AKPENDU Ɖɔɖɔ ɛzɩ palakʋʋ abalɩpɩɣa sɔnzɩ se kapɩsɩ sɔsɔ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ pawɩlɩɣ halɩpɩɣa sɔsaa pɩyɛ se kasʋʋ sɔsaa taa. Halɩpɩɣa talɩɣ pɩnzɩ hiu nɛ lutozo lɛ palakɩ-kɛ sɔnzɩ. Pʋ-tɔbʋʋ se pekpeziɣ-kɛ. Ka-caa nɛ ko-ɖoo palakɩna lɩmaɣzɛ nɛ powolo pana pɛ-pɛlɔ egbele se e-kooyu talaa se palabɩ-ɩ sɔnzɩ. Egbele tiyi neŋ nɛ ɛlɛ wolo ɛhɛdɩ e-kooyu akpendu cɛjɛsɩ.

Hasɩyaɖɛ fenaɣ ɖɩtɛnɖɛ alɩwaatʋ taa ekpema lɩɣ. Papaɣzɩɣ lʋɖɛ fenaɣ ŋ́ga ka-mazaɣ nakɛyɛ wiye. Teʋ fe kujuka nɛ hodo akpendu sɔnzɩ paɣzɩ. Pɩkpaɣʋna nɛ hodo ŋ́gʋ yɔ, akpenu ɛɛtɔɔlʋʋ tevi yaa pɩsaʋ nɛ ewolo ɖoli. Cokoto tɔyɩ ɛtɔɔlʋʋ, ɛlɛɛ lɩtʋ nɛ ɛta kɛtɛɛka ɛ-tɩnaɣ taa. Pɛlaa mba pɛtɛma-wɛ kpezuu yɔ, paba kɛɣna pɛlaa mba pacaɣ-wɛ kpezuu yɔ pa-kpaŋgbamɩŋ. Kpaŋgbamɩŋ kpɛlɛkɩɣna akpema ɖooka lɔʋ. Ɛnʋ sɩɣsɩɣna akpema ɛjaɖɛ yɔɔ lɔŋ tɩŋa.

Akpenu caɣ kɛkpɛyɩsɩ ɛzɩ ɛ-n̄ɩma ɖoŋ pɩzʋʋ yɔ. Toovenum lɛ, akpenu tɛ kɛkpɛyɩsɩ nzɩ pacaɣ yɔ sɩtɔkɩ nɛ sɩn̄ɔɔ kpɩtaʋ mpilim. Kɛkpɩyɩsɩ tʋmɩyɛ lɛ se pala pa-akpenu ɖɩɣa taa halaa tʋma wena pʋpɔzʋʋ payɩ yɔ. Kɛkpɛyɩsɩ teɣna akpema wondu paa ɖoo wena a-taa, kpɩtaʋ mpilim. Kɛkpɛyɩsɩ, ńzɩ sɩ-taa lɛ, nakɛyɛ wɛɣ nɛ akpenu yaa-kɛ se ɛ-kɛkpɛyaɣ kɩsɩŋaɣ. Kɛkpɛyaɣ kɩsɩŋaɣ nɩɣna akpenu taa tɔm tɩŋa. Kɩkpɛyaɣ kɩsɩŋaɣ wɛ ɛzɩ sɔɔja sɔsɔ weyi ɛsɩŋɩɣ ɛjaɖɛ n̄ʋʋdʋ yɔɔ yaa sɔsɔ nɔɔyʋ yɔɔ paa ɛzɩmtaa yɔ. Akpenu eewoki ɖoli nɛ ɛ-kɛkpɛyaɣ kɩsɩŋaɣ fɛyɩ ɛ-wayɩ.

Hodo ŋ́gʋ ko-ɖoo taa kɛkpɛyɩsɩ paɣzɩɣ pa-akpema tɛ akpema wondu teu. Paa akpenu weyi lɛ, peteɣ ɛ-tɛ akpema wondu nɛ pɩwɩlɩ se akpenu wɛ ɖɩɣa taa. Peteɣ-tʋ kpaɣ hodo ŋ́gʋ ko-ɖoo taa nɛ puwolo pɩsɩɩna kujuka wiye ɖoo taa nɛ tɛʋ fe hodo lɛɛkʋ akpema lɩɩ. Pʋ-tɔbʋʋ se kpɩtaʋ mpilim kɛkpɛyɩsɩ teɣna wondu pa-akpema tɛ ɖoo taa ɖoo taa.

Kpɩtaʋ ŋgʋ kɩ-taa akpema n̄ɩma lakɩ sɔnzɩ ndɩ ndɩ se agɔlɩma nɛ pa-sɩyɩnaa pakandɩ pa-akpema yɔɔ ɖeu. Pawɩlɩ-wɛ walaa kɩbama nɛ pawalɩ. Toovenum lɛ, ɖooo lɛ petekpesida pɛlɔ yɔ, pɩɩhaɣ-ɩ nʋmɔʋ se ɛwalɩ. Pɛlɔ weyi ɛwalɩɣ nɛ petekpesida-ɩ yɔ, pɔtɔŋ se pɛlɔ ɛnʋ ɛwalɩ kɩtalʋʋ.

Ɖooo lɛ, akpenu lɩɣ ndaakpeɖe nɛ pɩwɩlɩ se pɩtan̄ɩ-ɩ. Pʋ-tɔbʋʋ se ɛtala yɛɖɛyɛɖɛ nɛ pʋcɔ pekpesi-i. Ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ ɖeu, ɛtatɩlɩ abalʋ nɛ pʋcɔ pekpezi-i. Toovenum ɖooo lɛ, mbʋʋ pɩɩwɛɛ. Wondu ndʋ akpenu sandɩɣna nɛ ɛlɩɩ yɔ, ndʋʋ yɔ : kɔdɩyaɣ tɩnaɣ taa, lɩkpayaɣ liu tɛɛ, caŋgbala nesi yɔɔ, kpɛm nimfiɖe taa nɛ ɖooka nesi tɛɛ. Paa akpenu weyi lɛ, palɩzɩ-ɩ nɛ ɛ-ɖɩɣa nɛ wondu teu nɛ powona-ɩ pe-egeetiye kooka taa. Peeye pacalɩɣ-wɛ labʋ kajalaɣ sɔnzɩ. Peeye akpema calɩ ɖookasɩ lɔʋ. Paa mba pakʋyʋʋ po-kooka taa lɛ pakpaɣ nʋmɔʋ nɛ pakatɩ ɖama hɛkʋ taa kooka taa. Patasɩɣ-wɛ taʋ kooka ŋ́ga ka-taa tɔlɩm nabʋyʋ. Pakʋyʋʋna kooka ŋ́ga ka-taa lɛ, pɔɖɔna-wɛ caɣzʋʋ caɣzʋʋ kookasɩ cikpesi cikpesi tɩŋa taa nɛ pataa-wɛ ɖɔɖɔ tɔlɩm ndɩ ndɩ.

Patalɩɣ kooka sɔsɔɔ taa lɛ, powona-wɛ kʋɖʋm kʋɖʋm nɛ pacaɣzɩ-wɛ mɩlɩm pɩyɛ yɔɔ. Paya kɔdaɣ pɩyɛ ńɖɩ se mɩlɩm pɩyɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, toovenum lɛ, evebiya mɩlɩɣ akpema ɖɩ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ pacaɣzɩɣ-wɛ ɖɩ-yɔɔ yɔ. Yee mbʋ pʋpɔzʋʋ se akpenu weyi pacaɣzɩɣ ɖɩ-yɔɔ yɔ, ɛ-n̄ɩma ɛwɛɛ ɖoŋ siŋŋ nɛ papɩzɩɣ pakandɩyɩ pa-akpenu yɔɔ nɛ nabɛyɛ ɛtaamɩlɩ-ɩ. Pɛlɔ weyi toovenum ɛtatɩlɩ abalʋ yɔ ɛnʋ tisiɣna nɛ pacaɣzɩ-ɩ ɖɩ-yɔɔ. Yee ɛsɩma abalʋ nɛ etisi nɛ pacaɣzɩ-ɩ ɖɩ-yɔɔ kɔyɔ, pɩnaɣ ɛ-wayɩ. Sɔnzɩ pɩyɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ akpenu kʋyʋʋna nɛ pɩla se ɛ-akpendu tyɛma.