Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Aucun résumé des modifications
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Aucun résumé des modifications
Caŋa 1:
[[File:Jean-Baptiste Poquelin dit Molière.jpg|thumb|Jean-Baptiste Poquelin dit Molière|Molière Jean Baptiste Poquelin]]
Payaɣ Molière hɩɖɛ maɣmaɣ se Jean-Baptiste Poquelin, palʊla-ɩ kɔlaɣ fenaɣ 15 pɩnaɣ 1622 kɛ Saint-Eustache cɔɔcɩ taa nɛ ɛsɩ lɛlaɣ fenaɣ 17 pɩnaɣ 1673 kɛ Paarɩ tɛtʊ taa pɩnzɩ 51. Ɛkɛ dramatiiɖizinɛ tanaʊ tʊ. Ɛkɛ mba palakɩ teyatiɖi kɛ fransɩ tɛtʊ taa yɔ, pɩɩkɛna wiyau Louis XIV alɩwaatʊ taa. Jean-Baptiste Poquelin ñɩma kɛ tadɩyɛ laɖaa nɛ ɛ-caa kɛ naataŋgbala ñɛyʊ ɖɔɖɔ. Ɛwɛna pɩnzɩ 21 lɛ ɛna Madeleine nɛ Joseph Béjart ɛpaɣza teyatiɖi labʊ. Palɩzɩ teyatiɖi nakʊyʊ nɛ paya-kʊ se « Illustre Théâtre ». Mbʊ ɛkpaɣ hɩɖɛ se Molière. Powobo hayɩsɩtʊ natʊyʊ taa lɛ, pɔtɔlɩ nɛ pɩwɩzɩ-wɛ nɛ pakʊyɩ peeɖe nɛ pɛɖɛɛ nɛ pɛwɛɛ cɔʊ yɔɔ kpaɣ pɩnaɣ 1646 ŋgɔɔ nzɩɩŋa pɩnaɣ 1658. Ɛma takayasɩ nzɩ sɩ-taa wɛ hoŋga yɔ: Le Docteur amoureux, Le Médecin volant, L'Étourdi, (ɛma-kɛ Lyon pɩnaɣ 1655 nɛ Le Dépit amoureux kɛ Béziers pɩnaɣ 1656 tɛŋgaɣ lɛ).
Ɛpɩsaa ɛkɔɔ Parɩ tɛtʊ taa pɩnaɣ 1658 lɛ, wiyau ɖalʊ huuzi ɛ-yɔɔ nɛ ɛsɩŋna-ɩ nɛ ɛ-na ɛ-taabalaa pakpaɣ hɩɖɛ se «Troupe de Monsieur » nɖɩ ɖɩkaɣ pɩsɩɣ « Troupe du Roy » yɔ. Pɩ-wayɩ lɛ, pala amʊʊza ndɩ ndɩ ɛyaa ɛsɩnda. Palaba: Scarron nɛ Thomas Corneille, pamaɣza Pierre Corneille pɩkɩlɩna ɛ-tayaɣ Nicomède nɛ Cinna, palaba ɖɔɖɔ Rotrou nɛ Tristan L'Hermite. Mɩnzɛma fenaɣ taa pɩnaɣ 1659 taa, ɛma takayaɣ nakɛyɛ nɛ kɛkɛdɩna ɛyaa sakɩyɛ: Les Précieuses ridicules. Le médecin malgré lui (1666) yaa Les Fourberies de Scapin (1671), L'École des femmes (1662) yaa L'Avare (1668), Le Bourgeois gentilhomme kɛ 1670 (ɛna Lully pamana-kɛ), Le malade imaginaire Charpentier) kɛ pɩnaɣ 1673, Le Misanthrope (1665), Tartuffe (1664-1669), Les Femmes savantes (1672), Ɛnʊ ɛmana ɖɔɖɔ Dom Juan kɛ pɩnaɣ1665.
Wiyau sɔsɔ Louis XIV teɣna-ɩ ɛ-tʊma taa cabɩ.
 
Ɛmaʊ taa lɛ, ɛtʊlaɣ mbʊ mbʊ ɛyaa lakaɣ nɛ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ ɛlɛ ɛyɔɔdaɣ nɛ ɛyaa mba ɛ-maɣmaɣ eluba hɩla yem yɔ. Ɛyɔɔda walɩtʊ yaa halɩkpaɣyɛ pɩtɩŋgɩna ñɩm yɔɔ yaa nabʊyʊ yɔɔ yɔ pɩ-tɔm, ɛzɩma nabɛyɛ waɣna kewiyaɣ yaa po-lona nɛ pomuluu lalaa yɔ, halaa ɖɩcaɣyɛ yaa tɔm ndɩ ndɩ. Mba ɛyɔɔdɩna pɔ-nɔsɩ yɔ, pa-taa kɛlɛ: Monsieur Jourdain, Harpagon, Alceste nɛ Célimène, Tartuffe nɛ Orgon, Dom Juan, Sganarelle, Argan weyi ɛkpaɣ ɛzɩ kʊtɔndʊ yɔ.
[[File:Jean-Baptiste Poquelin dit Molière.jpg|thumb|Jean-Baptiste Poquelin dit Molière|Molière Jean Baptiste Poquelin]]
 
Molière =Ɛ-hɔʊ=
Palʊla Jean-Baptiste Poquelin kɛ kɔlaɣ fenaɣ 15 pɩnaɣ 1622 kɛ Saint-Eustache, ParɩParis tɛtʊ taa. Payaɣ ɛ-caa se Jean Poquelin; ɛkɛ tadɩyɛ laɖʊ nɛ naataŋgbala ñɛɛyʊ; e-ɖoo payaɣ se Marie Creusé. Ɛ-cɔzɔnaa tɩŋga kɛ tada laɖaa nɛ naataŋgbala ñɛyɩyaa. Payaɣ ɛ-halʊ se Armande Béjart nɛ ɛ-ɖɛdʊ yɔ Jean Poquelin. Molière ñɩma tɩnga kɛna mb ape-nesi tɛɛ wɛɛ yɔ nɛ pɩha-wɛ ɖɔɖɔ wondu teu nɛ cɩmɩŋ mabʊ ɖɔɖɔ sɩŋŋŋ.
Palʊla Jean-Baptiste Poquelin, weyi pɛɖɛyɩɣ-ɩ se Molière yɔ, ɛwɛna ɖalaa naatozo nɛ kɔɔnaa naalɛ. E-ɖoo sɩba lɛ, ɛɛwɛna pɩnzɩ hiu ɖeke nɛ ɛ-caa ɖaɣnɩ halʊ kpaɣʊ ɛlɛ lɛ Catherine Fleurette. ƐLɛ wɛna-ɩ pɩyaa naatozo ɛlɛ e-ɖoo cikpelu ɛnʊ ɛɖɛɛ ɛsɩ pɩnaɣ 1636. Pɩlaba mbʊ ɖɔɖɔ lɛ, ɛ-caa tatasɩ halʊ nɔɔyʊ kpaɣʊ.
 
[[Category:!Main category]]
[[Category:Ɛyaa sɔsaa]]