Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Liens, orthographes
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
lien
Caŋa 2:
Palʊla Marie Curie (ɛ-hɩɖɛ sɔsɔyɛ kɛlɛ se: Maria Salomea Skłodowska herb Dołęga) [[aloma fenaɣ]] lʊbɛ ŋgʊ wiye pɩnaɣ 1867 kɛ [[Farsoovii]], [[Pɔlɔɔñɩ]] ɛjaɖɛ taa. Ɛsɩba [[hasɩyaɖɛ fenaɣ]] 4 wiye pɩnaɣ 1934 kɛ sanatorium de Sancellemoz, kɩwɛ Passy, Haute-Savoie kɛ [[Fransɩɩ]] ɛjaɖɛ taa. Ɛkɛ fiziki tʋ nɛ chimiste kɛ Pologne ɛjaɖɛ taa, nɛ ɛpɩsɩ ɛ-tɩ kɛ fransɩɩ tʊ.
 
Payaɣ ɛ-walʊ se [[Pierre Curie]]; ɛ-na-ɩ pamʊ ñɩnya tɛ samtʊ nimiye naɖɩyɛ hɔɔlʊʊ kɛ pɩnaɣ 1903 nɛ paya-ɖɩ se [[Prix Nobel]] de physique. Hɔɔlʊʊ lɛɛkʊ lɛ, Henri Becquerel ñamʊna-kʊ. Nima ana, pɩlɩna pa-tʊma wena palaba nɛ pɩlɩɩna pa-tʊma kɛ radiations waa yɔɔ yɔ. Pɩnaɣ 1911 lɛ, e-ɖeke ɛmʊ samtʊ nimiye lɛɛɖɛ nɛ ɖɩɖɩ lɛ prix Nobel de chimie pɩlɩɩna ɛ-tʊma kɛ polonium nɛ radium pɔ-yɔɔ. E-ɖekɛ ɛkɛna halaa taa halʊ weyi ɛmʊ samtʊ nima naalɛ kɛ hɔɔlɩŋ nɩɩlɛ taa yɔ. ɛ-wayɩ lɛ, ɖɩnaɣ ɖɔɖɔ Linus Pauling weyi ɛlɛ mʊ chimie tɛ samtʊ nimiye naɖɩyɛ nɛ paya-ɖɩ se prix Nobel de chimie pɩnaɣ 1954 pɩtasɩna laŋhɛzɩyɛ samtʊ nimiye pɩnaɣ1962; ɖɩɖɩ lɛ prix[[Prix Nobel]] de la paix. Marie Curie kɛna halʊ weyi ɛkɛna kacalaɣ-tʊ halaa taa se ɛna ɛ-walʊ pamʊ samtʊ sɩka lɩyʊʊ nɛ pɩlɩɩna pa-tʊma kɛ radium yɔɔ yɔ nɛpayaɣ-kʊ se médaille Davy yɔ.
 
Paa ɛɛpɩsa ɛ-tɩ fransɩɩ tʊ nɛ pɩlɩɩna ɛ-walɩtʊ yɔɔ kɔyɔ, Marie Curie tɔsɔɔ ɖenɖe ɛlɩnaa yɔ. Ɛsɩma mbʊ se ɛkɛ Pɔlɔɔñɩ ɛjaɖɛ taa tʊ nɛ ɛkpɛlɛka e-pɛlaa kɛ Pɔlɔɔñɩ kʊnʊŋ nɛ paa ɛzɩmtaa lɛ, ewokina-wɛ peeɖe ɖɔŋ ɖoŋ. Payɑɣ heelim mbʊ se polonium yɔ, Marie Curie lɩzɩna-ɖɩ nɛ ɛɛsɔɔla camɩyɛ mbʊ se ɛ-ɛjaɖɛ hɩɖɛ ɛsɛɛ.