Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Création d'une page sur Monaco
 
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
liens
Caŋa 1:
Monakoo kɛna [[Eerɔpʋ tɛtʋ wandamm|Erɔpʊ]] ilemiye nɛ wɩsɩ ɖʊɖʊyɛ taa tɛtʊ natʊyʊ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛna [[Mediteranee Teŋgu ŋgu payaɣ-kʊ |Mediteraanee Teŋgu]] kʊ-cɔlɔ nɛ Azuurii kidiiliŋ yɔɔ. Monakoo nɛ pɔɔ ŋga payaɣ-kɛ se nisi yɔ puposaa ɛzɩ kilomɛtanaa nɛɛlɛe yɔ nɛ kilomɛtanaa 8,1 nɛ Mantonii. Ɛjɛya lɛɛna wena acɔ Monakoo nɛ ata yɔ: Fransɩ[[Fransɩɩ]] tɛtʊ cikpetu ndʊ payaɣ-tʊ se Kap dɛlɩ yɔ, Bosɔlɛyɩ nɛ turkii[[Tuurkii|Turkii]]. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛ teŋgu nakʊyʊ nɔɔ.
 
Pamaza Mopnakoo ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ ɛzɩ 2,02 km2 nɛ ɖenɖe lɩm wɛɛ yɔ, peeɖe takɩlɩ ɖɔʊ. [[Kɔlaɣ fenaɣ]] 8 wiye pɩnaɣ 1297 kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩmʊ ɖɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ ɛlɛ [[kamɩŋ fenaɣ]] kagbaanzɩ wiye pɩnaɣ 1524 ŋga ka-taa kɛ pɔtɔkɩ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ kazandʊ.
 
Payaɣ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖiwiyau kɩfalʊ se Albert II nɛ ɛ-tɛ komina yɔɔ cɔnayʊ se Serge Telle. Kʊnʊŋ ŋgʊ pɔyɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-kʊ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ, ŋgʊ lɛ [[Fransɩɩ kʊnʊŋ|fransɩ]]. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Monakoo nɛ ndʊ tɩkɩlɩna walanzɩ ɖɔɖɔ.
 
Pɩnaɣ 2017 taa pakalɩ kɩgalʊʊ kɛ tɛtʊ sɔsɔtʊ tʊnɛ tɩ-taa lɛ pana ɛyaa ɛzɩ 37 550 yɔ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yee pakalɩɣ ɛyaa km2 taa kɔyɔ, panaɣ-wɛ ɛzɩ 18 654 yɔ. Yee ɛyʊ ɛsɔɔlaa se ɛyaa nɔɔyʊ kɛ [[Kaŋgalaafu|kaŋgalafu]] yɔɔ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa kɔyɔ, pɩkɛna-ɩ kɩjɛyʊʊ se ɛma +377 ɛ-tɛ kaŋgalafu kpata yɔɔ pʊcɔ ŋɛ ɛɛma pɩtɛ ɛyʊʊ kaŋgalafu nimaɣ mayaɣ.