Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
liens, italiques
Kamazina (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Orthographe, syntaxe et contenu
Caŋa 1:
'''Emmanuel Kant''' kɛ ɛjaɖɛ nɖɩ payaɣ-ɖɩ size [[Caama (Allemagne)|Caama]] yɔ ɖɩ-tɛtʋ taa pɩɣa yaa ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-tɛtʋ taa yaa ɛyʋ. Ɛkɛ abalʋ lɔŋ tʋ sɔsɔ nɔɔyʋ kɛ Caama ɛjaɖɛ taa peeɖe. Palʋla ɖajaa ɛnɛ kɛ [[agoza fenaɣ]] taa kɛ evemiye yaa kɩyakʋ nɛɛlɛ nɛ naalɛ yaa hiŋ naalɛ nɛ naalɛ (22) n̄ɩŋgʋ wiye, pɩnaɣ 1724 n̄ɩŋga taa.
 
Königsberg egeetiye taa palʋlaPalʋla. CaamaKönigsberg ɛjaɖɛtɛtʋ taa ɛjaɖɛ cikpeɖe nɖɩ payaɣ-ɖɩ size Prusse-Orientale yɔ, ɖɩ-tɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ natʋyʋ payaɣ size Königsberg. Ɛ-pɩcatʋegeetiye taa ɛɛkɛ pɩɣa ŋga kɛwɛ ndɩkʋ kpem nɛ piya lɛɣsɩ yɔ. Ɛkɔŋ'''Ɖajaa nɛ ɛpaɣlʋ mbʋ yɔ, ɛlakasɩ taa wɛ ɛzɩ kpaaŋ wɛnɛyɩ tʋ yɔ. Paa lee ɛwɛ ɛlɩmaɣza wɛ cukaŋ lim lim. ɖajaaEmmanuel Kant''' sɩba [[kɔlaɣ fenaɣ]] taa kɛ evemiye yaa kɩyakʋ hiu nɛ naalɛ (12) n̄ɩŋgʋ wiye, pɩnaɣ 1804 n̄ɩŋga taa.
 
ƐkɩkaɣPʋ-tɔbʋʋ lɛ,se ɛkawɛnaɛsɩba ɛ-pɩnzɩ hiŋ lutozo (1880) kɛ mbʋ yɔtaa. Ɖajaa sɔsɔ Emmanuel Kant kɛ [[Filozofii|filozɔɔfʋ]] tʋmɩyɛ kpɛlɛkʋʋ laɖʋ. Filozɔɔfʋ kɛ lɔnzɩnɖɛ tʋ sɔsɔ weyi ɛ-tʋmɩyɛalɩwaatʋ kɛlɛtaa. size,Pʋ-tɔbʋʋ ɛn̄ɩnɩse ɛyʋe-wezuu yɔɔcaɣʋ lɩmaɣzataa yaaɛñɩnaa ɛyʋse ɛyɔɔ lɔnzɩnɖɛ tɩlɩʋ tʋmɩyɛ kpɛlɛkʋʋ yɔ. Pʋwɛnɛyɩ size Ɛtɩlɩ siŋŋ sizeɛtɩlɩ ɛyʋ pɩkɔɔ we,pɩtalɩ nɛ ɛtɛŋna we yaa ɛpɩsʋʋɛ-laŋɩyɛ ɛpɛcukaŋ pʋtʋtaa.
 
'''Filosɔɔfʋ sɔsɔ Emmanuel Kant''' yebina nɛ ɛyʋ nɩʋ kamaɣ lɩmaɣzɩyɛ piliŋa ñɔ Caama taa.
Caama ɛjaɖɛ taa filozɔɔfʋ ɛnɛ, ɛnʋ lɩzana tɔm piye nɖɩ payaɣna Fransɩ kʋnʋŋ taa size "criticisme" yɔ. Tɔm piye kritisism "criticisme" ɖɩnɛ, ɖɩ-tɔbʋʋ kɛlɛ size, ɛyʋ nɩʋ kamaɣ lɩmaɣza. Pʋtɔbʋʋ size, ɖɩgbaɣ ɛzɩ ɖajaa Emmanuel kant kɔyɔ, ɖɩtɔŋ yem size Kant lɩmaɣzɩyɛ nɩʋ taa kɔyɔ size. Paa tɔm piye nɖɩ-ɩ lɛ, patɩlɩ ɖi-loniye yaa ɖɩ-tɔbʋʋ ɖewu.
 
Ɖajaa '''Emmanuel Kant''' yebina ɖɔɖɔ nɛ maɣzɩm ɖeyi ɖeyi tɛ nɩʋ kpayɩ kpayɩ n̄ɩnʋʋ piliŋa ñɔ Caama. Pʋtʋʋ fɛyɩ lɛɣtʋ piliŋa ŋ́ga ka-taa.
Ɖajaa ɛnʋ ɛlɩzana ɖɔɖɔ tɔm piye nɖɩ payaɣna Fransɩ kʋnʋŋ taa size «idéalisme transcendantal» yɔ. Pʋtɔbʋʋ size maɣzɩm ɖeyi ɖeyi tɛ nɩʋ taa yaa ɛzɩ maɣzɩm taa kpayɩ kpayɩ n̄ɩnʋʋ. Ɛtɔsɔlɩ pɔtɔ size, pɩlaba yaa pʋtɔtɔ. Ɛn̄ɩnʋʋ pɔtɔ size, mbʋ yaa pɩtɛkɛ mbʋ. Ɛɛcaɣ pɔyɔdɩ size pʋtɔtɔ pɩɩɖʋ pɩ-taa. Ɖajaa Emmanuel kɛnɛ maɣzɩm hɔɔlʋʋ taa maɣzɩyʋ sɔsɔ siŋŋ kɛ Caama ɛjaɖɛ tɛtʋ taa egeetiye nɖɩ payaɣ-ɖɩ size Aufklärung yɔ ɖɩ-taa.
 
Ɖajaa Emmanuel Kant wabɩnalaba maɣzʋʋfilozofii siŋŋlɛɣtʋ nɛ cukaŋpiliŋa taa tʋma tɔmsakɩyɛ. peƐlaba sɔsɔnaɖoziye wenatɔbʋʋ payayɛñɩnʋʋ nɛ Fransɩ kʋŋʋŋ taa size : idéalisme allemand, nɛ philosophie analytique, nɛ phénoménologie, nɛ philosophie postmoderne, nɛ pɩtasɩna ɛ-tɔm piye pensée critique yɔtʋmɩyɛ. Ɛ-tʋmaƐlaba tɩŋgɛɖɔɖɔ taa payɩtakʋʋ lɛ,lɛɣtʋ ɛ-lɩmaɣza kaakɛna size ɛ-maɣzɩm koŋ kɛ ɛyʋ maɣzɩmpiliŋa taa nɩʋ yaa tɩlɩʋ keeke yɔtʋmɩyɛ. ƐtɛƐlaba kritisismkawɩlaɣ kpɛlɛkʋʋ lɩmaɣza hɔɔlɩŋ yaa pilinzi nasɩ kɔyɔtʋmɩyɛ. Fransɩ'''Ɖajaa kʋnʋŋEmmanuel taa pɛcɛlɛ n̄ɛɛ hɩlaKant''' size : ''Critique de la raison pure'', nɛ ''Critique de la raison pratique'' nɛ pɩtasɩna ''Critique de la faculté de juger''.
 
[[Category:!Main category]]