Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ
Contenu supprimé Contenu ajouté
Cŕeation d'une page intitulée "Isaac Newton" |
ñc Orthographe |
||
Caŋa 1:
Palʊla Isaac Newton kɛ kɔlaɣ fenaɣ nanza wiye pɩnaɣ 1643 nɛ ɛsɩ pɩnaɣ 1727. Nabɛyɛ tɔŋ se ɛsɩba lakɩŋ fenaɣ 31 pɩnaɣ 1727 yaa kɛ-tɛ kɩyakɩn nɛɛlɛ, lalaa se saŋgayɩŋ fenaɣ 25 pɩnaɣ 1642. Ɛkɛ britannique tʊ nɛ ɛkɛ ɖɔɖɔ philosophe mathématiki tʊ, physiki tʊ, alchimiste, astronome nɛ Anglisɩ théolozɩ tʊ. Sciences taa lɛ, pɩnaɣ-ɩ sɩŋŋŋ mbʊ pʊyɔɔ yɔ, ɛnʊ ɛnana mbʊ payaɣ se mécanique classique yɔ, gravitation universelle.
Mekaniki taa ɖɔɖɔ lɛ, ɛna se mbʊ mbʊ pɩcɩɩdɩɣ yɔ, pɩwɛna paɣtʊ natutozo. Ndʊ payaɣ sɔnɔ se mécanique newtonienne. Pasɩma-ɩ ɖɔɖɔ nɛ mbʊ payaɣ se théorème du binôme nɛ méthode de Newton.
Newton wɩlaa se tɔmnasɩ tɛtʊ yɔɔ mbʊb mbʊ piciidiɣ yɔ yaa ɛsɔtaa mbʊ pɩwɛɛ yɔ, pɩɖɔŋ paɣtʊ natutozo ndʊ tɩ-yɔɔ. Ɛtɩŋgɩna Kepler tɛ paɣtʊ yɔɔ nɛ ɛɖʊ paɣtʊ ndʊ payaɣ se loi universelle de la gravitation yɔ.
Ɛma takayaɣ nakɛyɛ kpem pɩnaɣ 1686 nɛ sciences tʊma taa lɛ, pɩfɛyɩ yɔɔdɩɣ nɛ ɛyaa-kɛ se Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica . Ɛma ɛsɔ yɔɔ tɔm sakɩyɛ nɛ alchimie taa ɖɔɖɔ ɛwɛna ɛnɔɔ. Ka-taa kɛ ɛyɔɔdaa se keteŋga yɔɔ ɖoŋ nɩɩyɛ wɛɛ nɛ ɛkpɛnda niitozo nɛ ɛ-yɔɔ kɛ pɩtɩŋga pɩpɩzɩɣ nɛ pɩcɩɩdɩɣ.
==Isaac Newton kʊkʊyɩmɩŋ==
Alɩwaatʊ ndʊ palʊla Isaac Newton yɔ,
Pɩnzɩ naanza wayɩ kɛ e-ɖoo yayɩ-ɩ nɛ ewolo ɛcaɣ Woolsthorpe nɛ ɛpaɣzɩ ɛ-hayɩm yɔɔ cɔnaʊ. E-ɖoo ɛnʊ ɛcɔnaa se ɛ-pɩɣa ŋga kɛwɛ ɖoŋ kɛ kpɛdɛ tʊmɩyɛ taa nɛ pɩkɩlɩ kpɩna ɖɩyʊʊ lɛ, ɛpɩsɩna-ɩ sukuli taa se ɛtasɩ-kʊ labʊ pazɩ nɛ pɩwɛ ɛzɩma yɔ, wiɖii ɛɛsʊ sukuli kɩtɛzʊʊ ŋgʊ payaɣ se
|