Radɩyɔm kɛ kpɛlɩ kpɛlɛkʊʊ tɛ pʊtʊ weyi ɛ-ñʊʊ mayaɣ kɔyɔ 88 nɛ yʊsaɣ ñɩŋa yɔ Ra. Pʊtʊ ɛnʊ ɛhʊlʊmaa paɖa paɖa kɛlɛ peyeba-ɩ helim taa yem kɔyɔ epiyuu. Radɩyɔm kɛ ɖʊʊyʊ ñɩɣlɩm tɛtʊ pɩyʊ weyi ɛtɔɖɔɔ ʊranɩyɔm ñɩɣlɩm tɛtʊ taa yɔ. Pɛcɛsaɣ pechblende, ʊranɩyɔm ñɩɣlɩm tɛtʊ lɛ Marie Curie nɛ ɛ-walʊ pana-ɩ pɩnaɣ 1898. Poluba radɩyɔm hɩɖɛ pɩlɩna latɛŋ kʊnʊŋ yɔɔ mbʊ se radius (cɛŋga), ɖɔɖɔ kpaagbaa mbʊ tɔmʊʊ cɛnzɩ tɔʊʊ.

Pana radɩyɔm lɛ pɩtɩŋna Marie Sklodowska-Curie nɛ ɛ-walʊ Pierre Curie saŋayɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 21 pɩnaɣ 1898 pechblende ñɩɣlɩm tɛtʊ natʊyʊ taa. Alɩwaatʊ ndʊ pɛkpɛlɛkaɣ ñɩɣlɩm pʊtʊ ɛnʊ ɛ-tɔm yɔ Curie waa kaatɛma huyuu ʊranɩyɔm tɩŋa, se pɩsa nɛ pana se kagasaɣ ŋga kaawɛ kɔtɔwaɣ cɛnzɩ siŋ. Hasɩyaɖɛ fenaɣ pɩnaɣ 1898 wɛɛ taa, palɩzɩ pechblende taa pʊtʊ nɔyʊ ɛwɛ ɛzɩ pɩsɩmʊtɩ yɔ, pʊwɛɛ ɛzɩ ɛlɩna pɔlɔnɩyɔm taa kɛnɛ.

Curie waa susi pɛ-tɛ natʊ tɔm lɛɣtʊ tʊmɩyɛ yɔɔ kandɩyaa saŋayɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 26 pɩnaɣ 1898. Pʊtʊ ɛnʊ paya-ɩ radɩyɔm kpaɣ pɩnaɣ 1899 cɔlɔ mbʊ yɔ. pama tɔmpiye nɖɩ latɛŋ taa mbʊ radius pʊ-tɔbʊʊ cɛnzɩ tɔʊʊ tɛ.

Paahuyuu radɩyɔm pʊɖɔʊʊ ŋnɔɔ, kpaɣ ɛzɩ pɩnaɣ 1918, Etaazuunii ɛyaa lakaɣ kikpeekpe lɛ pɩɩkɛ 13,6 g. Pɩnaɣ 1954, radɩyɔm 2,3 kg yeke ɖeke kaawɛna kedeŋga kpeekpe taa, nɛ mayaɣ kɛtɛlɛɣzɩ pɩkɔɔ pɩtalɩna sɔnɔ. Ajɛyɛ wena akɩlɩɣ labʊ radɩyɔm yɔ ana yɔ Pɛlɩzɩkɩ, Kanadaa, Cɛɛkɩ ɛjaɖɛ, Silovakii, Kewiisi kpɛndʊʊ ɛjaɖɛ nɛ Ajɛyɛ kɩbɩna wena aawɛ Soviyetiki kɩkpɛndʊʊ taa yɔ.

Palaba tʊmɩyɛ nɛ radɩyɔm pɩkɔɔ pɩtalɩ pɩnzɩ 1950, pɩlɩna mʊntʊsʊʊ tɔʊʊ wɛtʊ yɔɔ, tɔlɩm mbʊ palakɩ-pʊ nɛ tʊmɩyɛ nɛ alɩwaatʊ heyuu ñɩɣyʊʊ taa, palaba-ɩ nɛ tʊmɩyɛ ɖɔɖɔ ɛsɔdaa lɔɔɖa tʊma ɖeɖe nɛ wondu ndʊ tɩwɛ wazaɣ ñʊʊ yabɩtʊ ɖeɖe yɔ. Radɩyɔm kajalaɣ kɩlanaʊ ŋgʊ pɛlɛɣ naʊ ŋgʊ lɛ ɖɔkɔtɔ sɔsɔ George F. Kunz tɛ ñɩŋʊ, weyi ɛta ɛ-tɛ mɔntrɩ radɩyɔm tɔlɩm se pɩsa nɛ ɛpɩzɩ ɛna-zɩ cɩkpɛndʊʊ taa, kɛlɛ ɛsɩɩ takayaɣ nakayɛ pɩlɩna pʊ-tʊmɩyɛ nɖɩ ɖɩyɔɔ salaŋ fenaɣ taa pɩnaɣ 1903.