Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Kamazina (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Création d'une page intitulé "sɛkɩsiizim"
 
Kamazina (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Création des paragraphes
Caŋa 1:
Abalʋ nɛ halʋ pɛ-hɛkʋ taa tɛyɩtʋ. Ɛyaa nabɛyɛ tɔŋ se tɛyɩtʋ natʋyʋ fɛyɩ abalʋ nɛ halʋ pɛ-hɛkʋ taa. Ɛyaa mba palʋkɩna wɩsɩ nɛ ɖoo halʋ waɖɛ yɔɔ kandayʋʋ yɔɔ. Pɔtɔŋ se tʋmɩyɛ naɖɩyɛ fɛyɩ se abalʋ lakɩ nɛ halʋ ɛɛpɩzɩɣ ɖɩ-labʋ. Pʋ-nʋmɔʋ taa sɔnɔdaa halaa lakɩ sɔɔjatʋ tʋmɩyɛ, pʋ-tɔbʋʋ se sɔnɔdaa halaa lakɩ you. Ŋgʋ, ɖooo ɖa-caanaa cɔlɔ lɛ, paa you nakʋyʋ ɛlɩwa yɔ, paakʋ halʋ, mbʋ yɔ, ɛɛlakɩ you.
 
Paa mbʋʋ yɔ, nabɛyɛ wɛɛ nɛ papa tɔŋ se tɛyɩtʋ wɛ halʋ nɛ abalʋ pɛ-hɛkʋ taa. Pɔtɔŋ se pɩtɛkɛ yem nɛ abalʋtʋ wɛɛ abalʋ tɛɛ nɛ halɩtʋ ñɛwɛna halʋ tɛɛ. Pɔyɔɔdʋʋ se pʋwɛ se abalʋ ɛñazɩna halʋ pɩtɩŋa pɩ-taa. Pɩfɛyɩ se pɔtɔ se halʋ nɛ abalʋ pɛwɛ kɩmaŋ nabʋyʋ ɖeɖe. Halʋ nɛ abalʋ pɛ-hɛkʋ taa tɛyɩtʋ ndʋ payaɣ se sɛkɩsiizim (sexisme).
Pɩnaɣ 1960 taa poluba tɔmpiye sɛkɩsiizim pɩlɩɩna lɩmaɣzɩyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɛyʋ maɣzɩ halʋ yɔɔ yɔ ɖɩ-yɔɔ. Ɛyaa hɛkʋ taa tɛyɩtʋ yebina nɛ tɔmpiye sɛkɩsiizim ñɔ. Nabɛyɛ yɔɔdʋʋ se ɛyʋ kʋhʋlʋm nɛ ɛyʋ kɩkpɛdʋ pɛ-hɛkʋ taa tɛyɩtʋ natʋyʋ wɛɛ. Ɛyʋ sʋtʋ tɔlɩm tʋ nɛ ɛyʋ kɩsɛm, pʋ-tɔbʋʋ se anasaayɩ pɛ-hɛkʋ taa tɛyɩtʋ wɛɛ. Tobi se, tɛyɩtʋ wɛ ɛyaa tɩŋa hɛkʋ taa pɩlɩɩna po-tomnasɩ tɔlɩm cɔlɔ. Pʋ-nʋmɔʋ taa ɖɔɖɔ nabɛyɛ kaɖɩɣ kpayɩ se tɛyɩtʋ natʋyʋ wɛ halʋ nɛ abalʋ pɛ-hɛkʋ taa, mbʋ yɔ, abalɩtʋ wɛna abalʋ tɛɛ nɛ piyele halɩtʋ ñɛwɛɛ halʋ tɛɛ.
 
Mbʋ pɔyɔɔdʋʋ se tɛyɩtʋ wɛ halʋ nɛ abalʋ pɛ-hɛkʋ taa yɔ, pɔtɔŋ se pɩtɛkɛ yem nɛ abalaa tʋmɩyɛ wɛɛ nɛ halaa tʋmɩyɛ ñɛwɛɛ. Ɖɩkpaɣ ɛzɩ lakʋ wobu mbʋ yɔ. Halaa iiwoki lakʋ, pɩkɛ abalaa tʋmɩyɛ. Halʋ eewoki you labʋ, pɩkɛ ɖɔɖɔ abalaa tʋmɩyɛ.
Ɛlɛ, toovenum lɛ, sɔnɔdaa pɩtɩŋa pɩlɛɣzaa. Halaa pɩzɩɣ powolo lakʋ. Papɩzɩɣ pâla you, mbʋ yɔ, sɔnɔdaa halaa lakɩ sɔɔjatʋ tʋmɩyɛ. Pʋ-tɔbʋʋ se powoki you ɖɔɖɔ ɛzɩ abalaa yɔ. Ɖooo lɛ, taɣ yɔɔ tʋma ɖeɖe koŋ halʋ lakɩ. Pʋ-tɔbʋʋ se taɣ hazʋʋ, lɩm luu, mʋlʋm naŋʋʋ, ɖozi hiluu, mʋtʋ saʋ, piya lɩm sɔʋ nɛ po-wondu cɔtʋʋ. Halʋ ɖɔɖɔ cɔtʋʋna ɛ-walʋ wondu. Halʋ cɔŋnana ɖɔɖɔ yɔɔ. Pʋ-tɔbʋʋ se, ɛnʋ wokina hatʋ, ɛnʋ kpɛzɩna koo nɛ ekpena ɛɖʋ wondu huɖe yɔɔ.
 
Sɔnɔdaa yɔ, halaa lakɩ abalaa tʋma tɩŋa. Halaa hayɩŋ, halaa lakɩ masɔɔ tʋmɩyɛ, pʋ-tɔbʋʋ se pamaɣ kuduyiŋ. Halaa lakɩ kafɩnta tʋmɩyɛ, pʋ-tɔbʋʋ se pakaŋ kancɩnaa, pasakɩ kpoŋkpolonaa, palakɩ kpeŋgbelasɩ ndɩ ndɩ. Halaa kʋŋ kesi. Halaa lakɩ alikiizaŋ tʋmɩyɛ, pʋ-tɔbʋʋ se, halaa kʋʋ kpɩna pa-maɣmaɣ nɛ pɛpɛdɩɣ a-nandʋ. Halaa lakɩ tɩlaava tʋmɩyɛ, pʋ-tɔbʋʋ se pasaɣ lɔɔɖa. Halɩ halaa saɣ ɛsɔdaa lɔɔɖa maɣmaɣ. Halɩ sɔnɔdaa halaa kɛ karɩtiyee awiya. Halaa nabɛyɛ ñɛkɛ filaazɩ awiya. Nabɛyɛ ñɛkɛ kantɔɔ awiya. Halaa kɛ prefewaa. Halaa kɛ minisiwaa. Halɩ halaa kɛ ajɛya ñʋndɩnaa maɣmaɣ.
Yee mbʋ, halʋ wɛ abalɩtʋ ɖɔɖɔ ɛzɩ abalʋ yɔ paa pɩtɛkɛ abalɩtʋ ɛwɛna ɛ-tɛɛ kɔyɔ. Pʋ-tɔbʋʋ se tɛyɩtʋ natʋyʋ fɛyɩ halʋ nɛ abalʋ pɛ-hɛkʋ taa.
 
Ɛyʋ ɛcɔnaa ɖɔɖɔ yɔ, ɖooo lɛ, sʋlʋm puu kɛkɛ halaa tʋmɩyɛ. Ɛlɛ, sɔnɔdaa lɛ, abalaa puu ɖɔɖɔ sʋlʋm nɛ pɛpɛdɩɣ. Pʋ-tɔbʋʋ se, tʋmɩyɛ naɖɩyɛ fɛyɩ nɛ ɖɩkɛ abalaa ɖeke tʋmɩyɛ nɛ tʋmɩyɛ naɖɩyɛ ñɛwɛɛ nɛ ɖɩɖɩ kɛ halaa ɖeke ñɩnɖɛ.