Egipiti
Egipiti kɛna Afrika nɛ wɩsi ɖɩlɩye hayʊ kiŋ ɛjaɖɛ nɛ kɩwɛɛ Mediiteranee nɛ kɩ-wɩsɩ ɖɩlɩyɛ. Egipiti wɛɛ ɖɔɖɔ Asii keteŋa taa ɖɔɖɔ ɛlɛ ɖenɖe payaɣ se Leevantɛɛ yɔ nɛ pɩtɩŋgʊna Siinayi pɔɔ.
| Egipiti مِصر | |||
.svg) Egipiti tɛlɛŋa | |||
| |||
| Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: | . | ||
| Tɛtʋ sɔsɔtʋ: | . | ||
| Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ: | . | ||
| Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: | Ɖajaa Abdel Fattah el-Sisi | ||
| Ɛjaɖɛ walanzɩ: | 1,010,407.87 km² | ||
| Samaɣ ñʋʋ: | 91,048,000 (2016) | ||
| Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: | 90 km² | ||
| Internet nimaɣ: | .eg | ||
.svg)
Naajeeriya nɛ Etiyoopii pa-wayɩ lɛ Egipiti taa kɛ eyaa kɩlɩna ɖɔʊ nɛ pɛwɛ pɩnaɣ 2015 kɛ miliyɔɔnaa 89. Peeɖe ɛyaa hukuu lɛɛɛ lɛɛɛ nɛ pɩnzɩ 60 taa lɛ samaɣ huu ɛzɩ tam naanaza mbʊ yɔ. Egipiti tɛtʊ sɔsɔtʊ kɔyɔ Kɛɛrɩ nɛ Araabɩ kɛ pɔyɔɔdʊʊ peeɖe ɛlɛ kʊnʊŋ ŋgʊ pakɩlɩɣ yɔɔdʊʊ yɔ ŋgʊ lɛ Egipiti.
Pɔyɔɔdʊʊ ɖɔɖɔ Siiwii yaa Bɛɛrɩbɛɛrɩ kɛ Siiwa hɔɔlʋʋ nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa. Egipiti krɩstʊ mba tɛɛlɛɣzɩ pa-kʊnʊŋ nɛ halɩ nɛ sɔnɔ paɖɩɣna yɔɔdɩɣ Kɔpɩtɩ pɛ-Ɛsɔ sɛtʊ taa. Egipiti nɛ kɩ-hayʊ kiŋ lɛ Nuubiyɛŋ pɔyɔɔdɩɣ ɖɩnɛ pɩkɩlɩna samaɣ ŋga payaɣ se Asʊwaŋ yɔ.
Pe-liidiya yɔ Egipiti liivri. Kaŋgalafʊʊ nimaɣ paɣzɩɩna +20.
Ɖooo pɩnaɣ 1981, Mohammed Hosni Moubarak kaawɛna kpelaɣ yɔɔ pɩkɔɔ pɩsɩna se lɛlaɣ fenaɣ 11 wiey pɩnaɣ 2011 samaɣ kpeekpe kʊyɩ ɛyɔɔ nɛ pɩla ɛkʊyɩ kpelaɣ yɔɔ. Peeɖe komina taa ɛyaa kpɛndɩ 264 nɛ naatozo yɔɔ lɛ, samaɣ lɩzɩɣ naalɛ nɛ ɛjaɖɛ ñʊʊtʊ ñayaa kʊɖʊm. Egipiti ñʊʊtʊ kɩfalʊ kɔyɔ Maresaalɩ Abdel Fattah al-Sissi nɛ ɛkpaɣ kpelaɣ kɛ mɩsɩ kʊm fenaɣ kɩyakʊ liitoozo wiye.
| Afrɩka |
| Afrika Hadɛ kiŋ • Alizeerii • Aŋgoola • Caadɩ • Cibuuti • Egipiti • Eriitree • Etiyoopii • Kaabɔɔ • Kambii • Kameruni • Kana • Kapʊvɛɛrɩ • Keniya • Kinee-Ekwatoriyaaalɩ • Kinee-Konakrii • Kinee-Pɩsaʊ • Kootidiivʊwarɩ • Koŋo Kinsasa • Kɔngoo-Pirazaaviili • Lezoto • Liiberiya • Liibii • Maalii • Madakasɩkarɩ • Malawii • Marɔkɩ • Moozambiki • Moritaanii • Naajeeriya • Namibi • Nizɛɛrɩ • Peenɛɛ • Purkina Fasoo • Purundi • Pɔcɩwaanaa • Ruwandaa • Sahara Kañɩnbʊsaɣ • Santrafri • Senegaalɩ • Siyeera –Leyɔnɩ • Soomaali • Sudaanɩ • Suudanɩ Hadɛ • Suwaaziilandɩ • Sambii • Sɩmbaabuwe • Tanzanii • Togo • Tuniizii • Ugandaa |