Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

'''Ɛɛndɩ''', payaɣ se pɩɖaɣlɩ yɔ, pɔtɔŋ se, Ɛɛndɩ tɛtʋ. Ɛɛndɩ ɛjaɖɛ [[Aazii]] tɛtʋ taa. Ɖɩmʋ tɛtʋ sakɩyɛ [[Aazii]] tɛtʋ ńdʋ tɩ-taa.

Kedeŋga yɔɔ cɩnɛ, Ɛɛndɩ ɛjaɖɛ kɛŋna ɛjaɖɛ naalɛ n̄ɩnɖɛ nɖɩ ɖɩ-ɛyaa kɩlɩ ɖɔʋ yɔ. Walanzɩ hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɖɩkɛ ɛjaɖɛ lʋbɛ n̄ɩnɖɛ nɖɩ ɖɩkɩlɩ walʋʋ yɔ. Ɖɩcɔlɩ teŋgu nɛ pɩɖɛɛ ɛzɩ kilomɛtɛnaa kudokiŋ lʋbɛ mbʋ yɔ. Ɖɩnɛ [[Pakisitaŋ]] ɛjaɖɛ pasɩna ɖama kamaɣ wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ hɔɔlʋʋ taa. Hayi kiŋ hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɖɩ nɛ [[Siini]] nɛ [[Neepalɩ]] nɛ [[Buutanɩ]] ajɛɛ pasɩŋnɩ ɖama kamasɩ. Nɛ [[Baŋgɩlaadɛɛsɩ]] ɛjaɖɛ n̄aasɩɩ-ɖɩ nɛ kamaɣ hayi kiŋ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʋʋ taa. Wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɖɩ nɛ [[Biirimaanɩ]] ɛjaɖɛ pasɩŋnɩ ɖama kamaɣ. Ɛɛndɩ teŋgu hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɖɩn̄ɔtɩna [[Malidiivi]] ɛjaɖɛ nɛ hadɛ kiŋ nɛ wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ hɔɔlʋʋ taa. Hadɛ kiŋ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɖɩ nɛ [[Siri Lanka]] nɛ [[Ɛɛndoneezii]] ajɛɛ pɔn̄ɔtɩŋna ɖama. Hayi kiŋ nɛ wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ hɔɔlʋʋ taa ɖɔɖɔ lɛ, Ɛɛndɩ caɣ se, ɖɩ nɛ [[Afɩgaanisitaŋ]] pasɩɩnɩ ɖama kamaɣ.

Sɔnzɩ nzɩ sɩkɩlɩ leɖuu kedeŋga yɔɔ cɩnɛ yɔ, Ɛɛndɩ n̄ɩnzɩ wɛ sɩ-taa. Kpaɣ ɖooo pɩnzɩ 5000 pʋcɔ palʋlʋʋ Yeesuu[[Yeesu KrɩstʋʋKrɩstʋ]] lɛ, [[Ɛɛnduusi]] kajalaŋa taa sɔnzɩ kɛtɛma wɛʋ. Kewiisi sɔsɔsɩ sɔsɔsɩ wɛ Ɛɛndɩ ɛjaɖɛ taa. Nɛ ɖooo kɩbɩŋjaazɩ alɩwaatʋ taa sɩpɩlɩ pɩlaaɣ tadɛ haba yɔɔ. Ɛsɔ tɛɛ luŋguu aŋgba sɔsɔna naanza wɛna Ɛɛdɩ ɛjaɖɛ taa ŋkpaɣ ɖooo ɖɩn̄ɔʋ yɔ. Aŋgba sɔsɔna ana, anaa yɔ : [[Ɛɛnduuyizim]] nɛ [[Jayiniizim ]] nɛ [[Buudiyizim]] nɛ [[Siikizim]]. Ɛlɛ, wayɩ nɛ wayɩ alɩwaatʋ taa lɛ, aŋgba cikpena n̄ɔn̄ɔ. Anaa yɔ : [[Zoroyasɩtirizim]] nɛ [[Kristiyanizim]] nɛ [[Iizilaam]. Ɛɛndɩ [[Ɛngilisi]] ŋgbɛyɛ kamʋna Ɛɛndɩ ɛjaɖɛ nɛ pʋcɔ [[Rʋwaayoom-Uni]] cɔŋna ɖɩ-yɔɔ waaɣ hiu nɛ nakʋ n̄ɩŋga taa. Ɖajaa [[Gandhi|Mahatma Gandhi]] lʋbɩna siŋŋ nɛ ɛjaɖɛ ńɖɩ, ɖɩlɩɩ yomiye taa pɩnaɣ 1947 n̄ɩŋga taa. Ɖooo pɩnaɣ 1950 n̄ɩŋga taa ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩpɩsɩ kedeŋga yɔɔ cɩnɛ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩ-taa loma kaɖasɩm kɩlɩ lɩʋ yɔ.