Ɖɛ-hɛkʊʊ taa ɔrɩgɩ kɛ tɩŋ ŋgʊ kɩwɛ ɛzɩ kemaɣ, kɩkɛ pɩnaɣ taa ñɩɣyʊʊ nɛ kɩ-tɛ nɛ tɩŋ weyi e-pee wɛ pɔyɩŋ taa yɔ ɛ-tɛ. Kɩwɛ ɖɔɖɔ ɖooo lɔnda tɩŋ weyi pahayaɣ-ɩ yɔ ɛ-taa. Kʊ-mʊna camɩyɛ ɛwaɖɩyɛ tɛtʊ ɛjaɖɛ tɛ wɛtʊ pɩlɩnɛ ŋna paa wɩlɩŋ ɛgba pɩcɛyʊʊ-kʊ mbʊ lɛ, kɩkɛ kajalaɣ tɔɔnaɣ ŋga ɖooo canaʊ Krɛkɩ mba kɩlaɣ hayʊʊ yɔ nɛ pɔtɔkaɣ tɔɔnaɣ ŋga ɛzɩ tindine yaa tɛɛʊ (maza). Ɔrɩgɩ ñɔʊ ɖɔɖɔ camɩyɛ sɔŋgaɣ halɩ ntalɩ kʊkʊyʊmɩŋ taa mɛta naa 4500 Tibɛtii ɛjaɖɛ taa.

Gerstenkorrels Hordeum vulgare
Hordeum vulgare

Pasɩma ɔrɩgɩ pɩlɩnɛ kɩ-tɛ lɔtʊ ɖʊ cɔm cɔm ɛzɩ tandʊʊ yɔ, kɩkɛ ɖɔɖɔ tɩŋ taa tɩŋ ŋgʊ paya-kʊ se pɩyaʊ ñɩɣyʊʊ kɛ ɛyaa kpeekpe tɛ yɔɔdaɣ taa. Ɖooo lɔnda kɩɩwɛ ɛyʊ cɔlɔ. Paasɩma-kʊ mʊzʊŋ kɩkpaɖɩŋ taa ɖooo pɩtalɩ pɩnzɩ 15000 cɔlɔ. Pakatɩ ɔrɩgɩ tɛ cajaasɩ canaʊ kiɖe tɛ nɛ palakɩnɛ anasaayɩ sʊlʊm kɛ anasaayɩ sʊlʊm tʊma kuduyuŋ cikpeŋ taa kɛ EgipitiSiini ajɛyɛ pɩtalɩ pɩnzɩ 5000 mbʊ yɔ.

Almacen Cebada (Hordeum vulgare)

Ɔrɩgɩ tɛ haɖaʊ taa lɛ, ɖɩnaɣ se kɩwɛ ndɩ ndɩ, nikaɣ tɛ ɔrɩgɩ kʊ-kʊ kɩwɛ ɖoŋ nikaɣ alɩwaatʊ taa halɩ pɩtalɩ −15 °C nɛ kɩpɩzɩɣ kʊɖʊ lʊtʊ tayɩ tayɩ kɩwɛna pee cɛnzɩ naalɛ yaa kɩwɛna lʊtʊ lɔɔ lɔɔ kɛ pee cɛnzɩ loɖo. Nikaɣ tɛ ɔrɩgɩ naa ndɩ ndɩ mba pɛwɛnɛ cɛnzɩ loɖo yɔ payaɣ-wɛ se escourgeon. Poɖuu-wɛ salaŋ fenaɣ tɛmtʊ alɩwaatʊ pɩtalɩ aloma fenaɣ tɛ paɣzɩtʊ nɛ pʊpɔzʊʊ peleŋ-yɛ camɩyɛ nɛ pʊcɔ nikaɣ alɩwaatʊ talɩ. Kpiziiɖe tɛ ɔrɩgɩ kʊkʊ sɔɔlɩ ɖɔm pɛɛ, tɩŋ lɩm ñɔʊ alɩwaatʊ tobi nɛ poɖuu-kʊ lɛlaɣ fenaɣlakɩŋ fenaɣ taa kɛnɛ.