Maputo kɛna Moozambiki ɛjaɖɛ taa tɛtʊ sʊzɔtʊ nɛ tɩkɛna ɖɔɖɔ Afrika nɛ hadɛ kiŋ tɛtʊ sʊzɔtʊ natʊyʊ. Ɛndɩ teŋgu wadɩɣ tɛtʊ tʊnɛ tɩ-yɔɔ nɛ tɩna Afrika nɛ Hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ pazɩna ɖama kamɑɣ ɛzɩ kimlomɛtanaa 77 yɔ. Payaɣʊ se Maputo yɔ, ɖooo lɛlaɣ fenaɣ 3 pɩnaɣ 1976 taa; payaɣa se Telagowa.

Maputo Train Station
Buildings in Maputo

Ɖooo lɛ Maputo kaakɛŋna teŋʊ naalɛ ŋgʊ ŋgʊ kɩ-yɔɔ tuuɖe taa wondu kɩlaɣ kʊm yɔ kɛ Afrika kpeekpe taa; kacalaɣ ñɩŋgʊ lɛ Turibaŋ. Mbʊ pakɩlʊ pɛdɩɣ nɛ ajɛya lɛɛna yɔ mbʊ lɛ: pɩzatʊ, sikiri, kromiiti, taŋgbak nɛ nikaɣ tokonaa.

Pɩnaɣ 1858 paakalɩ ɛyaa lɛ, paakpɛnda ɛyaa 888 ɖeke nɛ pa-taa lɛ yomaa kaakɩla ɛzɩ 400 yɔ, pɩnzɩ hiu wayɩ lɛ, ɛyaa kaawɛ 2 401 nɛ mɩnɩʊ yɔɔ lɛ ɛyaa kʊlʊmaa kaawɛ ɛzɩ 90 yɔ; pɩnaɣ 1920 taa lɛ ɛyaa kɩkpɛɛda kaaɖɔɔ nɛ pɛkpɛnda 9 445 nɛ kʊlʊmaa kɛ 8 304. Pɩnaɣ 2007 taa pakalɩ kɩgalʊʊ lɛ pana ɛyaa ɛzɩ 1 099 102 yɔ ɛlɛ yee pɛkpɛndɩna ageeta wena acɔ tɛtʊ ndʊ nɛ ataa yɔ ɛyaa ɖɛ ɛzɩ miliyɔɔnaa naalɛ yɔ. Pɩnaɣ 2008 taa patasɩ-wɛ kalʊʊ lɛ, ɛyaa kpɛnda 1 870 000.

Fortaleza Maputo-2

Kʊnʊmɩŋ weyi pɔyɔɔɖɩɣ peeɖe yɔ ɛnʊ lɛ: Pɔrɩtiigɛɛ, ikisizaŋganaa, rɔŋga, sopii nɛ kʊnʊmɩŋ nɩyɛ. Payaɣ Maputo malika yɔɔ cɔnɩyʊ kɩfalʊ se David Simango (Frelimo).