Manɩyɛ yaa mana kɛna ɖozi nzɩ pahayʊ pɩtɛ piye yaa pee yɔɔ yaa hatʊ yɔɔ yɔ. Afrika taa kɛ pacala mana tɔɔʊ nɛ a-haɖaʊ pʊcɔ nɛ a-tɔyɩ ajɛya kpeekpe taa. Ɛlɛ ɖeɖe nɛ sɔnɔ ajɛya wena akɩlɩɣ-ɛ haɖaʊ yaa tɔɔʊ yɔ, a-taa kɔyɔ: Ɛndɩ, Naajeeriya, Pakistaani, Kanaa, PeenɛɛEgipiti. Ajɛya lɛɛna hayʊ mana ɖɔɖɔ ɛlɛ pɩtakɩlɩ ɖɔʊ siŋŋŋ ɛzɩ ajɛya anɛ yɔ.

Lady's fingers (Okra) in Chennai

Mana wɛ lɔɔɔ lɔɔɔ nɛ naayɛ ɖaɣlaa akɩlɩ lɛɛna nɛ naayɛ kɩlɩ lɛɛna ɖɔɖɔ kigiŋ. Mana naayɛ yɔɔ wɛ sɔɔɔ ñɔɔɔ nɛ pʊcɔ pokoyi-ɛ lɛ pɩwɛɛ se ɛyʊ esuu e-nesi nabʊyʊ. Maayʊ pɩzʊ kɩɖalɩ nɛ kɩ-ɖaɣlakɩŋ taa talɩ ɛzɩ mɛtanaa naalɛ nɛ hɔɔlʊʊ yɔ. Mana naayɛ wɛɛ nɛ apɩzʊ awɛɛ lʊlʊ yɔɔ pɩnzɩ sakɩyɛ yee poɖu-ɛ nikaɣ taa kɔyɔ nɛ mana ana a-yɔɔ loza kpɛdɛ kpɛdɛ nɛ a-tɩŋ lɩʊ pilinzi ñɔɔɔ. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, mana ana awɛ sotu kamaɣ fɛyɩ pɩkɩlɩ lɛɛna.

Pehilu mana hatʊ ɖɔɖɔ. Papɩzɩɣ pehilɩ-ɛ nɛ lɛŋ yaa pele pɩwɩlɩ nɛ pʊcɔ pehili, mbʊ payaɣ se mawɩlasɩ. Papɩzɩɣ pele a-hatʊ ɖɔɖɔ nɛ tɩhɩlɩ kʊɖʊɖʊ pʊcɔ pehili-tʊ, mbʊ payaɣ se maatʊkɩwɩtʊ. Pahayɩ-ɛ nɛ a-ɖoŋ tɛ alʊlʊ ñɩɩɩ ñɩɩɩ nɛ pukuli nɛ payaa se maatɔkɔyɩsɩ. Papɩzɩɣ pehilɩ-sɩ nɛ lɛŋ yaa pele pɩwɩlɩ nɛ pʊcɔ pehili, nɛ paa lɛŋ yaa pɩɩwɩlaa kɔyɔ, payaɣ pɩtɩŋga se maatɔkɔyɩsɩ. Yee pɩkɛ nikaɣ ŋgbaʊ taa ɛyʊ ɛsɔɔlaa se ɛzɩʊ kɔyɔ, pɩwɛɛ se ɛhɔkɩ-ɛ anwa huyuu taa nɛ ɛzɩ ɛlɛ pɩtaaɖɛ kɩyakɩŋ naalɛ yɔɔ se pʊcɔ ɛɛlɩzɩ-ɛ se ɛhilɩ.

Abelmoschus esculentus (1)

Papizʊ pɔtɔɔ mana nɛ lɛŋ yaa patɩzɩ pʊcɔ. Ɖozi nzɩ pahiluna mana nɛ pɩwɛɛ camɩyɛ yɔ sɩɖɔɔ nɛ sɩ-taa kɔyɔ: tɩmaatɩ, kaabʊ, hɛɛ, kpɛnzʊʊ kpoyuu ŋgʊ, akaŋgaa, fayʊ yaa ñandʊ, katɛʊ. Papɩzʊ pehilina paa nandʊ ndʊ, lɩm ñɩndʊ yaa kuɖoŋgutu yaa ɖɔɖɔ ɛzɩ kpakpasɩ kɩwɩsɩ yaa lɩm ñɩnzɩ; sɔsɔsɩ yaa cikpesi. Kʊdɔŋ yaa kʊdɔmɩŋ weyi nabʊyʊ taa pɩkɛna ɛzɩ aleewaa kʊdɔŋ yɔ nɛ peeɖe lɛ ɛyʊ tɔkɩ-ɛ nɛ lɛŋ. Ajɛya naayɛ taa, ɛzɩ Kotidiivuwaarɩ taa mbʊ yɔ, pɔtɔkɩ mɔʊ

Steamed vegetables CM

nɛ mana ɖozi. Mana pɩzʊ awaa kʊdɔmɩŋ nɩɩyɛ sakɩyɛ ɛzɩ naŋgbatɩŋila yɔ.