Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Correction orthographe catégorie
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
liens
Caŋa 21:
 
[[File:Jean-Baptiste Poquelin dit Molière.jpg|thumb|Jean-Baptiste Poquelin dit Molière|Molière Jean Baptiste Poquelin]]
Payaɣ Molière hɩɖɛ maɣmaɣ se Jean-Baptiste Poquelin, palʊla-ɩ [[kɔlaɣ fenaɣ]] 15 pɩnaɣ 1622 kɛ Saint-Eustache cɔɔcɩ taa nɛ ɛsɩ [[lɛlaɣ fenaɣ]] 17 pɩnaɣ 1673 kɛ Paarɩ[[Paarii]] tɛtʊ taa pɩnzɩ 51. Ɛkɛ dramatiiɖizinɛ tanaʊ tʊ. Ɛkɛ mba palakɩ teyatiɖi kɛ fransɩ tɛtʊ taa yɔ, pɩɩkɛna wiyau [[Louis XIV14]] alɩwaatʊ taa. Jean-Baptiste Poquelin ñɩma kɛ tadɩyɛ laɖaa nɛ ɛ-caa kɛ naataŋgbala ñɛyʊ ɖɔɖɔ. Ɛwɛna pɩnzɩ 21 lɛ ɛna Madeleine nɛ Joseph Béjart ɛpaɣza teyatiɖi labʊ. Palɩzɩ teyatiɖi nakʊyʊ nɛ paya-kʊ se « Illustre Théâtre ». Mbʊ ɛkpaɣ hɩɖɛ se Molière. Powobo hayɩsɩtʊ natʊyʊ taa lɛ, pɔtɔlɩ nɛ pɩwɩzɩ-wɛ nɛ pakʊyɩ peeɖe nɛ pɛɖɛɛ nɛ pɛwɛɛ cɔʊ yɔɔ kpaɣ pɩnaɣ 1646 ŋgɔɔ nzɩɩŋa pɩnaɣ 1658. Ɛma takayasɩ nzɩ sɩ-taa wɛ hoŋga yɔ: ''Le Docteur amoureux'', ''Le Médecin volant'', ''L'Étourdi'', (ɛma-kɛ Lyon pɩnaɣ 1655 nɛ ''Le Dépit amoureux'' kɛ Béziers pɩnaɣ 1656 tɛŋgaɣ lɛ).
 
Ɛpɩsaa ɛkɔɔ ParɩPaarii tɛtʊ taa pɩnaɣ 1658 lɛ, wiyau ɖalʊ huuzi ɛ-yɔɔ nɛ ɛsɩŋna-ɩ nɛ ɛ-na ɛ-taabalaa pakpaɣ hɩɖɛ se «Troupe de Monsieur » nɖɩ ɖɩkaɣ pɩsɩɣ « Troupe du Roy » yɔ. Pɩ-wayɩ lɛ, pala amʊʊza ndɩ ndɩ ɛyaa ɛsɩnda. Palaba: Scarron nɛ Thomas Corneille, pamaɣza Pierre Corneille pɩkɩlɩna ɛ-tayaɣ Nicomède nɛ Cinna, palaba ɖɔɖɔ Rotrou nɛ Tristan L'Hermite. Mɩnzɛma fenaɣ taa pɩnaɣ 1659 taa, ɛma takayaɣ nakɛyɛ nɛ kɛkɛdɩna ɛyaa sakɩyɛ: ''Les Précieuses ridicules''. ''Le médecin malgré lui'' (1666) yaa ''Les Fourberies de Scapin'' (1671), ''L'École des femmes'' (1662) yaa ''L'Avare'' (1668), ''Le Bourgeois gentilhomme'' kɛ 1670 (ɛna Lully pamana-kɛ), ''Le malade imaginaire'' Charpentier) kɛ pɩnaɣ 1673, ''Le Misanthrope'' (1665), ''Tartuffe'' (1664-1669), ''Les Femmes savantes'' (1672), Ɛnʊ ɛmana ɖɔɖɔ ''Dom Juan'' kɛ pɩnaɣ1665.
 
Ɛpɩsaa ɛkɔɔ Parɩ tɛtʊ taa pɩnaɣ 1658 lɛ, wiyau ɖalʊ huuzi ɛ-yɔɔ nɛ ɛsɩŋna-ɩ nɛ ɛ-na ɛ-taabalaa pakpaɣ hɩɖɛ se «Troupe de Monsieur » nɖɩ ɖɩkaɣ pɩsɩɣ « Troupe du Roy » yɔ. Pɩ-wayɩ lɛ, pala amʊʊza ndɩ ndɩ ɛyaa ɛsɩnda. Palaba: Scarron nɛ Thomas Corneille, pamaɣza Pierre Corneille pɩkɩlɩna ɛ-tayaɣ Nicomède nɛ Cinna, palaba ɖɔɖɔ Rotrou nɛ Tristan L'Hermite. Mɩnzɛma fenaɣ taa pɩnaɣ 1659 taa, ɛma takayaɣ nakɛyɛ nɛ kɛkɛdɩna ɛyaa sakɩyɛ: ''Les Précieuses ridicules''. ''Le médecin malgré lui'' (1666) yaa ''Les Fourberies de Scapin'' (1671), ''L'École des femmes'' (1662) yaa ''L'Avare'' (1668), ''Le Bourgeois gentilhomme'' kɛ 1670 (ɛna Lully pamana-kɛ), ''Le malade imaginaire'' Charpentier) kɛ pɩnaɣ 1673, ''Le Misanthrope'' (1665), ''Tartuffe'' (1664-1669), ''Les Femmes savantes'' (1672), Ɛnʊ ɛmana ɖɔɖɔ ''Dom Juan'' kɛ pɩnaɣ1665.
Wiyau sɔsɔ [[Louis XIV]] teɣna-ɩ ɛ-tʊma taa cabɩ.
 
Ligne 29 ⟶ 30 :
 
=Ɛ-hɔʊ=
Palʊla Jean-Baptiste Poquelin kɛ [[kɔlaɣ fenaɣ]] 15 pɩnaɣ 1622 kɛ Saint-Eustache, Paris tɛtʊ taa. Payaɣ ɛ-caa se Jean Poquelin; ɛkɛ tadɩyɛ laɖʊ nɛ naataŋgbala ñɛɛyʊ; e-ɖoo payaɣ se Marie Creusé. Ɛ-cɔzɔnaa tɩŋga kɛ tada laɖaa nɛ naataŋgbala ñɛyɩyaa. Payaɣ ɛ-halʊ se Armande Béjart nɛ ɛ-ɖɛdʊ yɔ Jean Poquelin. Molière ñɩma tɩnga kɛna mb ape-nesi tɛɛ wɛɛ yɔ nɛ pɩha-wɛ ɖɔɖɔ wondu teu nɛ cɩmɩŋ mabʊ ɖɔɖɔ sɩŋŋŋ.
 
Palʊla Jean-Baptiste Poquelin, weyi pɛɖɛyɩɣ-ɩ se Molière yɔ, ɛwɛna ɖalaa naatozo nɛ kɔɔnaa naalɛ. E-ɖoo sɩba lɛ, ɛɛwɛna pɩnzɩ hiu ɖeke nɛ ɛ-caa ɖaɣnɩ halʊ kpaɣʊ ɛlɛ lɛ Catherine Fleurette. ƐLɛ wɛna-ɩ pɩyaa naatozo ɛlɛ e-ɖoo cikpelu ɛnʊ ɛɖɛɛ ɛsɩ pɩnaɣ 1636. Pɩlaba mbʊ ɖɔɖɔ lɛ, ɛ-caa tatasɩ halʊ nɔɔyʊ kpaɣʊ.