Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Luwiiziyaaana kɛna [[Etaazuunii|Etaazunii]] ɛjaɖɛ taa tɛtʊ cikpetʊ natʊyʊ. Nɛ Etazuunii ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ ajɛya cikpena naayɛ nɩɩnɩwa kpɛndɩna nɛ aɖʊ nɔɔ nɛ awɛɛ ɛjaɖɛ kʊɖʊmɖɩyɛ taa kpaɩ. Etaazunii tɔbʊʊ nɛ kabɩyɛ taa se ajɛya kɩkpɛndʊʊ. Luwiiziyaaana taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se New Orleans nɛ tɩ-taa ɖɔɖɔ kɛ ɛyaa kɩla ɖɔʊ.

Pamaza Luwiiziyaana ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ taa lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ ɛzɩ 2 275 940 km2.Luwiiziyaana kɛna ɛjaɖɛ nɖɩ payaɣ-ɖɩ se Ɛspañɔɔlɩ yɔ ɖɩhɔɔlʊʊ nakʊyʊ. Pɩnaɣ 1764 taa kɛ Ɛspañɔɔilɩ mba kpacayaɣ Luwiiziyaana tɛ pʊkɔɔ pɩsɩɩna pɩnaɣ 1800. Pɩkpaɣʊna pɩnaɣ ŋga yɔ, ɛjaɖɛ ɖɩwɛ FransɩFransɩɩ ɛjaɖɛ yɔɔ.

Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ kpaɣna hayʊ kiŋ puwolo pɩsɩɩna hadɛ yɔ, pɩpaazɩna Kanada[[Kanadaa]] nɛ Mɛkziki[[Mɛkɩsiiki (Ɛjaɖɛ)|Mɛkiziiki]] piyele wɩsɩ ɖɩlɩyɛ nɛ sɩ-ɖʊlɩyɛ lɛ Misisipiipɔɔ[[Misisipii Pɔɔ]] nɛ pʊŋ nɩɩyɛ nɛ peeɖe ñɛwɛna kaaŋŋ ɖeke.

Kʊnʊmɩŋ weyi pakɩlʊʊ yɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-kʊ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ,ɩnʊʊ lɛ yɔ [[Fransɩɩ kʊnʊŋ|fransɩɩ]] nɛ [[Ɛsɩpaañɔlɩ kʊnʊŋ|ɛspaañɔɔlɩ]]. Ɛlɛ siŋŋŋ taa lɛ, komina maɣmaɣ tatɩɩ hada nɔɔ camɩyɛ se aŋgilisi kɛŋna kɩ-kʊnʊŋ.