Fransɩɩ kɛ Ɛndɩ-Ɛropa kʊnʊŋ ŋgʊ kɩlɩnɛ Romanɩɩ cejewaa taa yɔ. Fransɩɩ ñɔɔ Fransɩɩ ɛjaɖɛ taa kɛ doo caanaɔ luwarɩ yɔɔdasɩɩ ndi-ndi taa, kɩ-kɛ nɛ hayʊ kɩŋ kʊnʊŋ, nɛ mbʊ nɛ sɔnɔ yɔ ɛyaa miiliyɔɔ waa mɩnɩŋ naalɛ hɩŋ lʊbɛ nɛ nanaaza kedeŋa yɔ cɩna yɔɔdʊʊ kɛ, nɛ ɛyaa miiliyɔɔ naa mɩnɩʊ nɛ hɩʊ nɛ naalɛ yɔɔdʊʊ kɛ paaɖoye nɛ mba palʊlɩ-wɛ nɛ panɩʊ nɛ pɔyɔɔdʊʊ kɛ yɔ papa kɛ miiliyɔɔ naa hɩŋ lʊbɛ nɛ nzina miiliyɔɔ waa hɩŋ lʊbɛ. Pɩnaɣ 2014 ɖɩnaɣ se kedeŋa kpeekpe taa lɛ sukulɩ pɩya cɩkpema nɛ sɔsɔsɩ mba pɛkpɛlɛkʊ anɩsaayɩɩ taa yɔ pɛkɛ miiliyɔɔ waa hɩŋ lʊbɛ nɛ lʊbɛ.

Francophonie
Knowledge of French EU map

Fransɩɩ kʊnʊŋ kɛ ɛjaɖɛ ɖoŋ waɖɛ kɛ Fransɩɩ ɛjaɖɛ taa, ɖoo pɩnaɣ 1992 kɛ kʊnʊŋ ŋgʊ kɩ-kɛ Fransɩɩ ɛjaɖɛ kpeekpe kʊnʊŋ, ɖɩnaɣ-tʊ Fransɩɩ ɛjaɖɛ ɖɔkʊʊ paɣtʊ takayaɣ hɔɔlaɣ naalɛ ŋga taa. Kɩ-kɛ ɖama lɩmaazaɣ lɛɣzɩʊ pʊyʊ pɩɩŋ nɛ ɖɔɖɔ Fransɩɩ ɛjaɖɛ ɛzakʊliye nʊmɔʊ taa kedeŋga taa. Fransɩɩ kʊnʊŋ pɔzɩ ñɩnʋʊ sakɩyɛ kɩ-hɔɔlʊʊ taa mbʊ kihiɣ kɩ-tɩ nɛ kɩwɛɛ camɩyɛ yɔ nɛ hasɩyaɖɛ fenaɣ kɩyakʋ 3 wiye pɩnaɣ 1996 taa paɣtʋ. Tɩ-yɔɔ pɩtɩŋɩɣna nɛ Fransɩɩ kʋnʋŋ ɖɛɛna ɛsɩndaa.

Kedeŋa kpeekpe kʊnɩmɩŋ sɔsɔŋ loɖo taa lɛ Fransɩɩ wɛ, ajɛyɛɛ kigbɛndʊʊ nɔɣ kʊɖʊmaɣ taa lɛ kɩ-nɛ Englɩsɩɩ tɔm palakɩna tʊmɩyɛ, kɩ-kɛ ɖɔɖɔ kʊnʊŋ sɔsɔʊ kɛ tʊma ndɩ-ndɩ taa paa ɛjaɖɛ ndɩ ɖɩ-taa paa ekeetiye ndɩ ɖɩtaa, kɩwɛ ɖɔɖɔ Eerɔpʋ ajɛyaa kigbɛndʊʊ nɔɣ kʊɖʊmaɣ taa. Ɖoo pʊwayi caanaʊ Fransɩɩ kewiyaɣ alɩwaatʊ taa tɔm hʊʊ pɩlɩŋ nɛ awiya piya kʊnʊŋ, Wp/kbp/Ruusii (Russie)|Ruusii]] tɛtɛ ñʊŋtɩnaa sɔsaa, Ɛspaañɩɩ nɛ Ɛŋglɛtɛɖɩɩ awiyaa nɛ Caama pɛtɛ awiyaa piyaa, kʊnʊŋ ŋgʊ kɩyeba se Ɛŋglɛtɛɖɩɩ, CaamaƐspaañɩɩ pɛwɛna ɖama nɛ tabalɩyɛ sɔsɔyɛ pɩŋ.

Un guadeloupéen et une française se parlent en français

Fransɩɩ wɛtʊ, kʊ-hʊʊ taa nɛ kɩ-paɣtʊ takayasɩɩ kɛ lɔŋzɩndaa nabɛyɛ tʊmɩyɛ, ɛzɩ lɔŋzɩndaa sɔsaa yaa tɩ-yɔɔ wɛʊ sʊkʊlɩ naa, yaa Académie Française, paya-kʊ se akademii kʊnʊŋ. Paa ɛzɩmtaa kɔyɔ kɩ-yɔɔdʊʊ wɛna waɖɛ nɛ ɛyaa sakɩyɛ sɔɔlɩ- kʊ yɔɔdʊʊ lɛlɛɛyɔ nɛ kɩ-kɛ Rabelais nɛ Molière pɛtɛ kʊnʊŋ sɔsɔʊ, ɖoŋlɛɖɛ lɛ Molière kʊnʊŋ maɣmaɣ kɛlɛ.