Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Nouvel article intitulé "Kpaŋnɔ"
 
Kamazina (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Ajout d'une image
Caŋa 1:
KPAŊNƆ
Kpaŋnɔ kɛ ɖɩɣa kpɩnɛ sɔsɔyɛ nɖɩ ɖɩtɔkɩ n̄ɩtʋ siŋŋ nɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩcakɩ wezuu yɔ. Kpaŋnɔ acaya tɛtɛyɩ a-hɛkɩŋ taa ɛzɩ ɖɩɣa kpɩna lɛɛna yɔ. Ɛcɩɖɛ kʋɖʋmɖɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ wɛna kpam kpam ɛ-nɩŋgbanzɩ naanza yɔɔ.Pɩlaba pɩnzɩ miiliyɔɔ waa 45 yaa 55 yɔ, kpaŋnɔ lɩʋ yɔ. Kajalaɣ kpaŋnɔ kɛwɛ ɛzɩ kpɩnɛ nɖɩ ɖɩwɛna haɣ paɣlaka yɔ nɛ ɖɩwɛɛna ne yʋʋʋ yɔ. Kpaŋnaŋ sɔɔla caɣʋ yaa yɛlʋʋ com com, ɛlɛ, ɛ-taa kʋɖʋm ɖɛɣna-yɛ nɔɔ. Kpaŋnaŋ cakɩ wezuu ɛzɩ ɛyaa yɔ, mbʋ yɔ paa ɛ-taa weyi ɛwɛna ɛ-tʋmɩyɛ ɛ-ɖikpeɣliye taa. Kpaŋnaŋ sɩma seɣa tɔm siŋŋ, pʋ-yɔɔ nabʋyʋ taa ɛpɩzɩɣ ɛtʋlʋʋ ɛ-tɔɔyaa nesi tɛɛ. Pɩma kpaŋnaŋ maʋ nabúyú né ndí kpem, mbʋ yɔ ɛpɩzɩɣ eɖoo ɛsɔdaa. Eeɖou ɖɔɖɔ sakɩyɛ ɛzʋnɔɔ, e-ɖom wɛ ɛzɩ kozoŋa ɖom yɔ. Payaɣ kpaŋnɔ halɩn̄ɩnʋ se "jument". Kpaŋnɔ halɩn̄ɩnʋ kpakɩɣ hɩɖɛ lɛ, fenasɩ hiu nɛ kʋɖʋmaɣ ɛlakɩ nɛ pʋcɔ ɛlʋlɩ. Payaɣ kpaŋnɔ pɩɣa se "poulain". Kpaŋnɔ lʋlʋʋ piileɖiɣ nɛ ɛ-pɩɣa pɩzɩ kapazɩ seu.
[[File:Cheval carrossier du Yorkshire.jpg|thumb|Cheval carrossier du Yorkshire|Kpaŋnɔ]]
 
Ɛyʋ kɔŋna kpaŋnɔ ɖɩɣa nɛ ɛɖɔɔ-ɩ. Kpaŋnɔ wɛ wazaɣ pɩdɩɩfɛyɩ Eurɔɔpʋ nɛ Aasii pɛ-tɛtʋ tɩŋa taa ɖooo caanaʋ taa. Sɔnɔdaa pɩdakasɩ kpaŋnɔ nɔɔyʋ se ɛwɛ n̄ɩtʋ taa nɛ pɩtasɩna "Przewalski" kpaŋnɔ weyi ɛyʋ pɩzɩoɣ ɛyɔɔdɩ se ɛkɛ n̄ɩtʋ taa n̄ɩnʋ siŋŋ yɔ. Ɛlɛ, ɖɩɣa kpaŋnaŋ sakɩyɛ nɩɩyɛ pɩzɩ lakʋ taa n̄ɩŋ. Ɛyʋ wɛna tɔmpe sakɩyɛ nɛ ɛpɩzɩɣ ɛkɛdɩɣna ɛzɩma mbʋ kpaŋnaŋ wɛɛ yɔ nɛ tɔlɩm ndɩ ndɩ mbʋ ɛwɛna yɔ nɛ huwa ndɩ ndɩ wena a-taa ɛwɛɛ yɔ nɛ wɛtʋ ndʋ ɛwɛna yɔ nɛ ɛzɩma mbʋ ɛcakɩ e-weziŋ yɔ. Ɛyʋ kpɛlɛkɩ kpaŋnaŋ sakɩyɛ ɛzɩma mbʋ ɛyʋ ɛcaɣ ɛ-yɔɔ nɛ ɛɖɔŋ nʋmɔʋ poliŋ n̄ɩŋʋ nakʋyʋ yaa ɛla you yɔ. Kpaŋnʋ paɣlaka siŋŋ lɛ, pɩnzɩ kagbaanzɩ taa. Kpaŋnɔ cakɩ wezuu pɩtalɩ ɛzɩ pɩnzɩ nɛɛlɛ nɛ kagbaanzɩ yaa pɩnzɩ niidozo mbʋ yɔ.