Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Mɩɖɛ tɩʊ ŋgʊ kɩ-ta wɛ lelemɩnaɣ nɛ durrhine ŋgʊ kʊ-kʊ nɛ kʊ-ɖoŋ pasɩ pazɩ pazɩ alɩwaatʊʊ ndʊ tɩŋ pɩɣ nɛ kʊɖʊ pee yɔ. Mbʊ yebina nɛ pɩkɩlɩ ɖeʊ se patɩzɩ nɛ pʊcɔ pɔtɔɔ. Fransɩɩ ɛjaɖɛ taa lɛ, pahayɩɣ mɩla pɩtalɩ ɛkɩtarɩ waa 100000 pɩnaɣ 2012 taa pɩkɩlɩna haɖɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa kiŋ nɛ pehiɣ mbʊ ɛkɩtarɩ kʊyʊmʊ taa talɩ kɩnto waa 58.

 

 

Mɩla lɩnɛ Etiyoopii ɛjaɖɛ taa nɛ amɩzɩ Afrika ajɛyɛ kpeekpe taa. Pasɩma yɛ Roma ɛjaɖɛ taa Pline kɩpɩnʊʊ alɩwaatʊ taa. Xénophon kaakalɩnɩyɛ pɩnaɣ 401 pʊcɔ palʊlɩ Yeesʊ Chrɩtʊ Silisi fɛɛɩŋ taa nɛ Azii cɩkpeelʊʊ taa nɛ nɔnɔɔ Turkii taa. Ɖeeɖe nɛ sɔnɔ yɔ pahayɩɣ-yɛ paa kedeŋga ŋga ka-ta. Pɩkɛ sʊŋga tɩŋ, nɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ samɩla yɔ pewɩla nɛ pɔtɔzɩ ɖomasɩ ndɩ ndɩ pɩlɩna ajɛyɛ wɛtʊ cɔlɔ. Erɔpʊ taa lɛ, ahaɖaʊ wɛ keeke meditɛranɛɛ ajɛyɛ taa.