Etaazuunii

(Papɩsɩna-kɛ nɛ ɖooo Etaazuunii (États-Unis))

Etaazuunii kɛna ajɛya sakiyɛ kɩkpɛndɩɣ. Ɛlɛ Etaazuunii wɛna Amerika nɛ kɩ-hayɩ kɩŋ. Ajɛya nɩɩnɩwa kpɛndɩna kpɛm nɛ payaɣ se Etaazuunii. Ɖɔɖɔ lɛ ajɛya cikpena nayɛ wɛ 48 nɛ amalɩna nɩnɩwa lɛɛna. Ajɛya anɛ, awɛ Atlantiki teŋgu nɛ kɩ-wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa nɛ kɩ-wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa lɛ, Pasifiki teŋgu. Hayɩ kɩŋ lɛ, Kanadaa ɛjaɖɛ piyele Mekisiki ñɛwɛna hadɛ kiŋ. Ajɛya nayɛ ñɔtɩna Etaazuunii ɛlɛ afɛyɩ kamaɣ yɔɔ; ana lɛ: Alaskaa (Kanadaa nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa) nɛ awayɩ Pasifiki hɛkʊ nɛ hɛkʊ.

Etaazuunii
Fransɩɩ : Etats-Unis

Etaazuunii tɛlɛŋa

Etaazuunii kɩɖaʋ kɩdɛɛka

Etaazuunii ɛjaɖɛ tɛ tampaɣ
Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: .
Tɛtʋ sɔsɔtʋ: .
Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ: .
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: Ɖajaa Joe Biden
Ɛjaɖɛ walanzɩ: 9,833,517 km²
Samaɣ ñʋʋ: 328,239,523 (2019)
Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: 35 km²
Internet nimaɣ: .

Pɩcɔ nɛ Eerɔpɩ ñɩma woki Etaazuunii tɛtʊ taa nɛ pakpacayʊ-ɖɩ lɛ, ɛyaa nabɩyɛ, Ameerɩndɩyɩŋwaa mba palɩna Eraazi yɔ paatɛma wɛʊ peeɖe pɩlabɩ ɛzɩ pɩnzɩ 1 5000 mbʊ yɔ yɔ. Eerɔpɩ mba tɛ Etaazuunii kpacayʊʊ paɣzɩ ɛzaɩ pɩnzɩ mɩnɩʊwaa hiu nɛ looɖo yɔ. Pɩtaakɛ Eerɔpɩ ɛyaa ɖeke ɛlɛ Krandɩ-Pretaañɩ mba ɖʊ ɖɔɖɔ pe-nesi ɖomaɣaɣ fenaɣ 14 wiye pɩnaɣ 1607. Mbʊ yebina nɛ you ñapaazɩ nɛ kɩsɩɩna hasɩ yaɖɛ fenaɣ kɩyakʊ naanza pɩnaɣ 1775 wiye lɛ, Etaazuunii mʊ kɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ. Keteŋa kpeekpe taa lɛ, Etaazuunii lɛɣna mʊʊ kɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ.

Tɛtʊ sɔsɔyʊ payaɣ se Washington Peeɖe ɛjaɖɛ ñʊʊdʊ yɔ Ɖajaa Joe Biden nɛ ɛnʊ kɛna peeɖe ñʊŋ tɩna 46 tʊ nɛ ɛ-tɛɛ tʊ yɔ Kamala Harris.

Ki-kiɖe

ñɔɔzɩ

Caanaʊ tɔm

ñɔɔzɩ

Pɔcɔ Christoph Colomb fɛyɩɣ nɩŋgbaŋaɣ (pʊcɔ pɩnaɣ 1492 talɩ)

ñɔɔzɩ

Yomiye taa alɩwaatʊ(1492-1775)

ñɔɔzɩ

Yomiye taa lɩʊ nɛ paɣtʊ kɩfatʊ(1775-1800)

ñɔɔzɩ

Wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ tɛtʊ ̃nɩnʊʊ nɛ ̃nɩɣtʊ lubu nɛ yomiye taa lɩʊ (1800-1917)

ñɔɔzɩ

Yoŋ yeba nɛ patɩlɩ ki-ɖoŋ(1917-1991)

ñɔɔzɩ

Sɔnɔdaa alɩwaatʊ(1991-2016)

ñɔɔzɩ

Politiki

ñɔɔzɩ

Kewiyisi nɛ ajɛya

ñɔɔzɩ

Kɩ-ɖɩwɛyɛ

ñɔɔzɩ

Mbʊ patɩlɩɣna-kʊ yɔ

ñɔɔzɩ

Kɩ-hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ

ñɔɔzɩ

Ɖenɖe ɛyaa wɛɛ yɔ

ñɔɔzɩ

Ajɛya lɛɛna yɔɔ politiki

ñɔɔzɩ

Sɔɔjɛɛtʊ ɖoŋ

ñɔɔzɩ

Tɔsʊʊ

ñɔɔzɩ

Mbʊ pʊwɛɛ yɔ

ñɔɔzɩ

Tɔsʊʊ politiki

ñɔɔzɩ

Samaɣ yɔɔ kandayʊʊ

ñɔɔzɩ

Samaɣ ñʋʋ tɩlʋʋ

ñɔɔzɩ

Pɩnaɣ 2015 ñɩŋa taa lɛ, Etaazunii samaɣ kɩkpɛnda 320 miliiyɔɔ.[1]

Lɛɣtʊ nɛ sɔnzɩ

ñɔɔzɩ

Lɛɣtʊ nɛ tɩlɩtʊ

ñɔɔzɩ

Takayɩsɩ nɛ filosofii

ñɔɔzɩ

Nesi tɛɛ tʊma

ñɔɔzɩ

Kuduyuŋ maʊ

ñɔɔzɩ

Minziiki nɛ aleɣya

ñɔɔzɩ

Tɩzʊʊ tʊmɩyɛ

ñɔɔzɩ

Ɛsɔ nʊmɔʊ

ñɔɔzɩ

Sɩpɔɔrɩ

ñɔɔzɩ

Kazandʊ nɛ avema kɩhɛza

ñɔɔzɩ

Kʋnʋmɩŋ

ñɔɔzɩ

Ɛyaa sɔsaa

ñɔɔzɩ

Anjaʊ ŋgʊ pasɩŋna-kʊ yɔ

ñɔɔzɩ

Ki-nimaɣ

ñɔɔzɩ

Takayɩhayʊʊ tɛɛ tɔm nɛ tɩ-ɖɩnayɛ

ñɔɔzɩ

ɩcɔna ɖɔɖɔ

ñɔɔzɩ

Takayɩsɩ

ñɔɔzɩ

Tɔm lɛɛtʊ

ñɔɔzɩ

Awayɩ kpasɩ

ñɔɔzɩ
  1. Modèle:En Current Population Clock - U.S. Census Bureau. Pakalʋʋ samaɣ ñʋʋ paa cɛcɛyaɣ ŋga ka-taa.