Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
ñc Gnangbade kɛzɩ takayɩhayʋʋ Reine Victoria ñɩŋgʋ nɛ Abiɖe Victoria ñɩŋgʋ yɔɔ : traduction
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
liens et fotos
Caŋa 1:
[[Fichier:Queen_Victoria_(1819-1901),_Carl_Rudolph_Sohn,_1883.jpg|vignette|Queen Victoria (1819-1901), Carl Rudolph Sohn, 1883]]
Victoria (palʊla-ɩ Alexandria Victoria cejewiye taa, [[agoza fenaɣ]] kɩyakʊ 24 pɩnaɣ 1819 Kensington kewiyaɣ ɖɩɣa taa [[Lɔndrɩ|Londre]] tɛtʊ taa nɛ ɛsɩ [[kɔlaɣ fenaɣ]] kɩyakʊ 22 pɩnaɣ [[1901]] Osborne House Wight(Isle lɩmof hɛkʊ taa ɛjaɖɛWight). Ɛɛkɛ Royaume-Uni[[Kewiyaɣ ɛjaɖɛ taa kewiyaɣKɩkpɛndaɣ]] ñʊʊ tʊ pʊtɔbʊʊ se abiɖe Pretagne Sɔsɔʊ nɛ Irɩlandɩ ajɛyɛ taa [[Mɩsɩkʋm fenaɣ|mɩsɩkʊm fenaɣ]] kɩyakʊ 20 pɩnaɣ 1837 pɩkɔɔ pɩtalɩ ɖooo ɛ-sɩm alɩwaatʊ. Kpaɣnɛ pɩnaɣ 1867 [[hasɩyaɖɛ fenaɣ]] kɩyakʊ kajalaɣ ŋgʊ wiye ɛɛkɛ Canada[[Kanadaa]] ɛjaɖɛ taa abiɖe nɛ ɖɔɖɔ [[Ɛndɩ]] ɛjaɖɛ tɛ wiyaʊ sɔsɔ (abiɖe) kpaɣnɛ [[agoza fenaɣ]] kɩyakʊ 1 pɩnaɣ 1876 nɛ pʊwayi ɖɔɖɔ ɛtɛzɩna [[OsitraliiOsitraalii]] ɛjaɖɛ pɩnaɣ 1901 [[kɔlaɣ fenaɣ]] kɩyakʊ 1 ŋgʊ wiye. Ɛɛwɛna pɩnzɩ 18 lɛ, ɛkpaɣ kewiyaɣ kpelaɣ.
[[Fichier:Queen_Victoria_60._crownjubilee.jpg|vignette|Queen Victoria 60. crownjubilee]]
Victori aVictoria walɩ ɛ-ɖɛtʊ ɛlɛ kɛ wiyaʊ pɩɣa paya-ɩ se Albert Saxe-Cobourg-Gotha tʊ pɩnaɣ 1840. Pe-piyaa nakʊ nzɩ sɩkpaɣ sɩ-halaa kewiyaɣ ɖɩɣa taa peeɖe yeke, mbʊ yebina nɛ Victoria sɛɛ hɩɖɛ se neze sɔsɔ [[Eerɔpʋ tɛtʋ wandamm|Erɔpʊ]] taa. Ɛ-walʊ Albert sɩm wayi pɩnaɣ 1861, putukina ɛ-laŋɩyɛ piŋ nɛ ɛsʊʊ kʊñɔŋ taa, pɩcaɣ-ɩ yuŋ nɛ ekizi ɛtasɩɣ lɩɣ ɛyaa ɛsɩnda.
[[Fichier:The_Young_Queen_Victoria.jpg|vignette|The Young Queen Victoria]]
E-kewiyaɣ kpelaɣ alɩwaatʊ ɖaɣla pɩtalɩ pɩnzɩ 63 nɛ fenasɩ lʊbɛ kɛkɛ kewiyitu naalɛ ñɩnɖʊ ndʊ tɩtɩŋa [[Elizabeth 2]] ñɩndʊ wayi Royaume-Uni[[Kewiyaɣ Kɩkpɛndaɣ]] ɛjaɖɛ taa. Payaɣ se Victoria wɛɛ, nɛ e-kewiyitu wɛɛ akɔna lɛɛzɩtʊ sakɩyɛ samaɣ hɔɔlʊʊ taa nɛ tɔsʊʊ huu nɔmɔʊ taa nɛ keɖeɣa tʊma kpɛlɛkʊʊ taa pɛ-ɛjaɖɛ taa nɛ Pritaniiki Ampiiri lɔŋ lɔŋ walʊʊ. Ɛnʊ kɛna Pritaniiki ɛjaɖɛ kpaagba kewiyaɣ kɩɖɛzaɣ tʊ Hanovre ɖɩɣa taa ŋga kaawɛ Pritaniiki lɩm hɛkʊ taa tɛtʊ yɔɔ ɖooo pɩnaɣ 1714.
 
Victoria caa kaakɛ wiyaʊ pɩɣa paya-ɩ se Edouard Auguste Kent tʊ nɛ Strathearn, pɩɣa naanaza ŋga wiyaʊ George 3 Rayaume[[Kewiyaɣ UniKɩkpɛndaɣ]] ɛjaɖɛ taa. Pɩkɔɔ pɩtalɩ pɩnaɣ 1817, Edouard ɖɛtʊ, Charlotte Augusta Galles tʊ ɛkɛ wiyaʊ pɩɣa nɛ George 3 mʊ-ɩ ɛzɩ halʊpɩɣa keyeke koŋ ɛsɛyɩ. Ɛ-sɩm kɔna kɔkɔɖɛ piŋ kewiyaɣ ɖɛzɩɣ nɔmɔŋ taa Royaume-Uni[[Kewiyaɣ Kɩkpɛndaɣ]] ɛjaɖɛ taa nɛ Kent nɛ ɛ-ɖalaa aɖama ñɩmba pʊpɔzɩ-wɛ se pakpaɣ halaa nɛ pɛwɛna piyaa. Pɩnaɣ 1818 lɛ, wiyaʊ pɩɣa kpaɣ halʊ kɛ wiyaʊ pɛlɔ Victoria Saxe-Cobourg-Saalfeld tʊ, ɛ-tɛ nɛ [[Caama]] ɛjaɖɛ taa ŋgʊ Léopold weyi ɛkɛ lelu mbʊ yɔ ɛ-halʊ kɛlɛ wiyaʊ pɛlɔ Charlotte Augusta.
Victori a walɩ ɛ-ɖɛtʊ ɛlɛ kɛ wiyaʊ pɩɣa paya-ɩ se Albert Saxe-Cobourg-Gotha tʊ pɩnaɣ 1840. Pe-piyaa nakʊ nzɩ sɩkpaɣ sɩ-halaa kewiyaɣ ɖɩɣa taa peeɖe yeke, mbʊ yebina nɛ Victoria sɛɛ hɩɖɛ se neze sɔsɔ Erɔpʊ taa. Ɛ-walʊ Albert sɩm wayi pɩnaɣ 1861, putukina ɛ-laŋɩyɛ piŋ nɛ ɛsʊʊ kʊñɔŋ taa, pɩcaɣ-ɩ yuŋ nɛ ekizi ɛtasɩɣ lɩɣ ɛyaa ɛsɩnda.
 
Palʊlɩ pɩɣa kʊyʊma Victoria, palʊla-ɩ tɛpɩyɛ ñɩɩtʊ 4 nɛ cɛjɛsɩ 15 yɔɔ [[agoza fenaɣ]] kɩyakʊ 24 pɩnaɣ 1819 Kensington kewiyaɣ ɖɩɣa taa Londre tɛtʊ taa. Victoria wɛɛ nɛ ɛ-saŋ nɛ ɛ-yɩɣyɩɣ Albert alɩwaatʊ ndʊ ɛlɛ kɔma nabʊlɛ ɖeɖe [[aloma fenaɣ]] pɩnaɣ 1839 taa yɔ. Pa-naalɛ pɛwɛɛ pɔsɔɔlʊʊ ɖama nɛ abiɖe pɔzɩ-ɩ walɩtʊ tɔm pɩnaɣ 1839 aloma fenaɣ kɩyakʊ 15, kɩyakɩŋ kagbanzɩ wayi ɛzɩ ɛtalɩɣ Windsor tɛtʊ taa yɔ. Pa-walɩ ɖama [[lɛlaɣ fenaɣ]] kɩyakʊ 10 pɩnaɣ 1840 kewiyaɣ Ɛsɔ kpaŋ taa James Kiɖeɖeu kewiyaɣ ɖɩɣa taa Londre. Victoria kaasɔɔlɩ pɩtɩɩfɛyɩ Albert nɛ ɛsʊʊ ɛ-cɔlɔ ɖoo taa kaɖɛ nɛ kaɖɛ pɛ-tɛ nesi ɖɔkʊʊ wiye, ɛlɛ pʊwayɩ lɛ, ɛ-maɣmaɣ ɛsa, ɛñɔkɩ ɛ-takayaɣ taa ɛzɩ pɩkɛ pɩyʊ mbʊ wiɖiyi ɛtana ɛna kaʊ yɔ.
E-kewiyaɣ kpelaɣ alɩwaatʊ ɖaɣla pɩtalɩ pɩnzɩ 63 nɛ fenasɩ lʊbɛ kɛkɛ kewiyitu naalɛ ñɩnɖʊ ndʊ tɩtɩŋa Elizabeth 2 ñɩndʊ wayi Royaume-Uni ɛjaɖɛ taa. Payaɣ se Victoria wɛɛ, nɛ e-kewiyitu wɛɛ akɔna lɛɛzɩtʊ sakɩyɛ samaɣ hɔɔlʊʊ taa nɛ tɔsʊʊ huu nɔmɔʊ taa nɛ keɖeɣa tʊma kpɛlɛkʊʊ taa pɛ-ɛjaɖɛ taa nɛ Pritaniiki Ampiiri lɔŋ lɔŋ walʊʊ. Ɛnʊ kɛna Pritaniiki ɛjaɖɛ kpaagba kewiyaɣ kɩɖɛzaɣ tʊ Hanovre ɖɩɣa taa ŋga kaawɛ Pritaniiki lɩm hɛkʊ taa tɛtʊ yɔɔ ɖooo pɩnaɣ 1714.
 
[[KɩyɛnaKɩyɛɛna fenaɣ]] taa Victoria nɛ Albert pakʊya powolo se pana pa-pɩyalʊ, Galles wiyaʊ pɩɣa, weyi ɛlakaɣ sɔjɛtʊ tʊmɩyɛ Dublin nɛ ɛcaɣ kɩyakɩŋ pazɩ Killarney. [[Kamɩŋ fenaɣ]] taa Albert nɩɩ se ɛ-pɩyalʊ sʊna [[Irɩlandɩ]] halʊ nɔyʊ. Pɩcɛyɩ ɛ-caa nɛ ewolo Cambridge ɖenɖe Edward lakaɣ sukuli yɔ se ɛ-pɩɣyɩna-ɩ. Pʊkɔma [[saŋayɩŋ fenaɣ]] pazɩtʊ taa lɛ, Albert paɣzɩ kʊdɔŋ kpem. William Jenner la tʊmɩyɛ ɛ-kʊɖoŋ yɔɔ nɛ ɛna se ta heŋ kɩnamɩyɛ kʊdɔŋ wɛna-ɩ nɛ ŋgʊ ɛsɩbɩna saŋayɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 14 pɩnaɣ 1861. Ɛ-tɛ sɩm mbʊ pɩcaɣzɩ piŋ Victoria nɛ ɛsʊkɩ sɩm mbʊ pʊ-tɔm kɛ Galle wiyaʊ pɩɣa se ɛnʊ kʊna-ɩ. Halʊ ɛnʊ ɛcaɣ sɩm kʊñʊŋ piliɖi piŋ nɛ halɩ ɛtasɩɣ suu wondu natʊyʊ pɩtasɩna kɩkpɛdɩtʊ pɩkɔɔ pɩtalɩ ɛ-sɩm evemiye.
Victoria caa kaakɛ wiyaʊ pɩɣa paya-ɩ se Edouard Auguste Kent tʊ nɛ Strathearn, pɩɣa naanaza ŋga wiyaʊ George 3 Rayaume Uni ɛjaɖɛ taa. Pɩkɔɔ pɩtalɩ pɩnaɣ 1817, Edouard ɖɛtʊ, Charlotte Augusta Galles tʊ ɛkɛ wiyaʊ pɩɣa nɛ George 3 mʊ-ɩ ɛzɩ halʊpɩɣa keyeke koŋ ɛsɛyɩ. Ɛ-sɩm kɔna kɔkɔɖɛ piŋ kewiyaɣ ɖɛzɩɣ nɔmɔŋ taa Royaume-Uni ɛjaɖɛ taa nɛ Kent nɛ ɛ-ɖalaa aɖama ñɩmba pʊpɔzɩ-wɛ se pakpaɣ halaa nɛ pɛwɛna piyaa. Pɩnaɣ 1818 lɛ, wiyaʊ pɩɣa kpaɣ halʊ kɛ wiyaʊ pɛlɔ Victoria Saxe-Cobourg-Saalfeld tʊ, ɛ-tɛ nɛ [[Caama]] ɛjaɖɛ taa ŋgʊ Léopold weyi ɛkɛ lelu mbʊ yɔ ɛ-halʊ kɛlɛ wiyaʊ pɛlɔ Charlotte Augusta.
 
Palʊlɩ pɩɣa kʊyʊma Victoria, palʊla-ɩ tɛpɩyɛ ñɩɩtʊ 4 nɛ cɛjɛsɩ 15 yɔɔ [[agoza fenaɣ]] kɩyakʊ 24 pɩnaɣ 1819 Kensington kewiyaɣ ɖɩɣa taa Londre tɛtʊ taa.
Victoria wɛɛ nɛ ɛ-saŋ nɛ ɛ-yɩɣyɩɣ Albert alɩwaatʊ ndʊ ɛlɛ kɔma nabʊlɛ ɖeɖe [[aloma fenaɣ]] pɩnaɣ 1839 taa yɔ. Pa-naalɛ pɛwɛɛ pɔsɔɔlʊʊ ɖama nɛ abiɖe pɔzɩ-ɩ walɩtʊ tɔm pɩnaɣ 1839 aloma fenaɣ kɩyakʊ 15, kɩyakɩŋ kagbanzɩ wayi ɛzɩ ɛtalɩɣ Windsor tɛtʊ taa yɔ. Pa-walɩ ɖama [[lɛlaɣ fenaɣ]] kɩyakʊ 10 pɩnaɣ 1840 kewiyaɣ Ɛsɔ kpaŋ taa James Kiɖeɖeu kewiyaɣ ɖɩɣa taa Londre. Victoria kaasɔɔlɩ pɩtɩɩfɛyɩ Albert nɛ ɛsʊʊ ɛ-cɔlɔ ɖoo taa kaɖɛ nɛ kaɖɛ pɛ-tɛ nesi ɖɔkʊʊ wiye, ɛlɛ pʊwayɩ lɛ, ɛ-maɣmaɣ ɛsa, ɛñɔkɩ ɛ-takayaɣ taa ɛzɩ pɩkɛ pɩyʊ mbʊ wiɖiyi ɛtana ɛna kaʊ yɔ.
 
[[Kɩyɛna fenaɣ]] taa Victoria nɛ Albert pakʊya powolo se pana pa-pɩyalʊ, Galles wiyaʊ pɩɣa, weyi ɛlakaɣ sɔjɛtʊ tʊmɩyɛ Dublin nɛ ɛcaɣ kɩyakɩŋ pazɩ Killarney. [[Kamɩŋ fenaɣ]] taa Albert nɩɩ se ɛ-pɩyalʊ sʊna Irɩlandɩ halʊ nɔyʊ. Pɩcɛyɩ ɛ-caa nɛ ewolo Cambridge ɖenɖe Edward lakaɣ sukuli yɔ se ɛ-pɩɣyɩna-ɩ. Pʊkɔma [[saŋayɩŋ fenaɣ]] pazɩtʊ taa lɛ, Albert paɣzɩ kʊdɔŋ kpem. William Jenner la tʊmɩyɛ ɛ-kʊɖoŋ yɔɔ nɛ ɛna se ta heŋ kɩnamɩyɛ kʊdɔŋ wɛna-ɩ nɛ ŋgʊ ɛsɩbɩna saŋayɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 14 pɩnaɣ 1861. Ɛ-tɛ sɩm mbʊ pɩcaɣzɩ piŋ Victoria nɛ ɛsʊkɩ sɩm mbʊ pʊ-tɔm kɛ Galle wiyaʊ pɩɣa se ɛnʊ kʊna-ɩ. Halʊ ɛnʊ ɛcaɣ sɩm kʊñʊŋ piliɖi piŋ nɛ halɩ ɛtasɩɣ suu wondu natʊyʊ pɩtasɩna kɩkpɛdɩtʊ pɩkɔɔ pɩtalɩ ɛ-sɩm evemiye.
 
[[Category:Politiki laɖaa]]