[[File:Trumpet_1.jpg|thumb|Ɛgandɩyɛ B bémol]]
ƐgandɩyɛAnasaayɩ ɛgandɩyɛ kɛna [[minziiki]] wonuu ŋgʋ papahʋlʋʋ-hʋlʋʋ kʋ kʋhʋlʋ yɔ. Ɖɩ-hɔʋʋ kɛlɛ [[kwivriKwivri]] kelekele ŋgʋ.ñɩŋgʋ Palabayɩnɛ ɛzɩlɛɛtɔɔ hɔzʋʋñɩɣlɩm yaawonuu malɩfapolukina tɩyɛanasaayɩ yɔɛgandɩyɛ. Ɛ-Ɖɩwɛ hɔzʋʋ tɩyɛ. Anasaayɩ ɛgandɩyɛ ɖaɣlakɩŋ taa maanamaɣna ɛzɩ mɛtanamɛtɛnaa 1,50 yɔ mbɩmbʋ yɔ nɛ ɛwɛ ɛzɩ mɔɔʋ hɩlaɣ yɔ. N̄ɩlɩm wonuu ŋgʋ pakpaɣ nɛ palabɩna yaa pasaɣna ɛgandɩyɛ ɖɩnɛ yɔ, nɖɩ paya size lɛɛtɔɔ (laiton).
[[File:Dizzy Gillespie01.JPG|thumb|Dizzy Gillespie]]
NɛAnasaayɩ ɖɩpɩzɩɣagandɛ ɖɩtɔɔwena sizepolubina pazɩlɛɛtɔɔ taañɩɣlɩm lɛwonuu yɔ, akɩlɩ ɖɔʋ kɛ wena polubina kwivri kekekele ñɩŋgʋ yɔ. Yee ɖɩkpaɣ anasaayɩ agandɛ mɩnʋʋ mbɩmbʋ yɔ yɔ kɔyɔ, ɖɩnaɣ se 70poluba ɛgandaaagandɛ mbɩhiŋ yɔ,lʋbɛ wonuunɛ lɛɛtɔɔ kʋnɛñɩɣlɩm palabɩnawonuu. PɩcɔPʋcɔ pahʋlʋʋɛyʋ kʋpɩzɩ lɛ,ɛhʋlɩ pɩpɔzaɣanasaayɩ lɛɛtɔɔɛgandɩyɛ (laiton). Ɛlɛlɛ, kɩ-pɔzʋʋpʋpɔzʋʋ heɣlimse siŋŋfeziŋ (tilimiyeɛtalɩ-ɩ heɣlim)ɖeu. [[Ositraalii]]Mbʋ tɛtʋpayaɣ yaa ɛjaɖɛ mba tɛse didgeridoo kɛyɔ, samaɣmbʋ kpaɣ sekɛkɛŋna kajalaɣ «ɛgandɩyɛ», pɩkɛna[[Ositraalii]] kɛŋgɛɛjaɖɛ ɖeɣya nakayɛ yemtaa.
[[File:Trumpets02262006.jpg|thumb|Trompettes]]
Ŋna kɛ nɖɔ, ŋnaɣ mbʋ size, kɔ-nɔɔ taa ɖedɛ nɛ pɔʋ cululu nakʋyʋ. Ɛzɩma palakɩ nɛ ke-wiluu yaa ke-tiluu camɩyɛ wɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ kwiviri wondu yɔ. Ɖɩma tʋnɛ yaa ɖɩɖɔkɩ ɖa-n̄ʋndaa size ɛgandaa lɩnaɣ yaa palaba yɛ [[Egipiti]] ɛjaɖɛ taa kɛnɛ.pakɩlɩɣ Nɛanasaayɩ papazʋagandɛ lubu. Papazɩ-yɛ labʋlubu yɔ, pɩlakɩ pɩnzɩ kudokiŋ naadozo mbɩmbʋ yɔ.
[[File:Flickr - moses namkung - Dave Matthews 10.jpg|thumb|Dave Matthews Band at the Outside Lands 2009]]
Paana ɛgandaaanasaayɩ aganda naalɛ kɛ Toutânkhamon pɩlaʋ tɛ kumoɖe taa (palaba lɛɛɖɛ nɛ sika yaa n̄ɩlɩm wonuu tɩyɛ, nɛ lɛɛɖɛ nɛ liidiye wonuu tɩyɛ). [[Krɛsɩ kɩbɩnʊʊ kʊnʊŋ|Krɛsɩ]] ɛjaɖɛ hɔlʋʋ taa lɛ, ɛgandɩyɛ wonuu kʋnɛ, paya kʋ size salpinx. Pɛ-tɛ kiŋ lɛ, pakpaɣ kʋ ɛzɩ you yaa lubɩyɛ wonuu yɔ. Panawa takɩm naabʋdozo: kɔɔnɔɔ taa lɛ, ɛgandɩyɛ kɛ wonuu kʋ-hʋlʋʋ n̄ɩŋgʋ ŋgʋ ki-wiluu yaa ki-tiluu ɖoŋ siŋŋ yɔ (ɛwɛ kpem ɖɔɖɔ kɛ pɛlɩ nɛ pɛtɛyɩ hiu tʋ (décibels)).
Ɛgandɩyɛ ɖɩnɛ, ɖi-wiluu yaa ɖi-tiluu nɔɔ ɖɛʋ poliŋ siŋŋ nɛ pamazɩɣ ɖɔɖɔ size ɖi-tilitu taa yaa ɖi-wilitu taa pɩlɩɣ camɩyɛ heɣlele. [[Room]] mba lakɩna yaa hʋlʋʋ ɛgandaa wena yɔ a-lɛɛ yɔ: cornu, nɛ buccin, nɛ pɩtasɩna lituus. Kpɛlɩ taa lɛ, ɛgandɩyɛ laba yaa leɣɖa ɛzɩ pɩnzɩ hiŋ loɖo nɛ kagbaŋzɩ mbɩ yɔ (1750-1815).
|