Niwu Mɛksikii

Niwu Mɛksikii kɛna Etaazuunii ɛjaɖɛ taa tɛtʊ cikpetʊ natʊyʊ. Nɛ Etazuunii ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ ajɛya cikpena naayɛ nɩɩnɩwa kpɛndɩna nɛ aɖʊ nɔɔ nɛ awɛɛ ɛjaɖɛ kʊɖʊmɖɩyɛ taa kpaɩ. Etaazunii tɔbʊʊ nɛ kabɩyɛ taa se ajɛya kɩkpɛndʊʊ.

Tɛtʊ ndʊ tɩcɔ ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ nɛ tɩta yɔ ndʊ yɔ: Wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa lɛ Tɛkzasii, wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ taa kiŋ lɛ, Ariizona hadɛ kiŋ lɛ Sonora piyele nɛ hayʊ kiŋ lɛ Koloradoo.

Pamaza Niwu Mɛksikii ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ taa lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ ɛzɩ 315 194 km2 nɛ ɖenɖe tɛtʊ ñabɩ wɛɛ yɔ, peeɖe pɩtalʊʊ ɛzɩ 314 590 km2 yɔ nɛ ɖenɖe lɩm ñɛwɛɛ yɔ, peeɖe ñɛwɛʊ ɛzɩ 607 km2 yɔ pʊtɔbʊʊ se pɩtalʊʊ ɛzɩ 0,2 yɔ kɛ mɩnɩʊ yɔɔ. Ɛjaɖ ɖɩnɛ ɖɩkɛŋna 36 ñɩnɖɛ ɛyaa ɖɔʊ taa kɛ Etazuunii ajɛya kɩkpɛndʊʊ kpeekpe taa.

Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɖɩ kɛŋna ɛjaɖɛ 47 ñɩnɖɛ nɖɩ ɖɩsʊ Etaazunii ajɛya kɩkpɛndʊɣ ŋgbɛyɛ taa yɔ. Ɛlɛ pɩɩkɛ kɔlaɣ fenaɣ kɩyakʊ looɖo ŋgʊ wiye pɩnaɣ 1912. Pɩnaɣ 2010 taa paakalɩ kɩgalʊʊ kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ paana ɛyaa ɛzɩ 2 059 179 yɔ.

Payaɣ Niwu Mɛksikii ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-ñʊʊdʊ se Susana Martinez (R) piyele nɛ komina ñʊndinaa kɔyɔ: Tom Udall (D) nɛ Martin Heinrich (D).Kʊnʊŋ ŋgʊ pakɩlʊʊ yɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-kʊ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ, ŋgʊ lɛ yɔ aŋgilisi nɛ ɛspañɔɔlɩ. Ɛlɛ siŋŋŋ taa lɛ, komina maɣmaɣ tatɩɩ hada nɔɔ camɩyɛ se aŋgilisi kɛŋna kɩ-kʊnʊŋ.