki ɛjaɖɛ taa), nɛ ɛsɩbɩna pɩjɛɖɛ kʊdɔŋ agoza fenaɣ kɩyakʊ 11 pɩnaɣ 1981 kɛ Miami (Etaazuunii ɛjaɖɛ taa), ɛɛkɛ takayasɩ mayʊ, hendu lɩzɩyʊ, tɔm ɖɛzɩyʊ, hendu teɣyu nɛ ɛkɛ minziiki maɖʊ Jamayiki ɛjaɖɛ taa. Ɛkʊyʊʊ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ ɛwaba siŋ, nɛ halɩ nɛ sɔnɔ kedeŋa kpeekpe sɩma-ɩ nɛ pasaŋ-ɩ sakɩyɛ regee minziiki mabʊ taa. Ɛpɛda ɛ-tɛ kasɛtɩ tatasɩ naa ɛjaɖɛ kpeekpe pɩtalɩ miiliiyɔɔ waa 200 mʊ yɔ pɩcɛzɩ pɩyɔɔ. Ɖɩtɛma yɔɔdʊʊ se palʊla-ɩ lɛlaɣ fenaɣ kɩyakʊ 6 pɩnaɣ 1945 ɛ-caa ɖɩɣa taa Bob Marley Rhoden Hall tʊ, pɩñɔtɩna Nine Miles kɛ Anne Kiɖeɖeu Krɩstʊ cɔjɔ kpaŋ sɔsɔʊ taa.

Bob-Marley 3 (1980)

Bob Marley ɖooo kɛ ɛyʊ kɩkpɛɖʊʊ ɛ-tɛ Jamayiki ɛjaɖɛ taa, ɛ-wala lɛ ɛɛwɛna pɩnzɩ 18 yeke, ɛnʊ payaɣ Cedella Booker, ɛ-walʊ kɔyɔ Marley Booker (pɩnzɩ 1926 ŋtalɩ 2008), ɛ-caa kaakɛ anasaayɩ Ɛŋglɩsɩ tʊ kɛlɛ palʊ-ɩ Jamayiki ɛjaɖɛ taa, ɛnʊ payaɣ Norval Sinclair Marley (pɩnzɩ 1885 ŋtalɩ 1955) ɛlɛ lʊkaɣ se ɛkɛ sɔdʊʊ sɔɔja kɛ Royal Navy, kɛlɛ eyele ɛpɩsɩ nesi tɛɛ tʊma tɩnaa nɔɔ ɖɛyʊ hayɩm naa taa. Ɛtatɩlɩ ɛ-caa pʊɖɔɔ mbʊ pʊyɔɔ ɛlɛ wokaɣ nɔmɔŋ ɖoŋ ɖoŋ ɛlɛ ɛcɔŋnaɣ ɛ-halʊ yɔɔ ɖeu nɛ ɛ-pɩɣa.

Bob Marley Live - Painting by Steve Brogdon1992

Ɛkʊyɩ e-evebiɖe kpa lɛ, Bob Marley tɩ yebu ɛ-haŋa ɛgeetiye nɛ ɛsʊʊ nɩnʊʊ taa Yudaa ɛyaa egeetiye naɖɩyɛ taa Trenchtown kɛ Kingston. Eyeba sukuli lɛ ɛwɛna pɩnzɩ 14 yeke, kɛlɛ ɛñɔtɩna ɛ-ɛgbaɣ tʊ nɔɔyʊ Kingstone Neville Livingston ɛlɛ pɛɖɛyaɣ se Bunny Wailer, ɛɛsɩma-ɩ ɖooo pɩcatʊ ɛnɛ-ɩ peteɣana keɣsi hendu ndʊ naa pewelesaɣa raadiyoo naa taa yɔ Miami. Hendu tɣu Joe Higgs kpɛlɛkʊʊ-wɛ hendu teɣuu. Bob Marley yeɣ ɛ-kajalaɣ tataɣ Judge Not Ɛkpaɣ halʊ Rita Anderson lɛlaɣ fenaɣ kɩyakʊ 11 pɩnaɣ 1966 wayi lɛ, Bob Marley ɖoo pɔzɩ ɛ-yɔɔ ŋgʊ ɛlɛ ñaɖanɩ walʊ Jamayiki tʊ nɔɔyʊ ɛlɛ payaɣ Booker ɛɛwɛ Wilmington Delaware ɛjaɖɛ taa, kɛlɛ ɛɖɛɛ ewolo e-ɖoo cɔlɔ peeɖe Etaazuunii ɛjaɖɛ.

Bob Marley - Statue - Kingston - Jamaica

Ɛtalaa lɛ ɛlakɩ tʊmɩyɛ Dupont akɔma ɖɩɣa taa, kɛlɛ eteyele e-hendu teuu tʊmɩyɛ, ɛwɛɛ maʊʊ yɔɔ. Constantine Dream Walker ɛɛmʊ tʊmɩyɛ pazɩ. Pɩsa nɛ ɛpɩzɩ ɛwɛɛ ɛ-tɩ yɔɔ nɛ ɛlakɩ ɛ-tʊma lɛ, ɛpɩsɩ ɛ-lɩm hɛkʊ taa tɛtʊ ɛjaɖɛ taa pɩnaɣ 1966. Eyele ɛsɔɔlɩ ɛyaa kɩkpɛɛdaa tʊma mba ɖɩyaɣ-wɛ se rasɩta tɩnaa yɔ Ɛŋglɩsɩ ajɛyɛ taa, papa ñakʊyɩ kpaka Jamaiyiki ɛjaɖɛ taa kpaɣ pɩnzɩ 1930, kɛlɛ palɩzɩ pa nɛ Peter Tosh nɛ Bunny Livingston tɩ yɔɔ wɛʊʊ tɔm kɩbandʊʊ Wail'n Soul'm.

Ɛkpaɣʊʊ ɛ-halaa nɛ ɛlʊlɩ e-piyaa yɔ piyaa kpɛnda ɛyaa 11 nɛ sakɩyɛ tɩŋɩ ɛ-nɔmɔʊ pʊ-tɔbʊʊ minziiki tʊmɩyɛ. Piyaa nzɩ sɩ-hɩla yɔ kajalaɣ tʊ Sh, Sharon Marley palʊla-ɩ aloma fenaɣ kɩyakʊ 8 pɩnaɣ 1964 Rita lʊlɩna-ɩ, naalɛ tʊ Cedella Marley kɩyɛna fenaɣ kɩyakʊ 23 pɩnaɣ 1967 Rita ɖɔɖɔ lʊlɩna-ɩ, David aloma fenaɣ kɩyakʊ 17 pɩnaɣ 1968 Rita ñɩnʊ, Stephane ɖomaɣ fenaɣ kɩyakʊ 20 pɩnaɣ 1972 rita ñɩnʊ, Robert agoza fenaɣ kɩyakʊ 16 pɩnaɣ 1972, Rohan agoza fenaɣ 19 pɩnaɣ 1972, palʊlɩ Rohan nɛ Janet Hunt agoza fenaɣ kɩyakʊ 1972, Karen pɩnaɣ 1973, Stephanie kɩyɛna fenaɣ kɩyakʊ 17 pɩnaɣ 1974, Julian mɩsɩkʊm fenaɣ kɩyakʊ 4 pɩnaɣ 1975 ,e nɛ Lucy Pounder, Ky-Mani lɛlaɣ fenaɣ kɩyakʊ 26 pɩnaɣ 1976 ɛ nɛ Anita Belnavis, Damian palʊla-ɩ hasɩyaɖɛ fenaɣ kɩyakʊ 21 pɩnaɣ 1978 ɛ nɛ Cindy Breakspeare.