Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Tried to add infobox
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Italicised titles
Caŋa 1:
{{Infobox Écrivain
| nom = Molière
| image = Molière - Nicolas Mignard (1658).jpg
| légende = Molière dans le rôle de César dans ''La Mort de Pompée'', peint par [[Nicolas Mignard]] ([[1658]]). Collection Comédie-Française de Paris.
| nom de naissance = Jean-Baptiste Poquelin
| surnom = Molière
| activités = Comédien, dramaturge et poète
| date de naissance = Baptisé le {{date|15|janvier|1622|au théâtre}}
| lieu de naissance = [[Rue Saint-Honoré]], [[Paris]] ([[Royaume de France|France]])
| date de décès = {{date de décès|17|février|1673|15|janvier|1622}}
| lieu de décès = [[Rue de Richelieu]], [[Paris]] ([[Royaume de France|France]])
| langue = français
| mouvement = [[classicisme]]
| genre = [[comédie]], [[comédie-ballet]]
| distinctions =
| adjectifs dérivés =
| œuvres principales =
| complément =
| signature =
}}
 
[[File:Jean-Baptiste Poquelin dit Molière.jpg|thumb|Jean-Baptiste Poquelin dit Molière|Molière Jean Baptiste Poquelin]]
Payaɣ Molière hɩɖɛ maɣmaɣ se Jean-Baptiste Poquelin, palʊla-ɩ kɔlaɣ fenaɣ 15 pɩnaɣ 1622 kɛ Saint-Eustache cɔɔcɩ taa nɛ ɛsɩ lɛlaɣ fenaɣ 17 pɩnaɣ 1673 kɛ Paarɩ tɛtʊ taa pɩnzɩ 51. Ɛkɛ dramatiiɖizinɛ tanaʊ tʊ. Ɛkɛ mba palakɩ teyatiɖi kɛ fransɩ tɛtʊ taa yɔ, pɩɩkɛna wiyau Louis XIV alɩwaatʊ taa. Jean-Baptiste Poquelin ñɩma kɛ tadɩyɛ laɖaa nɛ ɛ-caa kɛ naataŋgbala ñɛyʊ ɖɔɖɔ. Ɛwɛna pɩnzɩ 21 lɛ ɛna Madeleine nɛ Joseph Béjart ɛpaɣza teyatiɖi labʊ. Palɩzɩ teyatiɖi nakʊyʊ nɛ paya-kʊ se « Illustre Théâtre ». Mbʊ ɛkpaɣ hɩɖɛ se Molière. Powobo hayɩsɩtʊ natʊyʊ taa lɛ, pɔtɔlɩ nɛ pɩwɩzɩ-wɛ nɛ pakʊyɩ peeɖe nɛ pɛɖɛɛ nɛ pɛwɛɛ cɔʊ yɔɔ kpaɣ pɩnaɣ 1646 ŋgɔɔ nzɩɩŋa pɩnaɣ 1658. Ɛma takayasɩ nzɩ sɩ-taa wɛ hoŋga yɔ: Le Docteur amoureux, Le Médecin volant, L'Étourdi, (ɛma-kɛ Lyon pɩnaɣ 1655 nɛ Le Dépit amoureux kɛ Béziers pɩnaɣ 1656 tɛŋgaɣ lɛ).
 
Ɛpɩsaa ɛkɔɔ Parɩ tɛtʊ taa pɩnaɣ 1658 lɛ, wiyau ɖalʊ huuzi ɛ-yɔɔ nɛ ɛsɩŋna-ɩ nɛ ɛ-na ɛ-taabalaa pakpaɣ hɩɖɛ se «Troupe de Monsieur » nɖɩ ɖɩkaɣ pɩsɩɣ « Troupe du Roy » yɔ. Pɩ-wayɩ lɛ, pala amʊʊza ndɩ ndɩ ɛyaa ɛsɩnda. Palaba: Scarron nɛ Thomas Corneille, pamaɣza Pierre Corneille pɩkɩlɩna ɛ-tayaɣ Nicomède nɛ Cinna, palaba ɖɔɖɔ Rotrou nɛ Tristan L'Hermite. Mɩnzɛma fenaɣ taa pɩnaɣ 1659 taa, ɛma takayaɣ nakɛyɛ nɛ kɛkɛdɩna ɛyaa sakɩyɛ: ''Les Précieuses ridicules''. ''Le médecin malgré lui'' (1666) yaa ''Les Fourberies de Scapin'' (1671), ''L'École des femmes'' (1662) yaa ''L'Avare'' (1668), ''Le Bourgeois gentilhomme '' kɛ 1670 (ɛna Lully pamana-kɛ), ''Le malade imaginaire'' Charpentier) kɛ pɩnaɣ 1673, ''Le Misanthrope'' (1665), ''Tartuffe'' (1664-1669), ''Les Femmes savantes'' (1672), Ɛnʊ ɛmana ɖɔɖɔ Dom Juan kɛ pɩnaɣ1665.
Wiyau sɔsɔ [[Louis XIV]] teɣna-ɩ ɛ-tʊma taa cabɩ.
 
Ɛmaʊ taa lɛ, ɛtʊlaɣ mbʊ mbʊ ɛyaa lakaɣ nɛ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ ɛlɛ ɛyɔɔdaɣ nɛ ɛyaa mba ɛ-maɣmaɣ eluba hɩla yem yɔ. Ɛyɔɔda walɩtʊ yaa halɩkpaɣyɛ pɩtɩŋgɩna ñɩm yɔɔ yaa nabʊyʊ yɔɔ yɔ pɩ-tɔm, ɛzɩma nabɛyɛ waɣna kewiyaɣ yaa po-lona nɛ pomuluu lalaa yɔ, halaa ɖɩcaɣyɛ yaa tɔm ndɩ ndɩ. Mba ɛyɔɔdɩna pɔ-nɔsɩ yɔ, pa-taa kɛlɛ: Monsieur Jourdain, Harpagon, Alceste nɛ Célimène, Tartuffe nɛ Orgon, Dom Juan, Sganarelle, Argan weyi ɛkpaɣ ɛzɩ kʊtɔndʊ yɔ.