}}
Payaɣ Molière hɩɖɛ maɣmaɣ se Jean-Baptiste Poquelin, palʊla-ɩ [[kɔlaɣ fenaɣ]] taa kɩyakʋ hiu nɛ kagbanzɩ (15) wiye pɩnaɣ 1622 kɛ Saint-Eustache cɔɔcɩ taa nɛ ɛsɩ [[lɛlaɣ fenaɣ]] 17 pɩnaɣ 1673 kɛtaa [[Paarii]] tɛtʊ taa pɩnzɩ 51. Ɛkɛ dramatiiɖizinɛ tanaʊ tʊ. Ɛkɛ mba palakɩ teyatiɖi kɛ fransɩ tɛtʊ taa yɔ, pɩɩkɛna wiyau [[Louis 14]] alɩwaatʊ taa. Jean-Baptiste Poquelin ñɩma kɛ tadɩyɛ laɖaa nɛ ɛ-caa kɛ naataŋgbala ñɛyʊñɛyɩyʊ ɖɔɖɔ. Ɛwɛna pɩnzɩ 21 lɛ ɛna Madeleine nɛ Joseph Béjart ɛpaɣza teyatiɖi labʊ. PalɩzɩƐma teyatiɖitakayasɩ nakʊyʊ nɛnzɩ payasɩ-kʊtaa sewɛ « Illustre Théâtrehoŋga »yɔ. ɛlɛ, pala Mbʊamʊʊza ɛkpaɣndɩ hɩɖɛndɩ seɛyaa Molièreɛsɩnda. Palaba: PowoboScarron hayɩsɩtʊnɛ natʊyʊThomas taa lɛCorneille, pɔtɔlɩpamaɣza nɛPierre pɩwɩzɩCorneille pɩkɩlɩna ɛ-wɛtayaɣ Nicomède nɛ pakʊyɩCinna, peeɖepalaba nɛɖɔɖɔ pɛɖɛɛRotrou nɛ pɛwɛɛTristan cɔʊL'Hermite. yɔɔMɩnzɛma kpaɣfenaɣ taa pɩnaɣ 16461659 ŋgɔɔtaa, nzɩɩŋaɛma pɩnaɣtakayaɣ 1658.nakɛyɛ Ɛmanɛ takayasɩkɛkɛdɩna nzɩɛyaa sɩ-taasakɩyɛ: wɛ''Les hoŋgaPrécieuses yɔ:ridicules''. ''Le Docteurmédecin amoureuxmalgré lui'', (1666) yaa ''LeLes MédecinFourberies volantde Scapin'' (1671), ''L'ÉtourdiÉcole des femmes'', (ɛma-1662) yaa ''L'Avare'' (1668), ''Le Bourgeois gentilhomme'' kɛ Lyon1670 pɩnaɣ(ɛna 1655 nɛLully pamana-kɛ), ''Le Dépitmalade amoureuximaginaire'' Charpentier) kɛ Béziers pɩnaɣ 16561673, tɛŋgaɣ''Le lɛMisanthrope'' (1665), ''Tartuffe'' (1664-1669), ''Les Femmes savantes'' (1672), Ɛnʊ ɛmana ɖɔɖɔ ''Dom Juan'' kɛ pɩnaɣ1665.
Wiyau sɔsɔ [[Louis 14]] teɣnateɣma-ɩ ɛ-tʊma taa cabɩ. ▼
Ɛpɩsaa ɛkɔɔ Paarii tɛtʊ taa pɩnaɣ 1658 lɛ, wiyau ɖalʊ huuzi ɛ-yɔɔ nɛ ɛsɩŋna-ɩ nɛ ɛ-na ɛ-taabalaa pakpaɣ hɩɖɛ se «Troupe de Monsieur» nɖɩ ɖɩkaɣ pɩsɩɣ «Troupe du Roy» yɔ. Pɩ-wayɩ lɛ, pala amʊʊza ndɩ ndɩ ɛyaa ɛsɩnda. Palaba: Scarron nɛ Thomas Corneille, pamaɣza Pierre Corneille pɩkɩlɩna ɛ-tayaɣ Nicomède nɛ Cinna, palaba ɖɔɖɔ Rotrou nɛ Tristan L'Hermite. Mɩnzɛma fenaɣ taa pɩnaɣ 1659 taa, ɛma takayaɣ nakɛyɛ nɛ kɛkɛdɩna ɛyaa sakɩyɛ: ''Les Précieuses ridicules''. ''Le médecin malgré lui'' (1666) yaa ''Les Fourberies de Scapin'' (1671), ''L'École des femmes'' (1662) yaa ''L'Avare'' (1668), ''Le Bourgeois gentilhomme'' kɛ 1670 (ɛna Lully pamana-kɛ), ''Le malade imaginaire'' Charpentier) kɛ pɩnaɣ 1673, ''Le Misanthrope'' (1665), ''Tartuffe'' (1664-1669), ''Les Femmes savantes'' (1672), Ɛnʊ ɛmana ɖɔɖɔ ''Dom Juan'' kɛ pɩnaɣ1665.
▲Wiyau sɔsɔ [[Louis 14]] teɣna-ɩ ɛ-tʊma taa cabɩ.
Ɛmaʊ taa lɛ, ɛtʊlaɣ mbʊ mbʊ ɛyaa lakaɣ nɛ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ ɛlɛ ɛyɔɔdaɣ nɛ ɛyaa mba ɛ-maɣmaɣ eluba hɩla yem yɔ. Ɛyɔɔda walɩtʊ yaa halɩkpaɣyɛ pɩtɩŋgɩna ñɩm yɔɔ yaa nabʊyʊ yɔɔ yɔ pɩ-tɔm, ɛzɩma nabɛyɛ waɣna kewiyaɣ yaa po-lona nɛ pomuluu lalaa yɔ, halaa ɖɩcaɣyɛ yaa tɔm ndɩ ndɩ. Mba ɛyɔɔdɩna pɔ-nɔsɩ yɔ, pa-taa kɛlɛ: Monsieur Jourdain, Harpagon, Alceste nɛ Célimène, Tartuffe nɛ Orgon, Dom Juan, Sganarelle, Argan weyi ɛkpaɣ ɛzɩ kʊtɔndʊ yɔ.
|