Idahoo
Idahoo kɛna Etaazunii ɛjaɖɛ taa tɛtʊ cikpetʊ natʊyʊ. Nɛ Etazuunii ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ ajɛya cikpena naayɛ nɩɩnɩwa kpɛndɩna nɛ aɖʊ nɔɔ nɛ awɛɛ ɛjaɖɛ kʊɖʊmɖɩyɛ taa kpaɩ. Etaazunii tɔbʊʊ nɛ kabɩyɛ taa se ajɛya kɩkpɛndʊʊ.
Idahoo taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Puwazii nɛ tɩ-taa ɖɔɖɔ kɛ ɛyaa kɩla ɖɔʊ.
Tɛtʊ ndʊ tɩcɔ Arakanzaa nɛ tɩta yɔ tɩkpɛnda looɖo nɛ ndʊ yɔ: Wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa lɛ, Wasiŋtɔŋ nɛ Oreegɔnɩ, hadɛ kiŋ lɛ, Nevadaa nɛ Utaa, wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ Montanaa nɛ Wayiyoomiŋ.
Pamaza Idahoo ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ taa lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ ɛzɩ 216 499 km2 nɛ ɖenɖe lɩm wɛɛ yɔ, peeɖe ɖɔɔ nɛ pɩtalʊʊ ɛzɩ 2 133 km2 yɔ pʊtɔbʊʊ se pɩtalʊʊ ɛzɩ 0,98 yɔ kɛ mɩnɩʊ yɔɔ. Pʊtɔbʊʊ se ɖenɖe tɛtʊ ñabɩ ñɛwɛɛ yɔ, peeɖe maɣna ɛzɩ 214 499 km2 yɔ. Etaazunii ajɛya kpeekpe taa lɛ, Idahoo kɛŋna ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩkɛ 14 nɖɛ kɛ walanaɩ taa yɔ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɖɩ kɛŋna ɛjaɖɛ 43 ñɩnɖɛ nɖɩ nɖɩ ɖɩsʊ Etaazunii ajɛya kɩkpɛndʊɣ ŋgbɛyɛ taa yɔ. Ɛlɛ pɩɩkɛ ɛvalaa fenaɣ naatozo wiye pɩnaɣ 1890. Pɩnaɣ 2010 taa paakalɩ kɩgalʊʊ kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ paana ɛyaa ɛzɩ 1 567 582 yɔ.
Peeɖe pʊŋ kʊkʊyɩmɩŋ taa maɣna ɛzɩ mɛtanaa 1 524 yɔ nɛ pamaaza pʊʊ ŋgʊ kɩkɩla kʊyʊʊ yɔ lɛ pɩkpɛnda mɛtanaa 3 859 nɛ ŋgʊ lɛ Poraa. Piyele pʊʊ ŋgʊ kɩkɩla ñɩɩ yɔ, kʊkʊ kʊkʊyɩmɩŋ taa ñamaɣna mɛtanaa 216.
Payaɣ Idahoo ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-ñʊʊdʊ se: David Ige (D) nɛ ɛ-tɛ komina yɔɔ cɔnayaa kɛ payaɣ se Brian Schatz (D) nɛ Mazie HHirona (D).
Kʊnʊŋ ŋgʊ pakɩlʊʊ yɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-ɩ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ ŋgʊ lɛ aŋgilisi. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Puwaawii nɛ ndʊ ɖɔɖɔ taa kɛ ɛyaa kɩla ɖɔʊ.