Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ
Contenu supprimé Contenu ajouté
Nouvel article intitulé "Barack Obama" |
ñc Ajout des renvois |
||
Caŋa 1:
Barack Hussein Obama II, palʋla-ɩ kɩyɛɛna fenaɣ kɩyakʋ naanza n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 1961 taa Honolulu ɖoŋiye taa Hawaï egeetiye taa. Ɛkɛ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ taa ɛjaɖɛ naɖɩyɛ n̄ʋʋdʋ. Ɛnʋ lɛ sɔnɔ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ ńdʋ tɩ-taa Kewiisi nzɩ sɩkpɛnda kpɛm nɛ payaɣ-sɩ se, Etaazuunii yɔ, sɩ-ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ. Ɛlɩ ɛjaɖɛ ńɖɩ, ɖɩ-n̄ʋʋdʋ hiŋ naanza nɛ naanzɩ n̄ɩnʋ lɛ. Kamɩŋ fenaɣ kɩyakʋ naanza n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2008 taa pɔtɔ caca nɛ palɩzɩ-ɩ nɛ ɛkɛ ɖɩ-n̄ʋʋdʋ. Pɩkɛ ɛ-kajalaɣ kpelaɣ kpaɣʋ kɛlɛ. Kamɩŋ fenaɣ kɩyakʋ loɖo n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2012 n̄ɩŋa taa ɖɔɖɔ lɛ, patasɩ tɔʋ caca nɛ paɖaɣnɩ-ɩ lɩzʋʋ nɛ ɛkɛ ɖɩ-n̄ʋʋdʋ halɩ nɛ sɔnɔ.
Ɛ-caa kɛ ɛyʋ kɩkpɛdʋ, palʋlɩ ɛlɛɛ Keniya ɛjaɖɛ taa. E-ɖoo n̄ɛkɛ kʋhʋlʋm, palʋlɩ ɛlɛɛ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ taa, Kansas ɖoŋiye taa Irɩlandɩ liɖe taa. Barack Hussein Obama II kɛ Afrika tʋ, ɛtɛ ɛkɛ [[Amerika|Amerika]] tʋ. Ɛnʋʋ lɛ, kajalaɣ Afrika tʋ weyi ɛkpaɣ kpelaɣ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ taa Kewiisi nzɩ sɩkpɛndaa kpɛm nɛ payaɣ-sɩ se, Etaazuunii yɔ sɩ-ɛjaɖɛ taa. Ɛwɛ wazaɣ siŋŋ [[Amerika|Amerika]] n̄ɩma mba pɔtɔ caca nɛ palɩzɩ-ɩ yɔ nɛ kedeŋa kpeekpe pɛ-ɛsɩndaa.
Hawaï egeetiye taa palʋla-ɩ, ɛlɛ, Ɛndonesi tɛtʋ taa ɛcaɣ pɩnzɩ sakɩyɛ nɛ ɛpaɣlɩ. Ɛlaba e-sukuli kɩtɛzʋʋ Kolumbia tɛtʋ taa. Peeye ɛmʋ sukuli kɩtɛzʋʋ taa takayaɣ sɔsɔɔ. Ɛmʋ ɖɔɖɔ Ɛyʋ waɖɛ yɔɔ kandɩyʋʋ sukuli labʋ takayaɣ. Ɛkɛ Afrika tʋ kajalaɣ tʋ weyi ɛcɔna tʋmɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ payaɣ se, "Harvard Law Review" yɔ, ɖɩ-tʋma yɔɔ pɩnaɣ 1990 n̄ɩŋa taa. Tʋmɩyɛ ńɖɩ, palaba-ɖɩ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa tɛyɩtʋ kɛwɛ ɛyaa kɩkpɛdaa nɛ ansaayɩnaa pɛ-hɛkʋ taa pɩkɔɔ pɩtalɩ pɩnaɣ 1960 taa yɔ, ɖɩ-taa.
Caŋa 12:
Pɩnaɣ 2004 n̄ɩŋa taa palɩzɩ-ɩ nɛ ɛkɛ paɣtʋ lɩzɩyaa taa tʋ. Peeye ɛkaɖa "Springfield" tɛtʋ taa lɛlaɣ fenaɣ kɩyakʋ hiu n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2007 n̄ɩŋa taa kpayɩ se, ɛnʋ kɛɣ kanjiida caca ŋgʋ pɔkɔŋ tɔʋ se palɩzɩ Etaazuunii ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ yɔ. Ɛ nɛ Ɖajaa Hillary Rodham Clinton palʋbɩna nɛ ɛwa ɛ́lɛ. Peeye kɩyɛɛna fenaɣ kɩyakʋ nɛɛlɛ nɛ lʋbɛ n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2008 taa palɩzɩ-ɩ "Denver" tɛtʋ taa se, ɛkɛ ɛ-ŋgbɛyɛ tɛ kanjiidaa.
Pɔtɔ caca ŋ́gʋ kamɩŋ fenaɣ kɩyakʋ naanza n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2008 taa. Pɔtɔ-kʋ lɛ, ɛyaa 365 lɩzɩna-ɩ se ɛkɛ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩ-n̄ʋʋdʋ. Pɩlaba se, ɛyaa mɩnʋʋ yɔɔ lɛ, ɛyaa 52,9 lɩzɩna-ɩ se ɛkɛ ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ. Yee ḿbʋ, ɛɖɛ John McCain weyi ɛ nɛ ɩ pakaɣyaɣ kpelaɣ ŋ́ga yɔ ɛ-nɔɔ. Barack Obama paɣzɩ ɛ-tʋmɩyɛ kɔlaɣ fenaɣ kɩyakʋ nɛɛlɛ n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2009 taa. Ɛkpaɣ kpelaɣ lɛ, ɛɖʋ nesi siŋŋ yoŋ weyi ɛɛwɛ Irakɩ nɛ Afɩganisitanɩ nɛ Moyen-Orient pɛ-ajɛɛ taa yɔ. Alɩwaatʋ ńdʋ tɩ-taa ɖɔɖɔ tɔsʋʋ pɩsaɣnɛ wayɩ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ taa. Liidiye nɛ tɔsʋʋ paalaba kɛdɛɖaɣ siŋŋ kedeŋa kpeekpe. Paha-ɩ Laŋhɛzɩyɛ yɔɔ lʋbʋ nimiye aloma fenaɣ kɩyakʋ hiu n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2009 taa.
Barack Obama calɩ kpaɣʋ kpelaɣ lɛ, ɛlʋ nɛ tɔsʋʋ ɖɛɛna ɛsɩnda siŋŋ pɩnaɣ 2009 n̄ɩŋa taa. Eyeba nɛ papasɩ ɖɔɖɔ lambu yɔɔ nɛ pasɩŋna evebiya nɛ pɛla mba palaba sukuli nɛ petehida tʋma yɔ. Ɛtʋla ɖɔɖɔ tʋma sakɩyɛ nɛ ɛtɛ ɛcɔna kʋdɔndɩnaa ɖeɖe siŋŋ. Eyeba nɛ papasɩ ɖɔkɔtɔnaa tɛ kɔ yɔɔ liidiye. Pɩnaɣ 2010 n̄ɩŋa taa, eyeba nɛ panɩɩna tʋmlaɖaa fenasɩ nzɩ pataahɛyɩ-wɛ payɩ yɔ. Ajɛɛ lɛɛna taa nɔɔ ɖʋʋ politiki nʋmɔʋ taa lɛ, eyeba nɛ [[Amerika|Amerika]] sɔɔjanaa mba paawoba Irakɩ ɛjaɖɛ taa se pɛhɛzɩ you yɔ, papɩsɩ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ taa. Ɛlɛ, eyele nɛ Amerika sɔɔjanaa mba paba n̄aawobi Afɩganisitanɩ ɛjaɖɛ taa yɔ, ɛsɔzɩ pɔ-yɔɔ kʋsɔzʋʋ. Ɛ nɛ Ruusii ɛjaɖɛ panɩnɩ ɖama nɛ pan̄ɩɣ nesi takayaɣ taa nɛ pɩha-ɩ waɖɛ se, ɛcɔna ɛzɩma mbʋ polu hɔzɩŋ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩ-taa yɔ.
Ɛnʋ cɔŋaɣna [[Amerika|Amerika]] sɔɔjanaa ɛkpɛzɛm waa mba pan̄ɩnɩ hɛɛɛ nɛ pakpa Oussama Ben Laden nɛ pakʋ-ɩ yɔ. Pakʋ-ɩ Pakisitanɩ ɛjaɖɛ taa, Abbottad tɛtʋ taa agoza fenaɣ kajalaɣ kɩyakʋ n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2011 taa.
Ɖomaɣ fenaɣ kɩyakʋ naanzɩ n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2011 taa ɛyɔɔda se, ɛnʋ kɛ kanjiida caca ŋgʋ pɔkɔŋ-kʋ tɔʋ pɩnaɣ 2012 taa se palɩzɩ Etazuunii ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ kɩfalʋ yɔ. Ɛ nɛ Ɖajaa Mitt Romney palʋbɩna kpelaɣ ŋ́ga kɔ-yɔɔ. Pɔtɔ caca ŋgʋʋ kamɩŋ fenaɣ kɩyakʋ loɖo n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2012 taa. Ɛyaa 332 lɩzɩna-ɩ se ɛɖaɣnɩ kɛʋ Etaazuunii ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ kɩfalʋ nɛ ɛyaa 206 n̄alɩzɩna Ɖajaa Mitt Romney. Pʋ-tɔbʋʋ se, ɛyaa mɩnʋʋ yɔɔ lɛ, ɛyaa 51 lɩzɩna-ɩ. Yee ḿbʋ, ɛnʋʋ Etaazuunii n̄ɩma lɩza pɩnaɣ 2012 taa se ɛɖaɣnɩ kɛʋ pɛ-ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ.
| |||