Moozambiki

	Moozambiki; Mozambique
	; Moozambiki tɛlɛŋa;
; Moozambiki Kɩɖaʋ kɩdɛɛka	; Moozambiki Ɛjaɖɛ tɛ tampaɣ
Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ:	Pɔrɩtɩgɛɛ kʊnʊŋ
Tɛtʋ sɔsɔtʋ:	Maputo
Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ:	.
Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ:	Ɖajaa Filipe Nyusi
Ɛjaɖɛ walanzɩ:	801,590 km²
Samaɣ ñʋʋ:	24,692,144 (2014)
Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ:	28.7 km²
Internet nimaɣ:	.mz

Moozambiki kɛna Afrika wɩsɩ rɩlɩyɛ taa ɛjaɖɛ naɖɩyɛ. Ajɛya wena acɔ Moozambiki nɛ ata yɔ, anaa yɔ: Afrika nɛ Hadɛ kiŋ ɛjaɖɛ, Suwaaziilandɩ, Madakasɩkarɩ, Sɩmbaabuwe, Sambii, Malawii nɛ Tanzaanii.

Ɖooo lɛ Pɔrɩtiigaalɩ kakpacayaɣna-ɖɩ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛ ajɛya wena anɩɣ nɛ ayɔɔdɩɣ pɔrɩtiigaalɩ kʊnʊŋ yɔ a-ŋgbɛɛ taa nɛ wena anɩɣ nɛ fransɩ kʊnʊŋ yɔ a-taa ɖɔɖɔ pɩtasɩna wena alɛ ñanɩɣ nɛ ayɔɔdɩɣ angilisi ɖɔɖɔ yɔ.

Pɔyɔɔdɩɣ se ɖooo lɔŋ taa lɛ Muwaayɛnaazɩ taa kɛ tada laɖaa ndɩ ndɩ kataɣ peeɖe nɛ pɛpɛdɩɣ po-wondu. Kpɩyʊʊ sayʊ sɔsɔ nɔɔyʊ, Ibn Shahriyar, ñeɖiu aseɖe se Aarabɩ tadɩyɛ-tʊ nɔɔyʊ, Lakis, na pɩnaɣ 945 taa kɛ kpɩyʊʊ nakʊyʊ tɩsa ɛyaa kutokiŋ kutokiŋ kɛ Moozambiki kidiiliŋ yɔɔ nɛ pɛkɛ Waa-Waa mba nɛ palɩna Siini hɔɔlɩʊ. Ɛyaa mba pañɩnaɣ kɔ nɛ Afrika taa yomaa.

Pɩkɔma nɛ pɩtalɩ pɩnaɣ 1498 ɛlɛ Pɔrɩtiigaalɩ-tʊ weyi payaɣ-se Vasco da Gama yɔ ɛtalɩ peeɖe. Nɛ pɩpaazɩ mbʊ hɛɛɛ hɛɛɛ nɛ Pɔrɩtiigaalɩ mba tɔyɩ pɛeɖe. Pakpacaya Moozambiki pɩtalɩ ɛzɩ pɩnzɩ mɩnɩŋ kagbaanzɩmbilim yɔ.

Kpaɣ pɩnzɩ 1976 nɛ 1992 taa yoŋ ɖeke wɛna nɛ ɛyaa ɛzɩ miliyɔɔ yɔ sɩ. Pʊwayɩ yɔ laŋhɛzɩyɛ paazɩ kɔm pazɩ pazɩ.

Afrɩka

Afrika Hadɛ kiŋ • Alizeerii • Aŋgoola • Caadɩ • Cibuuti • Egipiti • Eriitree • Etiyoopii • Kaabɔɔ • Kambii • Kameruni • Kana • Kapʊvɛɛrɩ • Keniya • Kinee-Ekwatoriyaaalɩ • Kinee-Konakrii • Kinee-Pɩsaʊ • Kootidiivʊwarɩ • Koŋo Kinsasa • Kɔngoo-Pirazaaviili • Lezoto • Liiberiya • Liibii • Maalii • Madakasɩkarɩ • Malawii • Marɔkɩ • Moozambiki • Moritaanii • Naajeeriya • Namibi • Nizɛɛrɩ • Peenɛɛ • Purkina Fasoo • Purundi • Pɔcɩwaanaa • Ruwandaa • Sahara Kañɩnbʊsaɣ • Santrafri • Senegaalɩ • Siyeera –Leyɔnɩ • Soomaali • Sudaanɩ • Suudanɩ Hadɛ • Suwaaziilandɩ • Sambii • Sɩmbaabuwe • Tanzanii • Togo • Tuniizii • Ugandaa