Palʊla Jacques Cartier kɛ salaŋ fenaɣ kɩyakʊ 23 pɩnaɣ 1491 kɛ Sɛŋ Malo tɛtʊ taa nɛ ɛsɩ peeɖe kɛ salaŋ fenaɣ kɩyakʊ kacalaɣ ŋgʊ wiye ɛɛwɛna pɩnzɩ 65. Payaɣ ɛ-halʊ se Catherine, Jacques des Granches pɛlɔ lɛ. Ɛ-hɔʊ taa mba yɔ: Jehan Cartier Lucas Cartier, N… Cartier, Berteline Cartier, Jehanne Cartier.

Jacques Cartier 1851-1852
Jacques Cartier (Statue)

Ɛ-tʊmɩyɛ kajalaɣ ñɩŋɖɛ kɛlɛ se ɛtakɩ camɩyɛ kɛ Sɛŋ Laurent pɔɔ nɛ ɛtɩlɩ-kɛ. Ɛñɩnaɣ ɖɔɖɔ se ɛna se ñɩm nabʊyʊ tɛmɛlɩ ka-taa. Ɛñɩnaɣ ɖɔɖɔ se ɛna se papɩzʊ patɩŋga lɔm pɔɔ ŋga kɔyɔɔ nɛ pɛɖɛɛna Azii yaa we. Pɩwayɩ lɛ ɛkɛna tadɩyɛ laɖʊ, ɛɖɛzʊ fransɩ kʊnʊŋ nɛ pɔrtgal ñɩgʊ taa pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ ɛkɛna aseɖe tɔm heeyu. Mba pɛwɛna ɛ-yɔɔ kɛ keveŋga siŋŋ yɔ mba lɛ amet Cartier nɛ Jesseline Jansart.

Jacques Cartier kɛna Fransɩɩ ɛjaɖɛ taa lɩm yɔɔ nʊmɔɖɔnʊ, ɛjaɖɛ takɩyʊ nɛ takayɩsɩ mayʊ. Ndʊ ɛmaɣ yɔ, ndʊ lɛ ndʊ ɛna ɛ-nʊmɔŋ taa yɔ. Wiyao François 1er hana-ɩ pɩtɛ ɖɔŋ nɛ pɩnaɣ 1534 ewolo Laurent kiɖeɖeu pɔɔ kpɛɛɛ nɛ ɛnʊ yana-kɛ hɩɖɛ se Kanada, mbʊ pʊyɔɔ yɔ pɩɩkɛna kanada haɖa nabɩyɛ taa.

Jacques Cartier kɛna tɛtʊ lɩzɩyʊ takayɩsɩ kɩkpɩndasɩ yɔɔ kɩlɛmɩŋ lɩzɩyʊ nɛ pɩlɩɩna ɛtaapalɩyɛ yɔɔ lɛ, ɛnʊ kɛŋna kacalaɣ tʊ weyi ɛtʊza Laurent Kiɖeɖeu lim pɔɔ camɩyɛ yɔ, ɛyaa sɩ-lɩm pɔsɩ cikpisi hɩla nɛ sɩ-ɛɛya hɩla. Pɩtasɩɩna peeɖe ɖeke, ewoba nʊmɔŋ nɩɩyɛ ɖɔɖɔ. Naalɛ ñɩŋgʊ lɛ pɩɩkɛna pɩnzɩ 1535 nɛ 1536 pa-taa nɛ naatozo ñɩŋgʊ lɛ 1541-1542 pa-taa.