Franz Liszt
| Franz Liszt | |
 | |
| Informa | |
| Ɛ-ɛjaɖɛ | Hɔŋirii |
| Ɛ-tʋmɩyɛ | soo maɖʋ sɔɔ |
| Ɛ-ɖɩlʋlɩyɛ | Doborján, Sopron County, Hɔŋirii |
| E-efemiye kɩlʋlɩyɛ | Aloma fenaɣ kɩyakʊ 22 pɩnaɣ 1811 |
| Ɛ-ɖɩsɩbɩyɛ | Bayreuth, Caama |
| E-efemiye kɩsɩbɩyɛ | Hasɩyaɖɛ fenaɣ kɩyakʊ 31 pɩnaɣ 1886 |
| |
Franz Liszt, Hɔŋirii kʊnʊŋ taa lɛ, Liszt Ferenc kɛ hendu lɩzɩyʊ, maʊ ɖaɣnɩyʊ nɛ piyano keɖeɣa tʊmɩyɛ niye mʊyʊ hongrois ɛjaɖɛ taa. Palʊla-ɩ aloma fenaɣ kɩyakʊ 22 pɩnaɣ 1811Doborján (Otirisi ɛjaɖɛ tɛ Ampiiri taa). Ɛsɩ hasɩyaɖɛ fenaɣ kɩyakʊ 31 pɩnaɣ 1886 Bayreuth (Caama) ɛjaɖɛ taa. Liszt kɛnɛ piyaanoo kɩfalʊ nɛ kɩ-hendu teu tɛ lɛɣtʊ kpɛlɛkɩtʊ caa. Ɛnʊ yebina piyaanoo cʊɖʊ ɛyaa, piyano soo mabɩtʊ Mazeppa.
Ɛnʊ kɛnɛ cee yɔɔ nesi tɛɛ keɖeɣa hendu tɛ kiɖe ɖʊyʊ nɛ pɩlaɖʊ (cee yɔɔ miziiki kɛ evemiye taa tɔm kɛdɩyaa tɛ lʊbɩtʊ tɩnaa canaʊ taa), mbʊ lɛ, Liszt pizi ɛñazɩ nɛ ɛcaɣ piŋ kpaɣɖʊ 19 alɩwaatʊ kɛ miziiki nɔmɔʊ taa ɛyaa pɛnɛ pɔyɔɔ, Hector Berlioz, Camille Saint-Saëns, Robert Schumann nɛ Richard Wagner.
Ɛfɛyɩ alaafɩya keeke mbʊ lɛ, niikaɣ ɛlaazɩ sʊʊ. Pɩnzɩ loɖo eteu Ries yɔɔ hendu ndʊ ɛsɩma pɩlɩna Concerto en ut dièse mineur yɔɔ ndʊ ɛ-caa kaatewa pɩtaatɩɩ leɖɩda. Adam Liszt kpaɣ lɩmaɣza se ɛkpɛlɛkɩ-ɩ piyano. Pʊcɔ pɩnzɩ naalɛ lɛ, Liszt paɣzɩ Johann Sebastian Bach, Wolfgang Amadeus Mozart nɛ Ludwig van Beethoven pa-tʊma labʊ. Ɛwɛna lidau piŋ pa-tʊmɩyɛ yɔ lɛ, ɛmaɣzɩ se eyeki nɛ ɛ-pɩyalʊ hiɣ pɛ-tɛ ñʊʊ yabɩtʊ. Pɩtɩŋna hongrois ɛyaa weewe tɩnaa nabɛyɛ tɛ kʊjɔŋ yɔɔ lɛ, Liszt caɣ Vienne tɛtʊ taa pɩnaɣ 1822.
Franz Liszt kpɛlɛkɩ piyano kɛ Carl Czerny cɔlɔ nɛ hendu lɩzɩtʊ Antonio Salieri cɔlɔ. Ɛkplɛka camɩyɛ mbʊ lɛ, ɛlɩzɩ ɛ-kajalaɣ ɖama taa ɖʊʊ soo hendu samaɣ sɔsɔ nakayɛ ɛsɩnda kɛ Landständischer Saal saŋayɩŋ fenaɣ kajalaɣ kɩyakʊ wiye pɩnaɣ 1822 taa. Fenasɩ cabɩ wayɩ lɛ, Redoutensaal tɛ soo kɛdɩna ɛyaa piŋ nɛ pasɩ-tʊ pe-wezuu caɣʊ tɩŋa taa.
Ɛpɩsa piyano maɖʊ sɔsɔ mbʊ lɛ, Liszt pazɩ cɔʊʊ Eerɔpʊ ajɛyɛ taa pɩnaɣ 1823. Ɛlɛ, ɛ-nɔmɔʊ ŋgʊ kɩsɩŋɩ lɩŋ Paarii tɛtʊ taa pɩtalɩ ɛzɩ kpɩtaʊ mbilim yɔ. Ɛtapɩzɩɣ se ɛsʊʊ miiziki kewiyaɣ sukuli taa pɩlɩna mbʊ se ɛkɛ ɛkɔm mbʊ lɛ, Liszt pazɩɣ lɩzɩɣ sakɩyɛ sakɩyɛ ɛtɩ yɔɔ soo hendu nɛ ɛjaɖɛ taa hendu. Lakɩŋ fenaɣ kɩyakʊ 7 pɩnaɣ 1824 ɛma soo vendu Itaalii amʊza ɖeɖe. Ɛtɛ teu kɛdɩna Paarii takayasɩ mayaa. Kpaɣ pɩnaɣ 1824 ŋtalɩ 1827, Liszt ɖɔ nɔmɔŋ sakɩyɛ sakɩyɛ Angleterre ɛjaɖɛ nɛ Fransɩɩ ɛjaɖɛ.
Pɩtɩŋa nɔmɔŋ ɛ-yɔɔ lɛ, ehiɣ ñɩm sakɩyɛ. Ɛwɛna pɩnaɣ 1827 cɔlɔ mbʊ yɔ liidiye pɩtalɩ kudokiŋ 60000 ɛha-ɖɩ Esterhazy waa tɛ. Sɔŋa alɩwaatʊ talɩ pɩnaɣ 1827 taa nɛ Liszt tɔlɩ kʊɖɔŋ nɛ ɛcaɣ Boulogne-sur-Mer tɛtʊ taa. Ɛ-yɔɔ cɛ yaa tomna taa sooci ɛlɛ, ɛ-caa ñɛlɛdɩ ɛsɩ. Pɩsɩna ɛzɩma ɛ-caa fɛyɩ lɛ, Franz Liszt ɖʊ kaʊ ɛ-tɛ elebitu yaa hama tɔm. ]