Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
ñc Gnangbade moved page Tɩɩŋa (Etoile) to Tɩɩŋa: pas de traduction
Kamazina (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Correction orthographe
Caŋa 1:
 
Tɩɩŋa kɛna ɛsɔtaa tomnasitomnasɩ nzɩ sɩwwɛɛ nɛ sɩnɩlɩzɩɣ yɔ. Tomnasɩ nzɩ sɩwɛ heliminaɣ tɩyɛ nɛ sɩwɛɛ heelim taa yem. Tɩɩnzɩ wɛ ndɩondɩ ndɩ nɛ sɩkɩla ɖama palɩkapaɣlɩka nɛ sɔsɔtʊ ɖɔɖɔ. Nasɩyɛ ñɛkɛ kɩpɩnzɩ ɛlɛ, sɩwɛ ñɩɩɩ nɛ sɩtaapaɣlɩ, nɛ lɛɛsɩ lɛ, sɩkɛ kɩfasɩ nɛ sɩ-taa nǎsɩyɛnasɩyɛ paɣlɩ yaa sɩwɛɛ ñɩɩɩ yaa sɩkɛ cikpesi. Cikpesi nzɩ sɩ-taa kɛlɛ tɩɩnzɩtɩnzɩ kʊlʊmasɩ.
 
Tɩɩnzɩ wɛ ɛzɩ ɛyaa ɖɔɖɔ yɔ: nasɩyɛ kɛkɩsɛmasɩkɛ kɩsɛmasɩ kpaŋ kpaŋ, lɛɛsɩ kɛ yuulee, nasɩyɛ ñɛkɛ kʊlʊmasɩ layɩ layɩ nɛ lɛɛsɩ ɖɔɖɔ ñesidi. Tɩɩnzɩ tomnasɩ wɛtʊ ndʊ tɩlɩna sɩ-yʊŋ cɔlɔ yaa sɩ-tɛ feveku cɔlɔ. Nabʊyʊ taa lɛ, pɩlɩna ;si-tɩ nɔtinaʊ̃nɔtinaʊ nɛ wɩsɩ yɔ pʊyɔɔpʊ-yɔɔ. Tɩɩnzɩ nzɩ sɩwɛ pɩlɩʊ ŋgʊ payaɣ-kʊ heelim taa se Hertzsprung-Rusell kanaɣ yɔ, nzɩ kɩlɩna ɖɔʊ nɛ tɩɩnzɩ nzɩ sɩmaɣmaɣ silukina si-miŋ yaa sɩ-mʊntʊsʊʊ pɩlɩɩna idrozɛɛnɩ ŋgʊ sɩkpakɩɣ nɛ sɩpɩsɩɣ eliyomi yɔ. Tɩɩnzɩ lɛɛsɩ lɛ, sɩmʊʊ sɩ-mʊntʊsʊʊ yaa si-miŋ kɛ lɛɛsɩ cɔlɔ. Wɩsɩ kɛna tɩɩŋa ŋga kɛ-miŋ kɩla ɖoŋ tɩɩnzɩ lɛɛsɩ payɩ yɔ. Pɩwɛ mbʊ ɖɔɖɔ lɛ, ɛyʊ maɣzʊ ɛ-taa se tɩɩnzɩ nasɩyɛ kilimuu yaa sɩcɔʊ nɛ lɛɛsɩ lɛ, sɩwɛ si-ɖeɖe nɛ siituu sɩɩkɛʊ. Ɛlɛ, pɩtɛkɛ mbʊ. Tɩɩnzɩ tɩŋa wɛ sɩ-ɖeɖe nɛ sɩ-tʊkaɣ kʊyɔkɔyɔ se sɩkɩlɩ ɖama yʊŋ, paɣlɩka nɛ feveku yaa miŋ.
 
Ɖooo caanaʊ taa kɛ ɛyʊ kaasɩma tɩɩnzɩ wazaɣ: tɩɩnzɩ pɔcɔŋgaɣna nɛ pɑlakɩ pa-tʊma naayɛ naayɛ kɛ pɩnaɣ taa, nɛ pasɩma ɖɔɖɔ se yee tɩɩŋa kanɛ yaa kanɛ pɔɖɔŋna nɛ pʊtɔbʊʊ se pʊnɛ yaa pʊnɛ. Tɩɩnzɩ taa ŋga paakɩla kpaɣʊ se tɩɩŋa sɔsɔɣa yɔ, ŋgaa lɛ tɩmbalʊʊ. Lɔŋ taa ɛyaa mba pataatɩlɩ se tɩɩŋa wɛʊ yɔ, kaatʊʊ nɛ kaakɛʊ, paamaɣza se ɖoo taa yeke kɛ tɩɩnzɩ lɩʊ. Ɛya wɛʊ ɖɔɖɔ yɔ, paa ɛyʊ weyi ɛna ɛ-tɩɩŋa. Patɩlɩɣ tɩɩŋa yɔɔ tɔm siŋŋŋ yɔ pɩtakɩlɩ leɖiɣ: pɩnzɩ mɩnɩŋ 16 taa kɛ sɔdʊʊ ŋgʊ payaɣ-kʊ se Giordano Bruno yɔ ɛnʊ calɩna-tʊ naʊ kɛ mbʊ se tɩɩŋa eetuu nɛ kaakɛʊ nɛ pʊcɔ fayɩɩɩ pɩnaɣ 1814 taa Joseph von Fraunhofer tasɩ ñɩɩʊ nesi se mbʊ pɩlaba. Tɩɩnzɩ wɛna hɩla ndɩ ndɩ nɛ paa hɩɖɛ nɖɩ ɖɩna ɖɩtɔbʊʊ: tɩmbalʊ wɛɛ, kalimuuduu pee wɛɛ, nɛ cɛlɛm mɔ-nɔ wɛɛ ɖɔɖɔ.