Cambridge sukuli kɩtɛzʊʊ
Cambridge sukuli kɩtɛzʊʊ kɛ sukuli kɩtɛzʊʊ ŋgʊ kɩwɛ Cambridge tɛtʊ taa Angleterre ɛjaɖɛ taa yɔ. Patʊlɩ-kʊ pɩnaɣ 1209 pɩlɩna kewiyaɣ paɣtʊ yɔɔ pɩtɩŋna wiyaʊ Henri 3 tʊ Ɛnglɩsɩ ɛjaɖɛ taa peeɖe pɩnaɣ 1231, Cambridge sukuli kɩtɛzʊʊ kɛ naalɛ ŋgʊ kɩkɩlɩ pɩnɩɣʊ yɔ Ɛnglɩsɩ ajɛyɛ taa nɛ kɩkɛ naananza ŋgʊ ŋgʊ kɩkɩlɩ pɩnɩɣʊ kedeŋga kpeekpe taa yɔ. Sukuli ŋgʊ ɛyaa nabɛyɛ cabɩ tʊlɩna-kʊ, palɩna Oxford sukuli kɩtɛzʊʊ taa pɩlɩna pa nɛ-wɛ patanɩna ɖama camɩyɛ tɛtʊ ndʊ tɩ-taa. Sukuli kɩtɛzɩŋ ɛnʊ ɛ-naalɛ paakpɛnda wɛtʊ kʊyʊmtʊ tɩyɛ mbʊ lɛ, nabʊyʊ taa pɛkpɛndʊʊ-wɛ nɛ payaɣ se Oxbridge.
Cambridge taa wɛ sukuli naa ndɩ ndɩ nɛ pa-taa wɛɛ kɔlɛzɩ waa 31 nɛ nzʊlɩmɩyɛ yɔɔ kandɩyaa hɔɔlɩŋ 100, pɛkpɛndɩ pɩtɩŋga sukuli naa 6. Pɩkɔma pɩnaɣ 2015 lɛ sukuli kɩtɛzʊʊ ŋgʊ kɩwɛna sterling takayasɩ miiliyaarɩ waa 1,64 nɛ pa-taa wɛɛ takayasɩ miiliyɔɔ waa 398 papa lɩna ɛyaa haɖɛ cɔlɔ nɛ ajɛyɛ lɛɛna taa nɛ ñɩnɩɣ ɖama nɩnaʊ paɣtʊ naa yɔɔ.
Cambridge sukuli kɩtɛzʊʊ kɛ weewe ñɩŋʊ kedeŋga kpeekpe taa. Sukuli ŋgʊ kɩcɛyɩ kɩ-tɩ nɛ kɩkpɛlɛkɩ sukuli piyaa kɩbɩnzɩ sɔsɔsɩ sakɩyɛ kɔzɩ kɔzɩ hɔɔlɩŋ ɛnɛ yɔ ɛ-taa, lɛɣtʊ tɔm, akɔnta labʊ, politiki tɔm, tɔm yɔɔ kandɩyaa, ɛyʊ yɔɔ lɩmaɣza tɔm, takayasɩ mayaa, ajɛyɛ ñʊŋ tɩnaa ɛzɩ , Stephen Hawking, Charles Darwin, James C. Maxwell, Ernest Rutherford, Bertrand Russell nɛ Alan Turing.
Patʊlɩ Cambridge sukuli kɩtɛzʊʊ pɩnaɣ 1209 pɩtɩŋna Oxford sukuli piyaa nzɩ sɩsewa yɔ sɩ-yɔɔ, pɩlɩna mbʊ pa nɛ pa-ñʊŋ tɩnaa patanɩna ɖama. Kɛlɛ paa ɖooye lɛ, kɔlɛzɩ kɩbɩnʊʊ ŋgʊ kɩwɛ Cambridge yɔ ŋgʊ lɛ Peterhouse, patʊlɩ-kʊ pɩnaɣ 1284. Cambridge tɔbʊʊ se Cam kondoloko, ŋgʊ kɩkɛ lɩm pɔɔ ŋga katɩŋɩɣna tɛtʊ ndʊ tɩ-taa yɔ. Mbʊ pɩtɛyɩ kɩ nɛ Oxford ŋgʊ kɩɩwɛ pɩcɔ sukuli kɩtɛzʊʊ wɛɛ yɔ, Cambridge taawɛda alɩwaatʊ ndʊ tɩ-taa pʊcɔ patʊlɩ sukuli ŋgʊ.
