Soowa (Hɛbra kʊnʊŋ taa lɛ, שואה pʊtɔbʊʊ se azɛyʊʊ), pɩkɛ Yuda ɛyaa samaɣ ɖɩzɩɣ. Caama ɛyaa ɖɩzaɣna Yuda ɛyaa mba, nɛ ɛyaa mba pakʊwa yɔ patalɩ ɛyaa miiliyɔɔ naa kɩgbanzɩ nɛ loɖo hɛkʊ taa mbʊ yɔ yaa ɖɩkpaɣ Yuda ɛyaa natozo Eerɔpʋ taa kɔyɔ pakʊ ɛyaa naalɛ mbilim yaa kedeŋga taa Yuda mba mɩnʊʊ yɔɔ lɛ, ɛyaa hiŋ nanza, kɛ kedeŋga kpeekpe you naalɛ ŋgʊ alɩwaatʊ taa.

Pɔyɔɔdʊʊ ɖɔɖɔ se mɩŋ ñaɣzɩɣ kɩlaʊ yaa Yuda ɛyaa mɩŋ ñaɣzɩɣ kɩlaʊ yaa Caama mɩŋ ñaɣzɩɣ kɩlaʊ yaa Eerɔpʋ taa Yuda mba kʊʊ. Tɔm kɛdɩyaa nɛ kʊnʊmɩŋ kpɛlɛkɩyaa yaa tɩlɩyaa hɛkʊ taa wɛ ndɔnjɔɔlɩyɛ siŋ kɛ tɔmpiye nɖɩ palabɩna nɛ tʊmɩyɛ keeke yɔ.

Yuda mba, Caama maɣmaɣ wɩlɩ-wɛ niye se pɛkɛ po-koyondina mba pɩfɛyɩ palabɩ-wɛ pʊdɔdɩyɛ wɛɛ pɩkpɛndɩna pa-lɩmaɣza nɛ po-tomnaɣ, ñɔɔsɩ kpa-wɛ halɩ pɩkɔɔ pɩtalɩ pasɩ poloñi tɛtʊ cipketu ndʊ tɩ-taa kaawɛ Yuda mba yɔ nɛ soofiyetiki kɩkpɛndʊʊ ŋgʊ pʊɖɔkɩna-kʊ yɔ kɩ- taa.

Pakʊ-wɛ nɛ malɩfa naa kɛ Wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʊʊ taa nɛ paya hɩɖɛ se soowa malɩfa pɛɛ tɛ ŋgʊ. Tʊma ɖoŋ ñɩnaa labʊ nɛ tɔɔnaɣ kɩɩtalʊʊ pɩlɩŋ weyi ɛ-taa pakʊɣa-wɛ, pakʊɣa-wɛ nɛ fefekiŋ fefekiŋ lɔɔɖaa taa yaa fefekiŋ kuduyiŋ tɛɛ ɖenɖe pɔtɔyɩtaɣ-wɛ yɔ. Hɔɔlʊʊ ŋgʊ kɩ-taa tomnasɩ nzɩ pataapiŋ yɔ pañazaɣ-sɩ mɩŋ siɖaa tɔlɔɔŋ taa nɛ pamɩzɩɣ pɔ-tɔlɔma.

Yuda mba tɛ tɔyɩtʊ kedeŋga kpeekpe you naalɛ ŋgʊ alɩwaatʊ taa lɩna ɛzɩma tʊma sɔsɔna tʊmɩyɛ labʊ cɔlɔ nɛ kpelasi taa tʊma laɖaa nɛ lɛɣtʊ laɣsɩ cɔlɔ, mbʊ piyeba nɛ Caama pɩzɩ kɩɖɩzɩ samaɣ ŋga, tɔmʊʊ ŋgʊ kɩɩsɔʊ ɛjaɖɛ yɔɔ kpoyi. Ɖama tɛyʊʊ kʊñɔŋ alɩwaatʊ, pɩtɛ you ŋgʊ kɩñɩnaɣ ɖɩzɩɣ samaɣ ŋga katafɛyɩna sɔɔjɔnaa yaa politiki nakʊyʊ tɛ ɖoŋ, pɩtɛkɛ mbʊ yɔ kʊyaa yaa pʊdɔdɩyɛ fɛyɩ tɩnaa kaamaɣzɩna tʊ.

Halaa, piyaa (halɩ pɩkpɛndɩna piyaa cɩɩ cɩɩ waa) nɛ akpadɩyaa pagba patɩŋga nɛ pakʊ sakɩyɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ abalaa sɔsaa. Piyaa ma-ñʊʊ sɩba waa mba patɔyɩtɩ-wɛ patalɩ piyaa 1500000. Pʊcɔ Yuda ɛyaa tɛ kʊʊ alɩwaatʊ yaa kʊʊ alɩwaatʊ wayɩ lɛ, pewilaɣ po-wonduu taa ɖoŋ nɛ paɖɩzɩɣ ɖɔɖɔ pɛ-ɛjaɖɛ tɛ ɛsakuliye nɛ Ɛsɔ sɛtʊ tʊmɩyɛ.