Ɛkɩzisitaɣsɩ (existence)

Fransɩɩ kʊnʊŋ taa lɛ, tɔmbiye ɛkɩzisitaɣsɩ «existence» tɔbʊʊ lɩzʊʊ caɣ kaɖɛ pɩdɩɩfɛyɩ. Kabɩyɛ taa lɛ, ɖɩ-tɔbʊʊ kɛlɛ se wɛʊ yaa wezuu caɣʊ. Tɔmbiye nɖɩ ɖɩ-tɔbʊʊ wɛ ndɩ ndɩ fransɩɩ kʊnʊŋ taa. Nabʊyʊ taa lɛ, tɔmbiye «existence» nɛ fransɩɩ kʊnʊŋ taa tɔbʊʊ kɛlɛ se ɛyʊ wɛʊ wezuu yɔ. Nabʊyʊ taa ɖɔɖɔ lɛ, ɖɩ-tɔbʊʊ se ɛyʊ cakʊʊ nɛ pileɖiɣ pɩdɩɩfɛyɩ kedeŋa yɔɔ cɩnɛ yɔ, halɩ wezuu caɣʊ kɔɔ pɩlɩɩ-ɩ sɔŋ.

Lɛɣtʊ piliŋa nakɛyɛ wɛɛ nɛ payaɣ piliŋa ŋga se metafiiziki (métaphysique). Lɛɣtʊ piliŋa ŋga kɔyɔɔdʊʊ se fransɩɩ kʊnʊŋ taa tɔmbiye «existence» nɛ tɔmbiye «Essence» patɩlɩɣ ɖama.

Toovenum lɛ, tɔmbiye ɛkɩzisitaɣsɩ nɛ fransɩɩ kʊnʊŋ taa lɩna latɛŋ kʊnʊŋ taa. Laatɛɛ kʊnʊŋ taa lɛ, payaɣ se «existere» yaa «exis-tance», pʊ-tɔbʊʊ se ɛyʊ wɛʊ hɔɔlʊʊ nɛ e-keem yɔ yaa se ɛyʊ wɛʊ wondu cɔlɔ yɔ. Tɔmbiye «existence» nɛ fransɩɩ kʊnʊŋ taa tɔbʊʊ lɩzʊʊ pʊnɛ pʊwɩlɩɣ se ɛyʊ ɖeke cakɩna wezuu. Wondu kɩlɩzɩtʊ lɛɛtʊ wɛ kɩwɛʊ yem. Tɔm tʊnɛ, ɖajaanaa panɛ Jean-Paul SartreMartin Heidegger nɛ Emmanuel Lévinas pɔkaɖɩna-tʊ. Ɖajaa Heidegger yɔɔdaa se ɛyʊ ɖeke koŋ caɣna wezuu, wondu kɩlɩzɩtʊ lɛɛtʊ nɛ kpɩna ndɩ ndɩ wɛ kɩwɛʊ yem, patacaɣ wezuu.