Himalaya pʊŋ
Pʊŋ nɩɩyɛ pɩlɩ ɖama lʊʊʊ nɛ paya-yɩ se Himalaya pʊʊ. Pʊŋ ɛnɩ ɛpɩlɩ kilomɛtanaa 2 400 yɔɔ. Ɛ-walanzɩ kɛ kpaɣ kilomɛtanaa 250 nɛ puwolo pɩtalɩ kilomɛtanaa 4000. Himalaya pʊŋ tɛyɩna Ɛndɩ ɛjaɖɛ nɛ Tibétain piyaɣ nɛ Aazii nɛ hadɛ kiŋ hɔɔlʊʊ taa. Himalaya pʊŋ pɩlaa, kpaɣ Nanga Parbat egetiye nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ hɔɔlʊʊ taa nɛ puwolo pɩsɩɩna Namche Barwa egetiye wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʊʊ taa. Nanga Parbat egetiye wɛ Pakisitaanɩ ɛjaɖɛ taa. Piyele Namche Barwa egetiye ñɛwɛɛ Tibɛtii ɛjaɖɛ taa. Wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ hɔɔlʊʊ taa lɛ, Himalaya pʊŋ sɩ tɩnaɣ nɛ Indus pɔɔ kujomuu. Piyele wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʊʊ taa lɛ, pʊŋ ɛnʊ ɛsɩɩ tɩnaɣ nɛ Brahmapoutre pɔɔ kujomuu. Pʊŋ ɛnʊ ɛwadɩ kilomɛtanaa 600 000 kaaree yɔɔ.
Kedeŋa yɔɔ cɩnɛ Himalaya pʊŋ kɩlɩma kʊkʊyɩmɩŋ. Pʊŋ hiu nɛ naanza kʊkʊyɩmɩŋ talɩ mɛtanaa 8 000 halɩ pɩɖɛɛ pʊ-yɔɔ. Pʊŋ hiu nɛ naanza ɛnʊ ɛ-taa lɛ, Everest pʊʊ kɩlɩna pʊŋ lɛɛŋ tɩŋɛ kʊyʊʊ. Ɛkʊyɩ kʊyʊʊ mbʊ yɔ yebina nɛ mba pasɩma pʊŋ kpaʊ lɛɣtʊ pɩdɩɩfɛyɩ yɔ, palʊ kpem nɛ pakpa patʊlɩ ɖɔɖɔ ɛ-ñʊŋ taa.
_(8446635289).jpg)
Pʊŋ ɛnʊ ɛ-laŋ tɩŋ kʊkʊyɩmɩŋ kɛ mɛtanaa 3 900. Piyele ɛ-yɔɔ ɖomba mʊlʊm kʊkʊyɩmɩŋ ñɛkɛ mɛtanaa 5 000 nɛ pɩkpaɣ pɩkpa.