Palʊla Henri Beyle kɛ kɔlaɣ fenaɣ kɩyuakʊ 23 wiye pɩnaɣ 1783 kɛ Kreznoblii tɛtʊ taa Fransɩ ɛjaɖɛ taa ɖɔɖɔ ɛɛwɛna pɩnzɩ 59.Ɛ-hɩɖɛ kɩsɛsɛyɛ kɛlɛ Stendhal. Ɛkɛ ñʊʊda maɣzɩm takayɩsɩ mayʊ nɛ nzɩ pakɩlina-ɩ sɩm yɔ nzɩ lɛ Sɛmɩŋ nɛ Kpɛdɩŋ (Le Rouge et le Noir ) nɛ La Chartreuse de Parme. Ɛtaasɔɔlɩ ɛ-caa pɩtalɩ e-ɖoo ɛlɛ ɛlɛ ñasɩbɩna nɛ eyele-i nɛ ɛ-caa nɛ ɛ-cɔzɔ weyi ɛna-ɩ paasɔɔla ɖama camɩyɛ yɔ. Payaɣ ɛ-caa se Beyle nɛ e-ɖoo hɩɖɛ yɔ Henriette Gagnon. E-ɖoo sɩba kamɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 23 pɩnaɣ 1790 nɛ pɩtɛ alɩwaatʊ lɛ Henri Beyle yaa Stendal kaawɛna pɩnzɩ lʊbɛ yeke.

E-efebutu taa kɛ ɛ-ɖɛdʊ, Daru, heyi-i se ɛsʊʊ sɔɔjɛtʊ nɛ pɩla mbʊ ɖɔɖɔ. Agoza fenaɣ pɩnaɣ 1800 taa powona-ɩ Milaŋ se ɛla you. Pɩnaɣ 1819 taa ɛma takayaɣ kɩkalaɣ nakayɩ, De l'amour, pɩlɩɩna sɔɔlɩm mbʊ pɩɩwɛ ɛna Matilde Dembowski yɔɔ pʊ-yɔɔ. Ɛɛwɛna pɩnzɩ 40 lɛ ɛcɛla ɛ-tɩɩ camɩyɛ maɣzɩm takayɩsɩ kɩkalasɩ maʊ.

Ɛma takayɩsɩ nzi yɔ sɩ ɖɔɖɔ kamaɣ fɛyɩ nɛ sɩ-taa kɔyɔ: Armance, Le Rouge et le Noir, Souvenir d'égotisme, Vie de Henry Brulard, Lucien Leuwen, Lamiel, La Chartreuse de Parme. Ɛsɩba lakɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 23 pɩnaɣ 1842 kɛ Paarii tɛtʊ taa, Fransɩ ɛjaɖɛ taa, ɛɛwɛna pɩnzɩ 59.