Kalɩkɛɛɖɩ kɛna kaaŋ weyɩ lɩm tɔɔ-ɩ nɛ pɩkazɩ yɔ. Ɛzɩ kaaŋ weyi payaɣ-ɩ se kɩɖɛsɩ yaa zipisi yɔ, kalɩkɛɛɖɩ puutu lɩm taa yem. Tomnasi nzɩ sɩwɛ kaaʊ kʊnɛ kɩ-taa yɔ, nzɩ lɛ kalisiyɔmɩ tɛ kaɖɩbɔnɩ (CaCO3,) nɛ mañeziyɔmɩ tɛ kaɖɩbɔnɩ (MgCO3). Kaaŋ weyi ɩtɩŋga ɩ-taa nɛ kaɖɩbɔnɩ kɛ mbʊyʊ yɔ, ɩwɛna wazaɣ sɔsɔɣa siŋŋŋ kɛ mba pañɩnʊ tɛtʊ nɛ tɩ-tɛɛ ñɩm nɛ tɩ-wɛtʊ yaa tɩmaʊ kpɛlɛkʊʊ yɔ. Kɩwɛna wazaɣ ɖɔɖɔ kɛ tɔsʊʊ nɛ ɛsɩndaa wobʊ nɔmɔʊ taa. Ɖenɖe kalɩkɛɛɖɩ kɩla wɛʊ yɔ, peɣɖe yɔ: Fransɩ, Suwisi nɛ Pɛlɩziki ajɛya taa. Ajɛya ana a-taa pʊŋ weyi ɩwɛɛ yɔ, ɩ-taa kɛ kaaʊ kʊnɛ kɩkɩla wɛʊ nɛ pʊŋ ɩnʊ ɩ-taa kɔyɔ: Alɩpɩ, Suɖa nɛ Piɖenee. Kɩwɛ ɖɔɖɔ kadanzɩ taa, fɛɛŋ taa (ɛzɩ Fransɩ fɛɛʊ sɔsɔʊ taa yɔ) yaa ɖɔɖɔ piyisi nzɩ sɩwɛ tɛndɛyɛm tɛndɛyɛm yɔ sɩ-taa (ɛzɩ Suuɖa piyaɣ yɔ, Laɖizaki nɛ Puwatu-Saɖɩntɩ piyisi taa).

Mbʊ pakɩlʊ sɩm nɛ kalɩkɛɖɩ kɑaŋ yɔ, mbʊ lɛ se ɩ-taa nɛ pɩcaakplama nɛ kaaŋ nɩyɛ kɛ yɛm ɛlɛ ɩwɛ ɖoŋ kaŋkaŋ nɛ ɩwɛ cɔsʊ cɔsʊ nɛ pɔŋ. Kaaʊ kʊnɛ kɩ-tɛ maʊ taa lɛ, teŋgunaa taa kɛ kɩkɩla wɛʊ mbʊ pʊyɔɔ yɔ lɩm tɛɛ wondu ndɩ ndɩ pɔɔya nɛ mɔɔ ndɩ ndɩ kpɛndɩɣna nɛ pɩla kalɩkɛɛɖɩ. Ɖenɖe tɛtʊ ɖeke wɛna yɔ, kalɩkɛɛɖɩ wɛɛ ɖɔɖɔ ɛlɛ peeɖe lɛ, nʊmɔlɩm nɛ pɔsɩ taa lɩm ñañɩzʊna mbʊ mbʊ pɩkatʊ yɔ nɛ pikpeɣli-pʊ nɛ pileɖiɣu lɛ pɩpɩsɩ kalɩkɛɛɖɩ kaaŋ. Pamaɣ kuduyiŋ sɔsɔŋ nɛ kalɩkɛɛɖɩ pɛɛ ɛlɛ pɩwɛ kaɖɛ pazɩ se ɛyʊ ɛtɩlɩ-ɩ yem ɛzɩ pɩwɛʊ kaɖɛ se ɛyʊ ɛɖʊ tʊkaɣ kɛ ɖoŋ ihosa ndɩ ndɩ taa. Kaaŋ ɩnɛ ɩwɛ ndɩ ndɩ ɖɔɖɔ. Pakɩlʊ sɩm kalɩkɛɛɖɩ nɛ kɩwɛtʊ ndʊ kɩwɛna yɔ: kɩɩyɔkʊ yem nɛ kɩhʊlʊmaa.