Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
ñc 26 révisions importées : Importing from Incubator
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Liens
Caŋa 16:
}}
 
Kootidiivʊwarɩ ɛjaɖɛ wɛ [[Afrɩka tɛtʊ tɔm|Afrɩka]] nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ hɔɔlʊʊ taa nɛ ɖɩwɛ afrika ɛjɛya kɩkpɛndɩɣ ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se Uniyɔɔ Afrikɛnɩ yɔ ɖɩ-taa. Ɖɩwalanzɩ taa maɣna ɛzɩ kilomɛta agbaba 322 462 yɔ. Ajɛya wena awɛ kamasɩ yɔɔ yɔ ana yɔ: hayɩ kɩŋ lɛ, Maalɩ[[Maalii (Mali)|Maalii]]Pʊrkɩna[[Purkina FasoFasoo]] ajɛya, piyele nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa lɛ [[Liiberiya (Liberia)|Liibeeriya]][[Kinee-Konakrii (Guinée-Conakry)|Kiinee]] ajɛya, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlɩyɛ taa lɛ [[Kana]] tɛtʊ nɛ yee pɩkɛ hadɛ kɩŋ kɔyɔ [[Atlantique teŋgu|Atɩlantiiki]] lɩm kamʊʊ ñɛwɛna ɖɩnɛ.
 
Pɩnaɣ 2012 taa pamaɣza Kootidiivʊwarɩ ɛjaɖɛ taa ɛyaa lɛ, pɛkpɛndɩ ɛzɩ 25 232 905 yɔ. Kootidiivʊwarɩ ejaɖɛ tɛtʊ sɔsɔtʊ kɔyɔ Yamʊsʊkro[[Yamusokro (Yamoussoukro)|Yamusokro]] (Abɩɩjaŋ) nɛ akʊnʊŋ ŋgʊ peeɖe ɛyaa yɔɔdɩɣ yɔ lɛ fransɩ. Piyele pe-liidiye kʊtɔɔyɛ kɔyɔ fraŋ-seefa. Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ afrika liidiye ajɛya kɩkpɛndɩɣ nɖɩ payaɣ se [[Afrika Wɩsɩɖʋɖʋyɛ Ajɛyɛ Tɔsʋʋ Ŋgbɛyɛ (CEDEAO)|CEDEAO]] yɔ ɖɩtaa. Kpaɣ ɖooo pɩnaɣ 1843 kɛ Fransɩ[[Fransɩɩ]] paɣza Kootidiivʊwari ɛjaɖɛ kpacayʊ nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ kɩyɛna[[kɩyɛɛna fenaɣ]] lʊbɛ pɩnaɣ 1960 lɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩpaɣzɩ ɖɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ nɛ kacalaɣ ñʊʊtʊ yɔ Félix Houphouët-Boigny.
 
Pahayɩɣ [[kɔfɩ]] nɛ kaakawoo nɛ Afrika wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa payɩ lɛ, ɛjaɖɛ ɖɩnɛ pɩtɔtɔyɩna-ɖɩ. Kpaɣ pɩnzɩ 1990 taa lɛ, you nakʊyʊ lɩ peeɖe ɛjaɖɛ taa nɛ kɩfɛyɩ tɛm pɩkkɔɔ pɩsɩɩna se Félix Houphouët-Boigny sɩba pɩnzɩ naatozo wayɩ. Pɩnaɣ 2000 taa pɔtɔ caca lɛ, palɩzɩ ñʊʊtʊ kɩfalʊ se ɛsɔ ɛwɛɛ kɔyɔ pɩhɛɛ ɛlɛ pɩɩsaŋ pɩkɔɔ pɩsɩɩna se [[salaŋ fenaɣ]] 19 pɩnaɣ 2002 lɛ, sɔɔjanaa nɛ samaɣ pakʊyɩ ɖama yɔɔ. [[Lakɩŋ fenaɣ]] nanza wiye lɛ, pekpeelɩ Bʊrkiina-Purkiina Fasoo ɛjaɖɛ ta kɛ Ʊwaagaadʊgʊ[[Wagaadugu (Ouagadougou)|Wagaadugu]] tɛtʊ taa se pakpaɣ paɣtʊ nɛ peyele you. Peeɖe ɛya kpɛndɩ miliyɔɔnaa 25,2 kɛ mbʊ yɔ.
 
{{Afrɩka}}