Fanadɩyɔm kɛ kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ tɛ pʊtʊ weyi ɛ-ñʊʊ mayaɣ kɔyɔ 23 nɛ Yʊsaɣ ñɩŋa V. Pɩkɛ ñɩɣlɩm wonuu ŋgʊ kɩtɔtɔyɩ yɔ, kɩwɛ kpɩzɩŋ nɛ tɛyɩŋ nɛ pana-ɩ nɩɣlɩm tɛtʊ natʊyʊ naa taa. Pakɩlɩ-ɩ tʊmɩyɛ labɩnaʊ kpɛndʊʊ ñɩɣyɩŋ taa. Fanatɩyɔm kɛ ñɩɣlɩm wonuu kʊlʊmʊʊ, kɩñɩlɩsɩɣ, kɩwɛ kpɩzɩŋ nɛ tɛyɩŋ. Pɩkɛ ñɩɣlɩm wonuu ŋgʊ kɩɩpʊkɩ yɔ paa ɖʊʊyʊ wonduu kaawɛ nɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ paa kɩlɔrɩ wonuu ɛsɩndaa yaa sʊfɩrɩ wonuu ɛsɩndaa kɔyɔ.

Fanadɩyɔm hiɖɛ nɖɩ ɖɩlɩna Vanadis waa tɛ Dís, hɩɖɛ lɛɛɖɛ se Freyja, sɩkandɩnafɩ maamɩ keɖeɣa tʊ, mbʊ pʊyɔɔ yɔ ɛ nɛ ɛnʊ ɛwɛna keɖeɣa wondu ndʊ tɩwɛna tɔlɩm sakɩyɛ. Andrés Manuel del Rio ñɩnɩna nɛ ɛna pʊtʊ ɛnʊ, ɛɛkɛ tɛtɛɛ ñɩɣlɩm wondu tʊmɩyɛ kpɛlɛkɩyʊ, ɛ-tɛ nɛ Ɛsɩpañɔlɩ ɛjaɖɛ taa, Mexico tɛtʊ taa pɩnaɣ 1801. Kɛlɛ ɛya-ɩ hɩɖɛ se Pʊlɔɔ huluu sɛmɩŋ ñɩŋʊ (ɛnʊ payaɣ nɔɔnɔɔ se fanadɩnɩtɩ). Ɛ-tɛ ñɩnɩɣ nɔmɔʊ taa ɛna sɛmɩŋ ɛnʊ ɛlɩna krom cɔlɔ, nɛ ɛya pʊtʊ ɛnʊ panchromium.

Ɛtakɩlɩ ɖoŋ, fanatɩyɔm kɛ ŋñɩɩtɩɩ pɩyʊ nɛ ɛkɛ ɖɔɖɔ pʊtʊ kɩjɛyɩɣ tʊ nɔyʊ pɩdɩŋ nɩɩyɛ taa. Yuŋ nɛ kelema wɛ cɛyɩtʊ piŋ nɛ palʊkɩn-ɩ nɛ pɛ-tɛ paɣlaka nɛ lʊlʊʊ yɔɔ. Paɖɩna kpɛlɛkʊʊ se fanatɩyɔm ɛpɩsɩ kɔyɛ nɛ paalaʊbɩna sikiri kʊdɔŋ.

Fanatɩyɔm tatɩɩ ɖɔʊ teŋgʊ lɩm taa (kpaɣ kʊyʊm ŋtalɩ 3μg lita kʊyʊmʊʊ yɔɔ), ɛzɩ ɖɔɖɔ 1,22 μg lita kʊyʊmʊʊ yɔɔ kɛ Laurent Kiɖeɖeu lɩm ɛwadɩyɛ nzʊlɩmɩyɛ taa nɛ 1,19 μg lita kʊyʊmʊʊ yɔɔ Atlantiki Hayi yɔɔ kiŋ taa yaa 1,2 ŋtalɩ 1,8 μg lita kʊyʊmʊʊ kɛ Sargasse teŋgʊʊ taa, 1,53 ŋtalɩ 2,03 μg lita kʊyʊmʊʊ kɛ Pasifiki lɩŋgamʊʊ taa.