Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Holder (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Aucun résumé des modifications
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
fusion de l'article sur le kabiyè écrit avec l'article sur la langue kabiyè. Orthographe
Wonuu Yʋsʋʋ: Éditeur de wikicode 2017
Caŋa 14:
Pamaɣ kabɩyɛ tɔm nɛ Romanɩ masɩ kɩñɔɔzɩsɩ. Masɩ tʊzʊʊ lɩna [[Afrɩka tɛtʊ tɔm|Afrika]] maʊ kpata kɩtʊzɩnaʊ yɔɔ. Matʊ lɛɛzʊtʊ kɩbandʊ Fada sɔsɔ Adjola Raphael ñɔzɩna nɛ ɛwɩlɩ nɛ palakɩna-tʊ nɛ tʊmɩyɛ ŋgbɛyɛ Katoliki mba hɛkʊ taa.
 
==Kabɩyɛ maʋ==
 
Pɩnaɣ 1930 kabɩyɛ maʋ pazaa. Anasaayɩnaa cɛbɩna kɩjɛkʋ nɛ pama masɩkpɛlɛkʋʋtakayaɣ. 1932’lɛ, Fada Antoine BRUNGARD, lɩzɩ kɔɔnɔɔ masɩ kpɛlɛkʋʋ takayaɣ. Kpaɣna pɩnaɣ 1960 lɛ, [[Togo]] Kewiyaɣ maɣmaɣ kpaɣ kʋnʋmɩŋ tɔm nesi naalɛ. Wɩlʋʋ nɛ kpɛlɛkʋʋ minisinaa labɩ ɛsatʋyaa tɔm yɔɔ tɔmɖonaataa tazʋʋ kediizaɣ [[Teeraŋ]] ([[Iranɩ]] ɛjaɖɛ taa) nɛ paɖʋ tamaɣ ɛsatʋyaa sukuli wɩlʋʋ tɔm yɔɔ lɛ, [[Togo]] lɩzɩ kɔmisiyɔ nakʋyʋ nɛ tʋma naayɛ se pala lɩmaɣza nɛ pana se kʋnʋmɩŋ weyi ɩ-taa papɩzɩɣ pala ɛsatʋya asukuli Togo taa. Pʋbʋ taa palɩza [[Ahʊna kʊnʊŋ]] Panaɣ nɛ Kabɩyɛ Kʋnʋŋ Panaɣ, palɩzɩ Imprimerie de l’Alphabétisation se kɩwɛɛna Togo kʋnʋmɩŋ maʋminziininaa, kɩlɩzʋʋ Ahʋna nɛ Kabɩyɛ takayɩsɩ ñɩlɩñɩlɩ. Mbʋ pɩɖɔma woɖeyɔɔwoɖeyɔɔ nɛ pʋkɔɔ pɩtalɩ pɩnaɣ [[1977]] nɛ kʋnʋmɩŋ panzɩ pɩsɩ kɔmiteewaa.
 
Pɩnaɣ [[2011]] kiŋ, kawiya takayaɣ nakɛyɛ pɩsɩna kɔmiteewaa mba akademiiwaa.
 
Pɩdɩɩkpaɣna pɩnaɣ [[1930]] yɔ, pama takayɩsɩ sakɩyɛ ɛyʋ fezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ tɩŋgɛ taa. Kabɩyɛ ñɩmba mawa, Togo ñɩmba mawa, Ɛyaa kɩkpɛdaa mawa, Anasaayɩnaa mawa. Pama masɩkpɛlɛkʋʋ takayɩsɩ, Ɛsɔtɔm takayɩsɩ, kʋnʋŋ paɣtʋ takayɩsɩ, lakasɩ cɔlʋʋ takayɩsɩ, romaɣwaa, tɔm kpou, akɔnta takayɩsɩ, sɩyansɩ takayɩsɩ, tɔsʋʋ tɔm takayɩsɩ, ppw. Sɔnɔ yɔ, Kabɩyɛ kʋnʋŋ maʋ masɩ wɛ [[Ɔɔrɩdɩnatɛɛrɩ|ɔrdinatɛɛrɩ]] yɔɔ. Kabɩyɛ mɔlaa kɩkpa Ɛntɛrnɛtɩ yɔ. Akademii wɛna Ɛntɛrnɛtɩ ɖɛɣa. Ɖɛɣa ŋga ka-hɩɖɛ yɔ, www.academiekabiye.jimdo.com. Pakalɩɣ-kʋ wilipedia yɔɔ.
 
Kɛlɛ kaɖɛ sɔsɔyɛ kɛna kabɩyɛ ŋgʋ kɩ-kalʋʋ. Pɛtɛma tɔm ndʋ maʋ yɔ, pɔkɔŋ se pakalɩɣ-tʋ lɛ, pɩwɛ cacarɩɩ. Ɖooo pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ, maya, kalɩyaa, ñɩnɩyaa nɛ kpɛlɛkɩyaa, pɛwɛɛtɩɣ-tʋ ɖama, ɛlɛ nɔɔyʋ ɛɛkaŋ ñʋʋ se esiɣ-tʋ kpeŋgbeluu yɔɔ nɛ pɔcɔɔlɩ. Kabɩyɛ Akademii cɔnaa se pɩkɛ kɩjɛyʋʋ se tomiye nɖɩ ɖɩhɛɖɩ. Mbʋ labɩna nɛ kɩpazɩ-pʋ-tɔm yɔɔdʋʋ pɩnaɣ taa kenjemkediizasɩ taa.
 
Panañaɣʋ wɛɛ. Sukulikɩ tɛzɩŋ nɛ Sukulinaa sɔsaa taa wɩlɩyaa mba pɛwɛ Akademii taa yɔ, palakɩ lɩmaɣza nɔɔ pañɩnɩɣ, pewiliɣ ñɩnɩyaa lalaa takayɩsɩ taa, pewelesiɣ kʋnʋŋ tʋmɩyɛ labɩnɩyaa, panɩɣ samaɣ taa ɛyaa nɔsɩ taa tɔm, nɛ pakpakɩɣ pɩ-tɩŋgɛ palakɩna tʋmɩye. Akademiidaa ñɩmba cɔɔlʋʋ ñɩnɩyaa tɔm taa yasʋʋ lɛ, pɔɖɔkʋʋ ndʋ tɩmaɣ-wɛ yɔ nɛ pɛɖɛɣba ɛsɩndaa.
 
Akademii ɖɔkʋʋ ndʋ se pɩsɩna kabɩyɛ kalʋʋ, nabɛyɛ naɣ-tʋ lɛ, tɩkalʋʋ tamalɩna pɔ-nɔsɩ, ti-welesuu tamalɩna pa-nɩŋgbaŋgɩŋ. Ɛlɛ, tɩsɩɣna nɛ kalʋʋ wɛɛ kɛlɛʋ nɛ tɔm taa nɩʋ ñala ɖɔɖɔ tobi. Pʋ-yɔɔ lɛ, paa weyi, kabɩyɛ ɛsɩndaa woninaʋ lɩmaɣza ɩwɛɛ ɛ-ñʋʋ taa. Ɛjaɖɛ ɖɛɣna ɛsɩndaa, wondu kɩvatʋ lɩɣ, lɩmaɣza kɩfana ñɔʋ. Pʋmʋnaa se kʋnʋŋ ɛwɛɛ kpegbeka, kɩfam ɛdaaɖɛɛ kɩ-yɔɔ, ɛlɛ kɩwɛɛ kɩfam mbʋ pɩ-wayɩ kpam nɛ kɩ-nandʋ taa hɛɖɩ. Kʋnʋŋ ŋgʋ kɩpɩsɩɣna kɩdɩ kɩ-pɔɔyʋʋ taa yɔ, kɩsɩkɩ. Yee kiyebi kɩ-nandʋ taa, helim fɛtɩɣ-kʋ, kɩpaɣlɩ paɣlaka sɔsɔɔ, nɛ ɛyaa sɔɔlʋʋ-kʋ sɔɔlʋʋ yɔɔ. Ɖɩnɛ pɔtɔŋ se kʋnʋŋ wɛ kpegbeka. Kolokaɣ ŋga ka-taa kabɩyɛ kʋnʋŋ wɛɛ, kɩcaɣ se kɩkɛ ɛɖɩɣyɛ. Kɩhɛɖɩ kɩ-kalʋʋ kaɖɛtoma se piɛena-kʋ.
 
 
[[Category:kʋnʋmɩŋ]]
[[Category:Afrɩka]]
[[Category:Togo]]
[[Category:Kabɩyɛ]]