Kootidiivʊwarɩ
Kootidiivʊwarɩ ɛjaɖɛ wɛ Afrɩka nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ hɔɔlʊʊ taa nɛ ɖɩwɛ afrika ɛjɛya kɩkpɛndɩɣ ŋgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se Uniyɔɔ Afrikɛnɩ yɔ ɖɩ-taa. Ɖɩwalanzɩ taa maɣna ɛzɩ kilomɛta agbaba 322 462 yɔ. Ajɛya wena awɛ kamasɩ yɔɔ yɔ ana yɔ: hayɩ kɩŋ lɛ, Maalii nɛ Purkina Fasoo ajɛya, piyele nɛ wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa lɛ Liibeeriya nɛ Kiinee ajɛya, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlɩyɛ taa lɛ Kana tɛtʊ nɛ yee pɩkɛ hadɛ kɩŋ kɔyɔ Atɩlantiiki lɩm kamʊʊ ñɛwɛna ɖɩnɛ.
| Kootidiivʋwarɩ République de Côte d’Ivoire | |||
 | |||
| |||
| Tʋmɩyɛ taa kʋnʋmɩŋ: | fransɩɩ | ||
| Tɛtʋ sɔsɔtʋ: | Yamoussoukro (politique), Abɩɩjaŋ (économique) | ||
| Ɛjadɛ kɛ mbʋ yɔ: | . | ||
| Ɛjaɖɛ ñʋʋdʋ: | Ɖajaa Alassane Ouattara | ||
| Ɛjaɖɛ walanzɩ: | 322,463 km² | ||
| Samaɣ ñʋʋ: | 25 millions (2014) | ||
| Tɛtʋ hɔɔlʋʋ samaɣ ñʋʋ: | 83 km² | ||
| Internet nimaɣ: | . | ||
Pɩnaɣ 2012 taa pamaɣza Kootidiivʊwarɩ ɛjaɖɛ taa ɛyaa lɛ, pɛkpɛndɩ ɛzɩ 25 232 905 yɔ. Kootidiivʊwarɩ ejaɖɛ tɛtʊ sɔsɔtʊ kɔyɔ Yamusokro (Abɩɩjaŋ) nɛ akʊnʊŋ ŋgʊ peeɖe ɛyaa yɔɔdɩɣ yɔ lɛ fransɩ. Piyele pe-liidiye kʊtɔɔyɛ kɔyɔ fraŋ-seefa. Ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ afrika liidiye ajɛya kɩkpɛndɩɣ nɖɩ payaɣ se CEDEAO yɔ ɖɩtaa. Kpaɣ ɖooo pɩnaɣ 1843 kɛ Fransɩɩ paɣza Kootidiivʊwari ɛjaɖɛ kpacayʊ nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ kɩyɛɛna fenaɣ lʊbɛ pɩnaɣ 1960 lɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩpaɣzɩ ɖɩ-tɩ yɔɔ wɛʊ nɛ kacalaɣ ñʊʊtʊ yɔ Félix Houphouët-Boigny.
Pahayɩɣ kɔfɩ nɛ kaakawoo nɛ Afrika wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa payɩ lɛ, ɛjaɖɛ ɖɩnɛ pɩtɔtɔyɩna-ɖɩ. Kpaɣ pɩnzɩ 1990 taa lɛ, you nakʊyʊ lɩ peeɖe ɛjaɖɛ taa nɛ kɩfɛyɩ tɛm pɩkkɔɔ pɩsɩɩna se Félix Houphouët-Boigny sɩba pɩnzɩ naatozo wayɩ. Pɩnaɣ 2000 taa pɔtɔ caca lɛ, palɩzɩ ñʊʊtʊ kɩfalʊ se ɛsɔ ɛwɛɛ kɔyɔ pɩhɛɛ ɛlɛ pɩɩsaŋ pɩkɔɔ pɩsɩɩna se salaŋ fenaɣ 19 pɩnaɣ 2002 lɛ, sɔɔjanaa nɛ samaɣ pakʊyɩ ɖama yɔɔ. Lakɩŋ fenaɣ nanza wiye lɛ, pekpeelɩ Purkiina Fasoo ɛjaɖɛ ta kɛ Wagaadugu tɛtʊ taa se pakpaɣ paɣtʊ nɛ peyele you. Peeɖe ɛya kpɛndɩ miliyɔɔnaa 25,2 kɛ mbʊ yɔ.
| Afrɩka |
| Afrika Hadɛ kiŋ • Alizeerii • Aŋgoola • Caadɩ • Cibuuti • Egipiti • Eriitree • Etiyoopii • Kaabɔɔ • Kambii • Kameruni • Kana • Kapʊvɛɛrɩ • Keniya • Kinee-Ekwatoriyaaalɩ • Kinee-Konakrii • Kinee-Pɩsaʊ • Kootidiivʊwarɩ • Koŋo Kinsasa • Kɔngoo-Pirazaaviili • Lezoto • Liiberiya • Liibii • Maalii • Madakasɩkarɩ • Malawii • Marɔkɩ • Moozambiki • Moritaanii • Naajeeriya • Namibi • Nizɛɛrɩ • Peenɛɛ • Purkina Fasoo • Purundi • Pɔcɩwaanaa • Ruwandaa • Sahara Kañɩnbʊsaɣ • Santrafri • Senegaalɩ • Siyeera –Leyɔnɩ • Soomaali • Sudaanɩ • Suudanɩ Hadɛ • Suwaaziilandɩ • Sambii • Sɩmbaabuwe • Tanzanii • Togo • Tuniizii • Ugandaa |