Kotonzi taa haɖaʊ kɛna haɖaʊ ŋgʊ pakaɣ kaaŋ ɛzɩ pɩlaaɣ nɛ pɩkazɩ haba wena a-yɔɔ pahayʊ yɔ. Kaaŋ weyi pakaɣ mbʊ yɔ, ɩnʊ payaɣ se kotonzi. Kaaŋ ɩfɛyɩ se pakaɣ-ɩ kɔyɔ, tɛtʊ pakpazʊ tilima tilima yaa ɖɔɖɔ papɩzʊ pakaɣ ɖaŋ nɛ pɩkazɩ haba yeke nɛ pahayɩ a-yɔɔ. Kotonzi taa haɖaʊ kʊnɛ kɩkɛna ñɔzɩtʊ ndʊ pɔñɔɔzɩɣna hayɩm camɩyɛ se lɩm ekpe nɛ pɩtaakpaɣ tɔɔnaɣ yem yɔ. Haɖaʊ ŋgʊ kiyeki nɛ lɩm sʊʊ tɛtʊ camɩyɛ. Hayɩm mbʊ pɩwɛ pʊŋ taa yaa piyisi yɔɔ yɔ, pɩ-taa kɛ pakɩlʊ kotonzi nzɩ kaʊ. Pɔtɔŋ ɖɔɖɔ se kotonzi hayɩm.

Rice terraces
Banaue - Stairways to Heaven
ORGANIC FARMING AT THE BATAT RICE TERRACES

Kabɩyɛ taa pɔyɔɔdʊ kotoŋga tɔm yɔ, pɩkɛna tɛtʊ ndʊ ɛyʊ tɩyɩ-tʊ yɔ. Kaaʊ kɛ pesikaɣ lɛlʊ nɛ lɛlʊ pɛ-hɛkʊ taa kamaɣ taa. Mbʊ yebina pɔyɔɔdʊ kotoŋga tɔm kɔyɔ, ɛyʊ nɩʊ se pɩkɛna tɛtʊ ndʊ nɔɔyʊ tɩyɩ-tʊ yɔ. Kotonzi hayɩm kɛna ɖɔɖɔ hayɩm mbʊ pɩwɛ piyiyaɣ yɔɔ yɔ yaa kɛcɛlɛŋga taa yɔ. Papɩzʊ pakaɣ kamaɣ kotonzi taa haɖaʊ nɛ wɛtʊ ndɩ ndɩ. Kacalaɣ taa lɛ, pɩpɩzʊ pɩkɛna tɩŋ kɛ pɔsɔʊ kamasɩ yɔɔ kpɛɛ yaa kaaŋ kɛ pakaɣ. Nabʊlɛ taa pɩpɩzʊ se tilimiye kɛ pamaɣ hayɩm kpɛɛɛ nɛ pɩta yaa kamanaʊ kɛ pakaɣ. Mbʊ pʊyɔɔ yɔ, yee hayɩm ɛpaza pɩwɛɛ cɛlɛmɛɛɛ kɔyɔ, patala mbʊ yɔ, lɩm kpakʊ tɔɔnaɣ nɛ tɛtʊ kpeekpe.

Kotonzi taa haɖaʊ kʊnɛ ɖenɖe pʊŋ wɛɛ yɔ. Peɣɖe pakaɣ kotonzi se tɛŋ ɩtaakɩlɩ tɛtʊ kpaɣʊ yaa ɖɔɖɔ tɛtʊ ɛhaɣ lɩm camɩyɛ nɛ paa wɩlɩŋ ɛkpaɣ kɔyɔ, nikaɣ ɛwɛɛ pazɩ. Ɖenɖe pakɩlʊ kotnzi nzɩ kaʊ yɔ, pɩwɛ nabʊlɛ taa kayɩ: mɔʊ ɖɩ-haɖɛ nɛ tɔɔnasɩ lɛɛsɩ haɖaʊ ɖeɖe. Pakaaʊ kotonzi kɛ kɛcɛlɛnzɩ taa yɔ, pɩwazʊ nɛ ɖenɖe pahayʊ yɔ peeɖe ɖɔɔ nɛ nikaɣ ñɩwɛ ɖɔɖɔ fɛndɛlɛɛɛ. Mbʊ pɩcɛyʊ pazɩ kotonzi taa haɖaʊ yɔ kɛlɛ se, ñɩtʊ ñɔʊ kotonzi taa lɛ, haɖaʊ wɛ kaɖɛ mbʊ pʊyɔ yɔ tɩkpɛzʊ wɛ kaɖɛ. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, paa ɛzɩmtaa, kaaŋ pɩyʊ nɛ pɩkɛna kɩcɛyʊ se haɖʊ ɛwɛɛ kaʊ yɔɔ paa ɛsɩmtaa.