Contenu supprimé Contenu ajouté
|
|
|
Kabɩyɛ kɛ gur kʊnʊŋ nɛ pɔyɔɔdʊʊ-kʊ keekekeekee Togo nɛ Hayi kɩŋkiŋ. Kɩ-kɛ kabɩyɛ samaɣ mba kʊnʊŋ. Kpaɣna kpaɖʊ 20 ɖɩnaɣ kɩ-tɛ yɛlʊʊ sɩŋsiŋŋ nɛ Togo Hɛkʊhɛkʊ taa nɛ Togo nɛ Hadɛhadɛ nɛ ɖɔɖɔ Kana ɛjaɖɛ taa nɛ Peenɛɛ ɛjaɖɛ taa kɩŋkiŋ.
Loma kpeɣliye kpɛlɛkʊʊ tʊmɩyɛ cɔlɔ lɛ, peheyɩpeheyi-ɖʊ se ɖɩkpaɣ Togo samaɣ kpeekpe yɔ, ɛyaa mɩnɩʊ yɔyɔɔ lɛ, ɛyaa hiu nɛ naatozo yeke nɩɩnanɩɣna kabɩyɛ kʊnʊŋ. Tɩmʊʊ wɛɖʊ kpɛlɛkɩyʊ, tɩŋgɩnatɩŋɩna SIL ŋgbɛŋgbɛyɛ yɔyɔɔ pɩnaɣ 1998 taa nɛ ɛyɩɣyɩɣ nɛ ɛtɔŋ se mba panɩɣ kabɩyɛ kʊnʊŋ nɛ pɛwɛ Togo ɛjaɖɛ taa yɔ, pɛkpɛnda ɛyaa 700 000 nɛ ɛyaa 30 000 wɛɛ ajɛyɛ lɛɛna taa. Ɖɩkpaɣ Togo taa pɩnaɣ taa 3,2 mɩnɩʊ yɔɔ nɛ ɖɩsɔzɩ kɔyɔ, ɖɩnɛ lɛ, kabɩyɛ samaɣ talɩɣ miiliyɔɔ 1,2 pɩnaɣ 2014 alɩwaatʊ taa.
Kabɩyɛ kɛ Togo ɛjaɖɛ taa kʊnʊmɩŋ naalɛ weyi palɩzaa se pɛkpɛlɛkɩ ɛ-maʊ nɛ ɛ-yɔɔdʊʊ sukulinaa taa yɔ. Kabɩyɛ kʊnʊŋ lɛɛkʊŋgʊ kɩ-nɛ Ahʊna kʊnʊŋ palɩzaa. Togo tɛ sɔnɔ lɩmaɣza paɣtʊ taa lɛ, ɛjaɖɛ kʊnʊŋ wɩlɩɣ se pakpaza-wɛ ɛjaɖɛ taa tʊma wena ayeki nɛ ɛyʊ welesi nɛ ɛnɩɣ ɛjaɖɛ yɔyɔɔ tɔm (Aradiyo naaraadiyoonaa nɛ televɩzɩɔ naateleviziyɔɔnaa) pawɩlɩɣ-kʊ komina sukuli naasukulinaa taa nɛ pakpa-kʊ kɔlɛzɩkɔɔlɛzɩ ɖamɩŋ naanza nɛ natozonaadozo kɛ BEPC ɛzɩ kɩtɛ-kɛkɩtɛkɛ kɩjɛyʊkɩjɛyʊʊ hayɩsɩɣhayɩsʊʊ takayaɣ yɔ.
Papaɣzɩ Kabɩyɛ kɩmamaʊkʊnʊŋ paɣzɩnamaʊ pɩnaɣ 193O taa, ɛlɛ, pɩɩkɛ pɩnzɩpɩnaɣ 1980 taa ɛjaɖɛ taa kabɩyɛ kʊnʊŋ ŋgbɛyɔɔ kandɩyaa ŋgbɛyɛ, nɖɩ pɩsɩna sɔnɔ kabɩyɛ tɔm lɩzɩɣyamaʊ ŋgbɛpaɣtʊ lɩzɩyaa ŋgbɛyɛ, kɩ-kɛkɩkɛ Togo ɛjaɖɛ tɛ samaɣ lɩm ɖʊʊ tɛ pɩlɩŋgapiliŋa ŋga kɛgɛdɩnakɛkɛdɩna yaa kamaɣzɩnakamaɣ fɛyɩ yɔ.
Pamaɣ kabɩyɛ tɔm nɛ Romanɩ masɩ kɩñɔɔzɩsɩ. Masɩ tʊzʊʊ lɩna Afrika maʊ kpata kɩtʊzɩnaʊ yɔɔ. Matʊ lɛɛzʊtʊ kɩbandʊ Fada sɔsɔ Adjola Raphael ñɔzɩna nɛ ɛwɩlɩɣɛwɩlɩ nɛ palakɩna-tʊ nɛ tʊmɩyɛ ŋgbɛyɛ Katoliki mba hɛkʊ taa.
[[Category:!Main category]]
|
