Ñɔɔzɩtʋ hɛkʋ taa tʋkaɣ

Contenu supprimé Contenu ajouté
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
Added French sub-title structure for translation
Gnangbade (ndɔncɔɔlɩyɛ | tambasɩ)
ñc added links
Caŋa 1:
Barack Hussein Obama II, palʋla-ɩ kɩyɛɛna fenaɣ kɩyakʋ naanza n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 1961 taa [[Honolulu]] ɖoŋiye taa [[Hawaï]] egeetiye taa. Ɛkɛ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ taa ɛjaɖɛ naɖɩyɛ n̄ʋʋdʋ. Ɛnʋ lɛ sɔnɔ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ ńdʋ tɩ-taa Kewiisi nzɩ sɩkpɛnda kpɛm nɛ payaɣ-sɩ se, [[Amerika|Etaazuunii]] yɔ, sɩ-ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ. Ɛlɩ ɛjaɖɛ ńɖɩ, ɖɩ-n̄ʋʋdʋ hiŋ naanza nɛ naanzɩ n̄ɩnʋ lɛ. Kamɩŋ fenaɣ kɩyakʋ naanza n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2008 taa pɔtɔ caca nɛ palɩzɩ-ɩ nɛ ɛkɛ ɖɩ-n̄ʋʋdʋ. Pɩkɛ ɛ-kajalaɣ kpelaɣ kpaɣʋ kɛlɛ. Kamɩŋ fenaɣ kɩyakʋ loɖo n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2012 n̄ɩŋa taa ɖɔɖɔ lɛ, patasɩ tɔʋ caca nɛ paɖaɣnɩ-ɩ lɩzʋʋ nɛ ɛkɛ ɖɩ-n̄ʋʋdʋ halɩ nɛ sɔnɔ.
 
[[File:BarackObamaportrait.jpg|thumb|BarackObamaportrait|Barack Obama]]
 
Ɛ-caa kɛ ɛyʋ kɩkpɛdʋ, palʋlɩ ɛlɛɛ [[Keniya]] ɛjaɖɛ taa. E-ɖoo n̄ɛkɛ kʋhʋlʋm, palʋlɩ ɛlɛɛ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ taa, [[Kansas]] ɖoŋiye taa [[Irɩlandɩ]] liɖe taa. Barack Hussein Obama II kɛ [[Afrika]] tʋ, ɛtɛ ɛkɛ [[Amerika|Amerika]] tʋ. Ɛnʋʋ lɛ, kajalaɣ [[Afrika]] tʋ weyi ɛkpaɣ kpelaɣ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ taa Kewiisi nzɩ sɩkpɛndaa kpɛm nɛ payaɣ-sɩ se, [[Amerika|Etaazuunii]] yɔ sɩ-ɛjaɖɛ taa. Ɛwɛ wazaɣ siŋŋ [[Amerika|Amerika]] n̄ɩma mba pɔtɔ caca nɛ palɩzɩ-ɩ yɔ nɛ kedeŋa kpeekpe pɛ-ɛsɩndaa.
 
[[Hawaï]] egeetiye taa palʋla-ɩ, ɛlɛ, [[Ɛndonesi]] tɛtʋ taa ɛcaɣ pɩnzɩ sakɩyɛ nɛ ɛpaɣlɩ. Ɛlaba e-sukuli kɩtɛzʋʋ [[Kolumbia]] tɛtʋ taa. Peeye ɛmʋ sukuli kɩtɛzʋʋ taa takayaɣ sɔsɔɔ. Ɛmʋ ɖɔɖɔ Ɛyʋ waɖɛ yɔɔ kandɩyʋʋ sukuli labʋ takayaɣ. Ɛkɛ [[Afrika]] tʋ kajalaɣ tʋ weyi ɛcɔna tʋmɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ payaɣ se, "[[Harvard Law Review]]" yɔ, ɖɩ-tʋma yɔɔ pɩnaɣ 1990 n̄ɩŋa taa. Tʋmɩyɛ ńɖɩ, palaba-ɖɩ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa tɛyɩtʋ kɛwɛ ɛyaa kɩkpɛdaa nɛ ansaayɩnaa pɛ-hɛkʋ taa pɩkɔɔ pɩtalɩ pɩnaɣ 1960 taa yɔ, ɖɩ-taa.
 
Ɛɛkɛ weyi ɛsɩma aŋgba ɖʋʋ siŋŋ nɛ eɖiyiɣ-yɛ yɔ. Pɩnaɣ 1980 taa ɛlakaɣ tʋmɩyɛ ńɖɩ [[Chicago]] tɛtʋ nɛ hadɛ kiŋ hɔɔlʋʋ taa. Ɛlɩna "[[Harvard]]" tɛtʋ taa wayɩ lɛ, ɛkɛ tɔmhʋyʋ. Pʋbʋ wayɩ lɛ, ɛkɛ wɩlɩyʋ sɔsɔ [[Chicago]] sukuli kɩtɛzʋʋ taa, pɩnaɣ 1992 nɛ puwolo pɩsɩɩna pɩnaɣ 2004 n̄ɩŋa taa. Ɛwɩlaɣ ɛzɩma mbʋ pʋwɛɛ se, komina ɛkpaɣ paɣtʋ yɔ nɛ ɛzɩma mbʋ pʋwɛɛ se ɛyaa ɛn̄am-tʋ yɔ.
 
Pɩnaɣ 1996 taa Barack Obama sʋ politiki nʋmɔʋ taa. Pɔtɔ caca nɛ palɩzɩ-ɩ se ɛkɛ paɣtʋ lɩzɩyaa n̄ʋʋdʋ [[Illinois]] tɛtʋ taa. Ɛlaba peeye tʋmɩyɛ nɖɩɩ kpaɣ pɩnaɣ 1997 n̄ɩŋa nɛ puwolo pɩsɩɩna pɩnaɣ 2004 n̄ɩŋa. Pɩnaɣ 2000 n̄ɩŋa taa lɛ, ɛɛsɔla se, palɩzɩ-ɩ nɛ ɛkɛ mba pa nɛ paɣtʋ lɩzɩyaa pɛkpɛndʋʋ nɛ palakɩ tʋmɩyɛ paɣtʋ ndɩ ndɩ lɩzʋʋ nʋmɔʋ taa yɔ. Ɛlɛ, pɩtala ḿbʋ. Ɛlɛ, pɩnaɣ 2004 n̄ɩŋa taa lɛ, palɩzɩ-ɩ nɛ ɛwɛɛ Kewiisi nzɩ sɩkpɛnda kpɛm nɛ payaɣ-sɩ se, [[Amerika|Etaazuunii]] yɔ sɩ-paɣtʋ lɩzɩyaa taa. Barack Obama yeba nɛ patɩlɩ-ɩ ɛjaɖɛ taa alɩwaatʋ ndʋ ekizaa se [[Amerika|Etaazuunii]] sɔɔjanaa ɛtaawolo [[Irakɩ]] ɛjaɖɛ taa se palakɩ you ɛzɩ [[George Bush]] kɔsɔɔlʋʋ yɔ. Ɛyɔɔdɩ ɖɔɖɔ tɔm natʋyʋ nɛ pɩlɩzɩ keɣlee nɛ pʋwɩlɩ mbʋ ɛkɛwa yɔ. Tɔm ńdʋ, ɛyɔɔdɩ-tʋ alɩwaatʋ ndʋ palɩzɩ [[John Kerry]] se ɛkɛ kanjidaa nɛ paalɩzɩ-ɩ nɛ ɛkɛ [[Amerika|Etaazuunii]] ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ yɔ. Ɛ-tɔm ńdʋ, tɩ-yɔɔ pɩtɩŋnaa nɛ pasɩmɩ-ɩ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩ-taa kajalaɣ sɩm.
 
Pɩnaɣ 2004 n̄ɩŋa taa palɩzɩ-ɩ nɛ ɛkɛ paɣtʋ lɩzɩyaa taa tʋ. Peeye ɛkaɖa "Springfield" tɛtʋ taa lɛlaɣ fenaɣ kɩyakʋ hiu n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2007 n̄ɩŋa taa kpayɩ se, ɛnʋ kɛɣ kanjiida caca ŋgʋ pɔkɔŋ tɔʋ se palɩzɩ Etaazuunii ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ yɔ. Ɛ nɛ Ɖoɖoo [[[Hillary Clinton|Hillary Rodham Clinton]] palʋbɩna nɛ ɛwa ɛ́lɛ. Peeye kɩyɛɛna fenaɣ kɩyakʋ nɛɛlɛ nɛ lʋbɛ n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2008 taa palɩzɩ-ɩ "[[Denver"]] tɛtʋ taa se, ɛkɛ ɛ-ŋgbɛyɛ tɛ kanjiidaa.
 
Pɔtɔ caca ŋ́gʋ kamɩŋ fenaɣ kɩyakʋ naanza n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2008 taa. Pɔtɔ-kʋ lɛ, ɛyaa 365 lɩzɩna-ɩ se ɛkɛ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩ-n̄ʋʋdʋ. Pɩlaba se, ɛyaa mɩnʋʋ yɔɔ lɛ, ɛyaa 52,9 lɩzɩna-ɩ se ɛkɛ ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ. Yee ḿbʋ, ɛɖɛ [[John McCain]] weyi ɛ nɛ ɩ pakaɣyaɣ kpelaɣ ŋ́ga yɔ ɛ-nɔɔ. Barack Obama paɣzɩ ɛ-tʋmɩyɛ kɔlaɣ fenaɣ kɩyakʋ nɛɛlɛ n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2009 taa. Ɛkpaɣ kpelaɣ lɛ, ɛɖʋ nesi siŋŋ yoŋ weyi ɛɛwɛ [[Irakɩ]][[Afɩganisitanɩ]][[Moyen-Orient]] pɛ-ajɛɛ taa yɔ. Alɩwaatʋ ńdʋ tɩ-taa ɖɔɖɔ tɔsʋʋ pɩsaɣnɛ wayɩ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ taa. Liidiye nɛ tɔsʋʋ paalaba kɛdɛɖaɣ siŋŋ kedeŋa kpeekpe. Paha-ɩ Laŋhɛzɩyɛ yɔɔ lʋbʋ nimiye aloma fenaɣ kɩyakʋ hiu n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2009 taa.
 
Barack Obama calɩ kpaɣʋ kpelaɣ lɛ, ɛlʋ nɛ tɔsʋʋ ɖɛɛna ɛsɩnda siŋŋ pɩnaɣ 2009 n̄ɩŋa taa. Eyeba nɛ papasɩ ɖɔɖɔ lambu yɔɔ nɛ pasɩŋna evebiya nɛ pɛla mba palaba sukuli nɛ petehida tʋma yɔ. Ɛtʋla ɖɔɖɔ tʋma sakɩyɛ nɛ ɛtɛ ɛcɔna kʋdɔndɩnaa ɖeɖe siŋŋ. Eyeba nɛ papasɩ ɖɔkɔtɔnaa tɛ kɔ yɔɔ liidiye. Pɩnaɣ 2010 n̄ɩŋa taa, eyeba nɛ panɩɩna tʋmlaɖaa fenasɩ nzɩ pataahɛyɩ-wɛ payɩ yɔ. Ajɛɛ lɛɛna taa nɔɔ ɖʋʋ politiki nʋmɔʋ taa lɛ, eyeba nɛ [[Amerika|Amerika]] sɔɔjanaa mba paawoba Irakɩ ɛjaɖɛ taa se pɛhɛzɩ you yɔ, papɩsɩ [[Amerika|Amerika]] tɛtʋ taa. Ɛlɛ, eyele nɛ [[Amerika|Amerika]] sɔɔjanaa mba paba n̄aawobi [[Afɩganisitanɩ]] ɛjaɖɛ taa yɔ, ɛsɔzɩ pɔ-yɔɔ kʋsɔzʋʋ. Ɛ nɛ [[Ruusii]] ɛjaɖɛ panɩnɩ ɖama nɛ pan̄ɩɣ nesi takayaɣ taa nɛ pɩha-ɩ waɖɛ se, ɛcɔna ɛzɩma mbʋ polu hɔzɩŋ ɛjaɖɛ ńɖɩ ɖɩ-taa yɔ.
 
Ɛnʋ cɔŋaɣna [[Amerika|Amerika]] sɔɔjanaa ɛkpɛzɛm waa mba pan̄ɩnɩ hɛɛɛ nɛ pakpa [[Oussama Ben Laden]] nɛ pakʋ-ɩ yɔ. Pakʋ-ɩ [[Pakisitanɩ]] ɛjaɖɛ taa, Abbottad[[Abbottabad]] tɛtʋ taa agoza fenaɣ kajalaɣ kɩyakʋ n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2011 taa.
 
Ɖomaɣ fenaɣ kɩyakʋ naanzɩ n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2011 taa ɛyɔɔda se, ɛnʋ kɛ kanjiida caca ŋgʋ pɔkɔŋ-kʋ tɔʋ pɩnaɣ 2012 taa se palɩzɩ [[Amerika|Etazuunii]] ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ kɩfalʋ yɔ. Ɛ nɛ Ɖajaa [[Mitt Romney]] palʋbɩna kpelaɣ ŋ́ga kɔ-yɔɔ. Pɔtɔ caca ŋgʋʋ kamɩŋ fenaɣ kɩyakʋ loɖo n̄ɩŋʋ wiye, pɩnaɣ 2012 taa. Ɛyaa 332 lɩzɩna-ɩ se ɛɖaɣnɩ kɛʋ [[Amerika|Etaazuunii ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ kɩfalʋ nɛ ɛyaa 206 n̄alɩzɩna Ɖajaa [[Mitt Romney]]. Pʋ-tɔbʋʋ se, ɛyaa mɩnʋʋ yɔɔ lɛ, ɛyaa 51 lɩzɩna-ɩ. Yee ḿbʋ, ɛnʋʋ [[Amerika|Etaazuunii n̄ɩma lɩza pɩnaɣ 2012 taa se ɛɖaɣnɩ kɛʋ pɛ-ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ.
 
==Origines familiales, enfance et jeunesse==
Caŋa 69:
===Articles connexes===
===Liens externes===
[[