|
Anasaayɩnaa tɛ ajɛya sakɩyɛ naayɛ taa sɔɔjanaa ɖʋ ŋgbɛyɛ naɖɩyɛ nɛ payaɣ pɛ-ŋgbɛyɛ ńɖɩ se OTAN. Pʋ-tɔbʋʋ se Atlantiki (Atlantique) pʋʋ nɛ kɩ-hayi kiŋ palaba kedizaɣ sɔsaɣ nakɛyɛ nɛ paɖʋ ŋgbɛyɛ ńɖɩ. Payaɣ OTAN ŋgbɛyɛ ɖɔɖɔ se « Atlantiki Nɔɔ haʋ ».
OTAN ŋgbɛyɛ tamaɣ kajalaɣ ñɩŋa kɔyɔ se ɖɩkandɩ ajɛya wena awɛ ŋgbɛyɛ ńɖɩ ɖɩ-taa yɔ nɛ ɖiɣɖiɣ caɣʋ nɛ laŋhɛzɩyɛ pɛwɛɛ ajɛya ana a-taa. Pʋ-tɔbʋʋ se ajɛya ana, a-taa sɔɔjanaa laba nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ palʋkɩ siŋŋ se laŋhɛzɩyɛ ɛwɛɛ ajɛya ana a-taa.
Pajala ŋgbɛyɛ ńɖɩ ɖʋʋ lɛ, pasɩɩ ɖɩ-tʋma ñʋʋ Lɔndrɩ (Londes) tɛtʋ taa. Lɔndrɩ tɛtʋ kɛ Aŋgletɛɛrɩ (Angletrre) ɛjaɖɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ. Pʋwayɩ lɛ, pɛkɛzɩ ŋgbɛyɛ ńɖɩ ɖʋ-tʋma ñʋʋ Paarii (Paris) tɛtʋ taa. Paarii tɛtʋ ñɛkɛna Fransɩ ɛjaɖɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ. Ɛlɛ, kpaɣna ɖooo pɩnaɣ 1966 taa nɛ pʋkɔɔ pɩsɩɩna sɔnɔ yɔ, OTAN ŋgbɛyɛ tʋma ñʋʋ wɛ Bruxelles tɛtʋ taa. Bruxelles tɛtʋ kɛna Pɛlɩziiki (Belgique) ɛjaɖɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ.
OTANPajala ŋgbɛyɛ sɔɔjanaańɖɩ pɩlɩʋɖʋʋ sɔsɔʋlɛ, payaɣpasɩɩ seɖɩ-tʋma SHAPE.ñʋʋ Pɩlɩʋ[[Lɔndrɩ]] tɛtʋ taa. sɔsɔʋPʋwayɩ ŋgʋlɛ, kʋpɛkɛzɩ ŋgbɛyɛ ńɖɩ ɖʋ-tʋma ñʋʋ kajalɩ wɛʋ Rocquencout[[Paarii]] tɛtʋ taa. Ɛlɛ, Fransɩkpaɣna ɛjaɖɛɖooo pɩnaɣ 1966 taa. Ɛlɛ,nɛ pʋkɔɔ pɩsɩɩna sɔnɔ yɔ, pɛkɛzaOTAN ŋgbɛyɛ kʋ-tʋma ñʋʋ Mons tɛtʋ taa.wɛ Mons[[Prukisɛɛlɩ|Prukisɛɛkɩ]] tɛtʋ wɛ Pɛlɩziiki ɛjaɖɛ taa.
Ɖomaɣ fenaɣ kɩyakʋ naanza (4) ñɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 1949 taa OTAN ŋgbɛyɛ ñɔɔ. Anasaayɩnaa tɛ ajɛya naayɛ calɩna ɖama nɩnaʋ nɛ pâla kedizaɣ nakɛyɛ Pɛlɩziiki ɛjaɖɛ taa Bruxelles tɛtʋ taa. Ajɛya wena anɩna ɖama nɛ ala kedizaɣ ŋ́ga yɔ, anaa yɔ : Pɛlɩziiki ɛjaɖɛ nɛ Fransɩ ɛjaɖɛ nɛ Lukisambuuri (Luxembourg) ɛjaɖɛ nɛ Hadɛ ɛjaɖɛ (Pays-Bas) nɛ Kewiisi kpɛndʋʋ ɛjaɖɛ (Royaume-Uni). ▼OTAN ŋgbɛyɛ sɔɔjanaa pɩlɩʋ sɔsɔʋ payaɣ se SHAPE. Pɩlɩʋ sɔsɔʋ ŋgʋ, kʋ-tʋma ñʋʋ kajalɩ wɛʋ Rocquencout tɛtʋ taa, [[Fransɩɩ|Fransɩ]] ɛjaɖɛ taa. Ɛlɛ, sɔnɔ yɔ, pɛkɛza kʋ-tʋma ñʋʋ Mons tɛtʋ taa. Mons tɛtʋ wɛ [[Pɛliziki|Pɛlɩziiki]] ɛjaɖɛ taa.
Ɛlɛ, ajɛya ana, alakaɣ a-kedizaɣ ŋ́ga lɛ, ayaa ajɛya naayɛ se alɛ iwolo pe-kedizaɣ ŋ́ga ka-taa nɛ anɩɩ ndʋ pɔcɔɔlʋʋ yɔ. Ajɛya wena payaa yɔ, alɛ yɔ : Kanadaa ɛjaɖɛ (Canada) nɛ Etazuuni ɛjaɖɛ (Etats-Unis) nɛ Tanemarɩkɩ ɛjaɖɛ (Danemark) nɛ Italii ɛjaɖɛ (Italie) nɛ Isɩlandɩ ɛjaɖɛ (Islande) nɛ Nɔrɩvɛɛzɩ ɛjaɖɛ (Norvège) nɛ Pɔrɩtigaalɩ ɛjaɖɛ (Portugal).
Pʋwayɩ lɛ, Anasaayɩnaa tɛtʋ taa ajɛya sakɩyɛ lɛɛna sʋʋ OTAN ŋgbɛyɛ taa. Ɛlɛ, ajɛya naayɛ tɔsɔɔlɩ se aɖʋ a-nɔsɩ sɔɔjatʋ tʋmɩyɛ nʋmɔʋ taa, pʋ-yɔɔ akezaa nɛ atɔsʋʋ OTAN ŋgbɛyɛ taa. Ajɛya ana, anaa yɔ : Otrisi (Autriche) ɛjaɖɛ nɛ Fɛɛlandɩ ɛjaɖɛ (Finlande) nɛ Irilandɩ ɛjaɖɛ (Irlande) nɛ Suyɛɛdɩ ɛjaɖɛ (Suède) nɛ Suwiisi ɛjaɖɛ (Suisse). ▼▲[[Ɖomaɣ fenaɣ ]] kɩyakʋ naanza (4) ñɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 1949 taa OTAN ŋgbɛyɛ ñɔɔ. Anasaayɩnaa tɛ ajɛya naayɛ calɩna ɖama nɩnaʋ nɛ pâla kedizaɣ nakɛyɛ Pɛlɩziiki ɛjaɖɛ taa Bruxelles[[Prukisɛɛlɩ|Prukisɛɛkɩ]] tɛtʋ taa. Ajɛya wena anɩna ɖama nɛ ala kedizaɣ ŋ́ga yɔ, anaa yɔ : Pɛlɩziiki ɛjaɖɛ nɛ Fransɩ ɛjaɖɛ nɛ [[Lugizamburi|Lukisambuuri (Luxembourg)]] ɛjaɖɛ nɛ Hadɛ[[Peyibaa|Peyiba]]<nowiki/>a ɛjaɖɛnɛ (Pays[[Kewiyaɣ Kɩkpɛndaɣ]]. Ɛlɛ, ajɛya ana, alakaɣ a- Bas)kedizaɣ nɛŋ́ga Kewiisilɛ, kpɛndʋʋayaa ɛjaɖɛajɛya (Royaumenaayɛ se alɛ iwolo pe- Uni)kedizaɣ ŋ́ga ka-taa nɛ anɩɩ ndʋ pɔcɔɔlʋʋ yɔ. Ajɛya wena payaa yɔ, alɛ yɔ : [[Kanadaa]] nɛ [[Etaazuunii|Etaazuuni]] nɛ [[Tanimarikɩ|Tanemarɩkɩ]] nɛ [[Itaalii|Italii]] nɛ [[Isilandɩ|Isɩlandɩ]] nɛ [[Nɔɔrɩvɛɛzɩ|Nɔrɩvɛɛzɩ]] nɛ [[Pɔritigaalɩ|Pɔrɩtigaalɩ]].
▲Pʋwayɩ lɛ, Anasaayɩnaaanasaayɩnaa tɛtʋ taa ajɛya sakɩyɛ lɛɛna sʋʋ OTAN ŋgbɛyɛ taa. Ɛlɛ, ajɛya naayɛ tɔsɔɔlɩ se aɖʋ a-nɔsɩ sɔɔjatʋ tʋmɩyɛ nʋmɔʋ taa, pʋ-yɔɔ akezaa nɛ atɔsʋʋ OTAN ŋgbɛyɛ taa. Ajɛya ana, anaa yɔ : [[Otirisi|Otrisi (Autriche) ɛjaɖɛ]], nɛ [[Fɛɛlandɩ ɛjaɖɛ (Finlande)]] nɛ [[Irilandɩ ɛjaɖɛ (Irlande)]] nɛ [[Sʊyɛdɩ|Suyɛɛdɩ ɛjaɖɛ (Suède)]] nɛ [[Suwiisi ɛjaɖɛ (Suisse)]].
[[Category:!Main category]]
| 