Izrɛɛlɩ
Izrɛɛlɩ (Hɛbra: יִשְׂרָאֵל; Arabɩɩ: إِسْرَائِيل) kɛna Prɔsɩ-Oriyaŋ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa ɛjaɖɛ naɖɩyɛ. Izrɛɛlɩ ɛjaɖɛ mʊ ɖɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ kɛ agoza fenaɣ hiu nɛ naanza pɩnaɣ 1948. Izrɛɛlɩ kɛna ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa paɣtʊ lɩzɩyaa wɛɛ yɔ nɛ ɖenɖe ɛjaɖɛ ñʊʊtʊ lɩzɩɣna kewiyaɣ ñʊʊtʊ yɔ. Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa paɣtʊ lɩzɩyaa kpɛnda mɩnɩʊ nɛ nɛɛlɛ yaa mɩnʊʊ nɛ hiŋ naalɛ nɛ palɩzɩɣʊ-wɛ yɔ caca pɔtɔʊ tam kʊɖʊmbʊ nɛ palɩzɩ-wɛɛ. Payaɣ peeɖe paɣtʊ lɩzɩyaa se Kinesɛtɩwaa. Tɔm hʊyaa pɩlʊʊ taa lɛ, paba kpɛnda ɛyaa nakʊ.
| Izrɛɛlɩ Israël | |||
 Izrɛɛlɩ tɛlɛŋa | |||
| |||
| Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: | Hɛbra | ||
| Tɛtʋ sɔsɔtʋ: | Jeruzalɛm [1] | ||
| Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ: | . | ||
| Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: | Ɖajaa Reuven Rivlin | ||
| Ɛjaɖɛ walanzɩ: | 20,770 km² | ||
| Samaɣ ñʋʋ: | 8,502,900 (2016) | ||
| Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: | 387.63 km² | ||
| Internet nimaɣ: | .il | ||
Izrɛɛlɩ tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Yeruzalɛm ɛlɛ tɛtʊ nɖʊ ajɛya lɛɛna taa fɛyɩ lelŋ se ndʊ ɛkɛna mbʊ nɛ pakpaɣ Tel Aviivi se tɛtʊ nɖʊ tɩ-taa kɛ palakɩ ketiizasɩ sɔsɔsɩ yaa kewiyaɣ tɛ politiki tɔm yaa tɔsʊʊ nɛ liidiye tɔm ketiisasɩ. Keteŋa kpeekpe taa payɩ lɛIzrɛɛlɩ ɛjaɖɛ ɖekɛ kɔŋ kɛŋna ɖenɖe Yuuɖaa mba kɩlɩ wɛʊ yɔ. Patalɩɣ ɛzɩ ɛyaa 75 kɛ mɩnɩʊ yɔɔ. Araabʊwaa ñamaɣna ɛzɩ nɛɛlɛ kɛ mɩʊ yɔɔ nɛ pa-taa lɛ ɛyaa ɛzɩ 91 kɛ mɩnɩʊ yɔ kɛ malɩŋ.
Izrɛɛlɩ ɛjaɖɛ taa lɛ ɛyaa ɛzɩ naanza kɛ mɩnɩʊ yɔɔ tɛkɛ Arabʊ waa yaa Yuuɖa mba. Pɛkɛ krɩstʊ mba mba pɛkɛ Krɛkɩ mba yɔ, Arimeenii mba yaa Siirii mba yɔ. Ɖooo ɛzɩ Izrɛɛlɩ wɛʊ kɩ-tɩ yɔɔ kɛ pɩnaɣ 1948 yɔ, kɩtɛhɛzɩ: ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɛ wena acɔ-ɖɩ nɛ ata yɔ pɛwɛ yoŋ yɔɔ wɩsɩ nɛ ɖoo.
Egipiti nɛ Sɔɔrdaanii pañiɣ takayasɩ taa nesi se pataatasɩ you ɛlɛ Izrɛɛlɩ nɛ ajɛya lɛɛna ɛzɩ Siirii, Liibaŋ nɛ Palɛstiini pɛ-hɛkʊ taa yoŋ wɛ mbʊ. Keteŋa ajɛya sakɩyɛ wɛ nɛ aatisiɣ se Izrɛɛlɩ kɛna ɛjaɖɛ yeli nɛ a ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩfɛyɩ keteŋa kpeekpe ajɛya kɩkpɛndɩɣ ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se ONU ŋgbɛyɛ yɔ ɖɩ-taa.