Mɩla sʊlʊm, mbʊ payaɣ cukudu. Popuu-pʊ kañɩpusuu ɛjaɖɛ nɛ hadɛ yɔ ajɛya wenaa awɛ Afrika kedeŋga yɔɔ kpɛɛ yɔ a-taa. Pʊwɛna hɩla sakɩyɛ nɛ ɖɩkaɣ-yɛ naʊ ɖɔɖɔ cɩnɛ. Cukudu naa wɛ pʊɖɔɔ, kabɩyɛ cukudu, losomasini, cakpalo ɛlɛ ɖʊtʊzʊʊ cukudu maɣmaɣ tɛ labʊ. Cukudu tɛ puu pɔzʊʊ kɩyakɩŋ loɖo. Pɩmaɣmaɣ yɔ yɔ sɔnzɩ tɛ kpɩtaʊ wɛna kɩyakɩŋ loɖo. Nɛ paa kɩyakʊ ŋgʊ lɛ, kɩyakaɣ kɩ-evemiye wiye. Pɩtaa pɩtaa yɔ pɔzɔza evemiye lʊbɛ ndɛ.

Millet beer (chapalo) seller

Kajalaɣ evemiye lɛ, papɩyʊʊ mɩlaa lɩm nɛ awɛ pɩtaa peɖe pɩtalɩ nɩɣtʊ hiu nɛ kɩgbanzɩ mbʊ yɔ. Teefeŋ lɛ, palɩsɩ-yɛ ɖɔkʊ taa nɛ kabaɣ nɩɣtʊ lutozo mbʊ yɔ. Pɩtɛ alɩwaatʊ ndʊ mbʊ yɔ mɩlaa ɖɩna ñɔʊ ho. Pʊwayɩ lɛ mbʊ yɔ lɛ pɩpɩsɩ kpamla nɛ pañalɩ-yɛ niikaɣ lɩm taa. Evemiye tozo ndɛ lɛ, pɔpɔʊ tɛtaa kabaɣ yaa ɛyabɩyɛ hatʊ yaa taŋtʊna hatʊ nɛ pohuti kpamla pʊyɔɔ ɛlɛ pɔtɔŋ se pohu kpamla lɛ. Pɩtɛŋ mbʊ lɛ pohuuzi ɛyabɩyɛ yaa kabaɣ kɩbaŋga nakɛyɛ pʊyɔɔ nɛ peyele pɩcaɣ mbʊ kɩyakɩŋ nɩɩlɛ. kɩyakʊ naanza ŋgʊ kɛna yem ŋgʊ, ho ñɔʊ alɩwaatʊ.

Kɩyaakʊ kɩgbanzɩ ŋgʊ kɛna kɩyaakʊ sɔsɔʊ. kʊ-wiye pokuu kpamla a-ɖɩhuye taa nɛ powona-yɛ mooti. Panaŋgʊ-yɛ nɛe pɔkɔna lɛ, paɖʊ-yɛ ɖeɣa taa nɛ papɩɩ lɩm pʊɖɔɔ nɛ pesidi. Pɛtɛŋ siduu mbʊ lɛ, peyele pɩcaɣ ɛzɩ ñɩɣtʊʊ naalɛ mbʊ yɔ nɛ pɛcɛyɩ tɛɣlɩm, kʊkʊ ñɛwɛʊ kele kele nɛ pɩyɔɔ kiŋ. Pʊwayɩ lɛ paɖʊʊ mɩŋ ɖeɣa tɛ nɛ papaɣzɩ ciiduu nɛ paayʊʊ pɩkɔɔ pɩtalɩ cɛcɛsɩ 45 pɩkɔɔ pɩwasɩ.

Pɩtɛŋ mbʊ lɛ, palɩzɩɣ ɖasɩ mɩŋ taa kɛ ɖeɣa tɛ nɛ pakpaɣ tɛɛlɩm nɛ pɛkpɛndɩ nɛ pɩcaɣ. Alɩwaatʊ ɛzɩ ñɩɣyʊʊ kʊyʊm mbʊ yɔ lɛ, pɛcɛyɩ ejenɖe nɛ polulisi tɛɛtʊ ɖɔkʊ taa nɛ pakpaɣ tɛɛtʊ ndʊ nɛ paɖʊ afanaa. Kɛlɛ pakpaɣ pɩtɩŋga nɛ pɛkpɛndɩ ɖeɣa nɛ posuli kɔ-yɔɔ nɛ paɖaŋ pɩ-tɛ lɩɣʊ. Pɩ-tɛ lɩɣʊ alɩwaatʊ ɖaɣlɩɣ ɛzɩ ñɣtʊʊ lutozo mbʊ yɔ.

Kɩyaakʊ loɖo ŋgʊ wiye lɛ, huluu kʊlʊmʊ nakʊyʊ kpaɣ sʊlʊm yɔ nɛ nɖɩkaa kɔyɔ pɩcaɣ ñɩmɩŋ kpaŋ. Mbʊ wɩlɩna se pɩlɩwa. Patasɩɣ pɩtɛɛ ɖʊ mɩŋ nɛ patɩzɩɣ-pʊ ɛlɛ mbʊ lɛ, payaɣ se ajata, patɩzɩɣ-pʊ lɩm kɔɔ pɩsɔɔ sʊlʊm taa nɛ palɩzɩɣ ɖasɩ pɩtɛɛ nɛ peyele pɩhɛɛ nɛ posuu-pʊ pɛʊ taa nɛ paɖɑŋ nɛ pɩpɩɩ ɛlɛ pɩtalaɣ se payaɣ se cukudu nɛ pɔñɔɔ.

Ɖɩtaasɔɔ se pɩkpeekpe pɩtaa tʊmɩyɛ ndɩ ɖɩkɛ halaa tʊmɩyɛ paa pɩhaɣ abalʊ nɛ ɖɩlabʊ kɔyɔ pɩtamʊna-ɩ se ɛlabɩ-ɖɩ. Pɔɖɔkʊʊ caɖaɣ nesɩ kɩbanzɩ tɛ. Pʊcɔ nɛ ŋñɔɔ lɛ, ndosuu tataa toyi nɛ ndɛyɩ ñahaɖɛ tɩna. Pɩkɛ alɩwaatʊ kɩbandʊ ndʊ ɛyaa katʊʊ ɖama nɛ pɛlɛzʊʊ ɖama lɩmaɣza yɔ. Peeɖe lɛ, pɩfɛyɩ ɛzɩ tɔɔnaɣ ɖɩtɔyɛ ɖende pɩpɔzʊʊ se ɛyʊ ɛ-taa la kɔkɔɖɛ yɔ, sʊlʊm ɖɩñɔyɛ taa lɛ,pɔkɔtɔyʊʊ yem.

Nɛ kpɛlɛkʊʊ ɛjaɖɛ taa kʊnʊŋ camɩyɛ yɔ ɖanaɣ ñɩɣtʊʊ kɩgbanzɩ yɔ lɩɩ cukudu ɖɩpɛdɩyɛ alɩwaatʊ ndʊ wɩsɩ hʊwa camɩyɛ. Ndɛŋ ñɔʊ ñacaɖaɣ lɛ, ŋlɔ tɛɛtʊ pʊtʊzɩɣ camɩyɛ tɩɖɩɖɩ ɛlɛ pɩwɩlɩɣ se ŋkɛ abalʊ ñɛtɛ. Ɖɩtɔzɩ ɖɔɖɔ se sʊlʊm mbʊ pɩkɛ tadɩyɛ kɛ ɖesɩ taa nɛ kɩyaakɩŋ taa nɛ agbeelaa ndɩ ndɩ taa.

Kazandʊ kɩyaakɩŋ wiye mbʊ yɔ sʊlʊm wɛ paa ɖɩɣa ŋgʊ lɛ, ka-taa. Ɛyʊ ɛɖɔ wɛ nɛ ekoobu kɔyɔ pacakɩ nɛ pɔñɔzɩ tɔm pɛtɛ lɛ sʊlʊm peniidinaa ɖama laŋga nɛ paya ɖama. Paa ɛgɔm ɛsʊna ñɛyɔɔ sʊlʊm ŋcɛkɩ nɛ ŋmʊna-ɩ. Pʊwɛ ɖeu kamafɛyɩ ɛlɛ pʊcɔzʊʊ ɛyaa ñʊŋ taa. Nkɩlɩ-pʊ ñɔʊ pʊɖɔ kɔyɔ ŋtala ŋtalɩɣ ñɛtɛ camɩyɛ. Pɩpɩzʊʊ puholi ñañʊʊ yaa pɩwɩ ñolotu.