Kilimanjaroo pʋʋ wɛ Tanzani ɛjaɖɛ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ nɛ hayi kiŋ hɔɔlʋʋ taa. Mbʋ payaɣ se "Fɔlɩkanɩ" yɔ pɩlabɩ peeye hɔɔlʋʋ taa tam naadozo nɛ pɩla pʋʋ ŋ́gʋ. Kɔɔnaɣ n̄ɩŋgʋ laba wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ hɔɔlʋʋ taa nɛ pɩkʋyɩ pɩtalɩ ɛzɩ mɛtɛnaa 3 962 yɔ. Payaɣ-kʋ se "Sira". Kɩlɛlʋʋ n̄ala wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʋʋ taa nɛ kʋkʋ kʋyɩ pɩtalɩ ɛzɩ mɛtɛnaa 5 149 yɔ. Payaɣ-kʋ se "Mawɛnzii".

Kilimanjaro 2006-08-13
Tʋŋ Kilimanjaroo pʋʋ ɛsɩntaa

Tozo n̄ɩŋgʋ n̄ala naalɛ mba paba tɛmɩ labʋ yɔ pɛ-hɛkʋ taa. Tozo n̄ɩgʋ kʋnɛ kɩkɩlɩna kʋyʋʋ. Kʋkʋyɩ ɛzɩ mɛtɛnaa 5 891 yɔ. Payaɣ-kʋ se "kiboo". Ŋgʋ kɩlɩna kʋyʋʋ Afrɩka tɛtʋ kpeekpe taa. Ɖooo lɛ, tɛʋ nɩwaɣ nɛ ɖɔmpe sɔsɔna pʋʋ ŋgʋ kʋ-yɔɔ, lɛɛlɛɛyɔ tɩŋ keɖuu yem yem yeba nɛ tɛʋ ɛɛtazɩɣ kɩlʋʋ nɩʋ pʋʋ peeye. Wɩsɩ n̄akɩlɩɣ n̄aɣʋ nɛ tɛtʋ tɛzɩɣ miŋ saɣʋ. Piyebina ɖɔɖɔ nɛ tɛʋ ɛɛtasɩɣ nɩʋ nɛ ɖɔmpe sɔsɔna pʋɖɔɔ. Pɩnaɣ 1973 taa pɔcɔza laʋ nakʋyʋ peeye nɛ paatazɩɣ kɩ-taa tɩŋ keɖuu. Pɩwazɩɣ ɖɔɖɔ nɛ awayɩ kpɩna cakɩ kɩ-taa kaalɛyɩtʋ. Ɛlɛ, paa mbʋ yɔ, tɛʋ ɛɛtazɩɣ nɩʋ nɛ ɖɔmpe sɔsɔna ɛzɩ ɖooo lɛ yɔ.

Kilimanjaro-1938-uwm

Ɖenɖe tɔmpiye «kilimanjaaroo» lɩnaa yɔ ñɔɔzɩ

Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa kɩwɛɛ yɔ ñɔɔzɩ

Ɛzɩma kɩwɛɛ ñɔɔzɩ

Ɛzɩma palɩzɩ-kʊ yɔ ñɔɔzɩ

Lɛɣtʊ ndʊ tɩ̃nɩnɩɣ nɛ tɩnaɣ ɛzɩma mbʊ tɛtɛɛ lɩm wɛɛ yɔ ñɔɔzɩ

Ʒɩma pɩtɩŋaa nɛ kɩwɛɛ yɔ ñɔɔzɩ

Ɛzɩma kɩ-yɔɔ wɛɛ yɔ ñɔɔzɩ

Ɛzɩma pɩtɩŋaa nɛ kɩwɛɛ yɔ ñɔɔzɩ

Ɛzɩma mbʊ kɩ-tɛtʊ wɛɛ yɔ ñɔɔzɩ

Ki-soŋaɣt ñɔɔzɩ

Ɛzɩma mbʊ ki-soŋaɣ kɛwɛ ɖoo lɔŋ yɔ ñɔɔzɩ

Ɛzɩma mbʊ ki-soŋaɣ wɛ lɛɛlɛyɔ ñɔɔzɩ

Tɛŋ nɩʊ nɩʊ mbʊ yɔ ñɔɔzɩ

Pɩlɛɣzɩɣ lɛɛzʊʊ mbʊ evemiye taa yɔ ñɔɔzɩ

Ki-soŋaɣ lɛɣzɩɣ lɛɛzʊ mbʊ lʊŋʊyɛ nɛ yolim yɔ ñɔɔzɩ

Kɩ-laŋ nɛ ɛ-taa kpɩna ñɔɔzɩ

Kɩ-kadasɩ ñɔɔzɩ

Kʊ-̃nʊʊ yɔɔ kʊyɩ kʊyʊʊ mbʊ yɔ ñɔɔzɩ

Mbʊ payaɣ se alɩpʊ (alpe) yɔ pɩ-kʊkʊyɩmɩŋ ñɔɔzɩ

Kɩ-ɖɔmpe kʊkʊyɩmɩŋ ñɔɔzɩ

Kɩ-tɔm ñɔɔzɩ

Ɛyaa hukuu huuu mbʊ nɛ pɩɖɛʊna ɛsɩndaa ɖɛnaʊ yɔɔ yɔ ñɔɔzɩ

Ɛzɩma palɩ kɩ-yɔ nɛ ɛzɩma palakɩ-kʊ nɛ tʊmɩyɛ siŋŋ yɔ ñɔɔzɩ

Pacalʊʊ kɩ-yɔɔ kpaʊ yɔ ñɔɔzɩ

Ɛsɔ nʊmɔʊ aŋgba tʊma ñɔɔzɩ

Paa ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ̃nɩnʊʊ se ɖɩwaa kɩ-yɔɔ yɔ ñɔɔzɩ

Samaɣ ̃nʊʊ nɛ ndʊ pɔyɔɔdɩ kɩ-yɔɔ ɖooo caanaʊ yɔ ñɔɔzɩ

Ɛzɩma mbʊ pɛtɛyɩ ɛyaa yɔ ñɔɔzɩ

Kʊnʊmɩŋ ̃nɩnʊʊ nɛ ɛ-tɩlʊʊ tʊma ñɔɔzɩ

Kpɛlɛkʊʊ tʊmɩyɛ ñɔɔzɩ

Ndʊ tɩ-yɔɔ ɛyaa tisuu yɔ nɛ sɔnzɩ nzɩ palakɩ yɔ ñɔɔzɩ

Kuduyiŋ weyi pasʊʊ ɛ-tɛɛ nɛ caanaʊ haɖaʊ ñɔɔzɩ

Tʊma ndɩ ndɩ ñɔɔzɩ

Ɛzɩma mbʊ pakandɩyʊʊ kɩ-yɔɔ yɔ ñɔɔzɩ

Pɔɖɔŋʊʊ nʊmɔʊ kɩɖaɣlʊʊ nɛ powoki pakpaɣ kɩ-yɔɔ yɔ ñɔɔzɩ

=Nʊmɔʊ kɩɖaɣlɩŋ ñɔɔzɩ

Kɩmʊ nimiye ñɔɔzɩ

Kɩ-yɔɔ kpaʊ ñɔɔzɩ

Kɩ-yɔɔ mɛlʊʊ ñɔɔzɩ

Mbʊ kɩkɛ paa sɔnzɩ nzɩ sɩ-taa yɔ ñɔɔzɩ

Takayɩsɩ lɛɛsɩ ñɔɔzɩ

Tɔm lɛɛtʊ ñɔɔzɩ

Takayɩsɩ nzɩ sɩyɔɔdʊʊ kɩ-tɔm yɔ ñɔɔzɩ

Awayɩ kpasɩs ñɔɔzɩ

Takayɩhayʊʊ tɛɛ tɔm nɛ ɖenɖe panaɣ-tʊ yɔ ñɔɔzɩ