Contenu supprimé Contenu ajouté
|
|
|
| cctld =
}}
Amerika nɛ Hadɛ Kiŋ ajɛya taa lɛ, '''PreziiliPiresiili''' ɛjaɖɛ kɩlɩna walʋʋ. Ɖɩ-samaɣ kɩlɩna ɖɔɖɔ ɖɔʋ. Ɖɩwalaa ɛzɩ kilomɛtakakɩnaa 8 511 965 mbʋ yɔ. Ɖɩ-ɛyaa kɛkɛ ɛzɩ miiliyɔɔwaa 201 yɔ pɩnaɣ 2013 n̄ɩŋa taa. Kedeŋa kpeekpe ajɛɛ taa lɛ, PreziiliPiresiili kɛnɩna ɖɔɖɔ ɛjaɖɛ kagbaanzɩ n̄ɩnɖɛ nɖɩ ɖɩkɩlɩ walʋʋ nɛ ɖɩ-ɛyaa kɩlɩ ɖɔʋ yɔ. Pɩnaɣ 2013 n̄ɩŋa taa lɛ, PreziiliPiresiili kɛkɛnɩna kedeŋa kpeekpe yɔɔ ɛjaɖɛ lʋbɛ n̄ɩŋɖɛ nɖɩ ɖɩ-tɔsʋʋ huwaa nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Ɖɩ-ɛsɩndaa lɛ, ɖɩnaɣ [[Ruusii (Russie)|Ruusii]] ɛjaɖɛ. Preziili kɛwɛna pɩnaɣ ŋ́ga ka-taa dɔɔlaarɩ waa ɛgbaŋ 2 243. Yee pɛtɛyɩ Amerika nɛ Hadɛ Kiŋ tɛtʋ tɔm naalɛ yɔ, PreziiliPiresiili kpaɣ hɔɔlʋʋ kʋɖʋmʋʋ mpilim. Ɛ nɛ Siilii nɛ Ekowatɛɛrɩ pa-ajɛɛ ɖeke tasɩɩna nɛ ɖama kamasɩ. Piyele ɛ nɛ ajɛɛ lɛɛna kpeekpe pasɩna ɖama kamasɩ.
PreziiliPiresiili ɛjaɖɛ kɛwɛ yomiye taa waasɩ sakɩyɛ [[Pɔritigaalɩ (Portugal)|Pɔrtigaalɩ]] n̄ɩmba nesi tɛɛ. Halɩ nɛ sɔnɔ mbʋ yɔ, ɖi-ɖeke ɖɩkɛnɩna [[Pɔritigaalɩ (Portugal)|Pɔrtigaalɩ]] n̄ɩmba n̄ɩm Amerika tɛtʋ taa. Mbʋ yebina nɛ pɔyɔɔdʋʋ [[Pɔritigaalɩ (Portugal)|Pɔrtigaalɩ]] n̄ɩmba kʋnʋŋ Preziili ɛjaɖɛ tʋma ɖɩlaɖɛ taa. Kedeŋa kpeekpe yɔɔ, PreziiliPiresiili ɛjaɖɛ taa pakɩlɩɣ [[Pɔrɩtɩgɛɛ kʊnʊŋ|Pɔrɩtɩgɛɛ kʋnʋŋ]] yɔɔdʋʋ. PreziiliPiresiili wɛ ajɛɛ wena ayɔɔdʋʋ [[Pɔrɩtɩgɛɛ kʊnʊŋ|Pɔrɩtɩgɛɛ kʋnʋŋ]] kʋnʋŋ yɔ, a-ŋgbɛyɛ taa. Amerika nɛ hadɛ kiŋ ajɛɛ taa lɛ, [[Ɛsɩpaañɔlɩ kʊnʊŋ|Ɛsɩpaañɔlɩ kʊnʊŋ]] pakɩlɩɣ yɔɔdʋʋ, pʋwayɩ lɛ, [[Pɔrɩtɩgɛɛ kʊnʊŋ|Pɔrɩtɩgɛɛ kʋnʋŋ]]. Paakɩlɩɣ-kʋ yɔɔdʋʋ Amerika Laatiini ɛjaɖɛ taa.
PreziiliPiresiili nɛ Amerika nɛ hadɛ kiŋ ajɛɛ sakɩyɛ lɛɛna pɛwɛna wɛtʋ kʋɖʋmtʋ : ŋgbɛyɛ Katolika taa n̄ɩma kɩlɩna ɖɔʋ, ɛyaa takɩlɩ ɖama n̄ɩɣdʋʋ tɛtʋ hɔɔlʋʋ kʋɖʋmʋʋ taa, sakɩyɛ wɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ sɔsɔtʋ taa, ɛyaa mɩnʋʋ yɔɔ lɛ, 84 wɛ tɛtʋ sɔsɔtʋ sɔsɔtʋ taa (84 %).
Kominawaa ndɩ ndɩ kpɛndɩna nɛ pɩkɛ PreziiliPiresiili ɛjaɖɛ nɛ ɖɩsɔɔlɩ ɛyʋ tɩyɔɔwɛʋ. Pɩkɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-hɔɔlɩŋ wɛ ndɩ ndɩ nɛ ɖɩ-taa ɛyaa ɖamanɩnaʋ wɛɛ ndɩ yɔ. Laʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ huuzi PreziiliPiresiili ɛjaɖɛ hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ yɔɔ, ɛyaa fɛyɩ laʋ ŋ́gʋ kɩ-taa. Hadɛ kiŋ nɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɖɩnaɣ tɛtʋ sɔsɔtʋ tʋnɛ : "Sao Paulo" nɛ "Rio de Janeiro" nɛ ageta sɔsɔna taa naɖɩyɛ nɖɩ ɖɩcɔ "Belo Horizonte" tɛtʋ nɛ ɖɩta yɔ. Tɔsʋʋ nʋmɔʋ taa lɛ, PreziiliPiresiili ɛjaɖɛ wɛ ajɛɛ wena a-taa mulum kɩla wɛʋ kedeŋa yɔɔ cɩnɛ yɔ a-taa. Ɖɩwɛ ɖɔɖɔ ajɛɛ sɔsɔna wena a-tɔsʋʋ ɖɛ ɛsɩndaa nɛ pɩkɩlɩ yɔ a-taa. Ajɛɛ ana, anaa yɔ : Siini, ɛɛndɩ[[Ɛɛndɩ]], [[Afrɩka nɛ hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ]] nɛ [[Ruusii (Russie)|Ruusii]].
[[Category:!Main category]]
|
